SunnudagsMogginn - 02.05.2010, Qupperneq 39

2. maí 2010 39
Í
raun búum við fjölskyldan í Sandnes, sem er bær samvaxinn
Stafangri. Báðir þessir bæir tilheyra fylkinu Rogalandi í Noregi.
Sandnes er í Suðvestur-Noregi og er áttundi stærsti bær Nor-
egs. Hér búa tæplega 70 þúsund manns og er bærinn nokkurn
veginn tvöfalt minni en Stafangur. Þegar við fjölskyldan fluttum
hingað fyrir um ári höfðum við aldrei heyrt bæinn Sandnes nefndan
á nafn, þrátt fyrir að hafa búið í Osló um fimm ára skeið.
Í kringum 1960 var Stafangurssvæðið eitt fátækasta svæðið í Nor-
egi og var helst þekkt fyrir framleiðslu niðursuðudósa og DBS-
reiðhjóla. Mikil stakkaskipti urðu þegar olía fannst í vinnanlegu
magni í Norðursjó og allt frá þeim tíma hefur Stafangur verið mið-
punktur olíuvinnslu og verslunar í Noregi. Hér eru höfuðstöðvar
Statoil, stærsta olíufyrirtækis Norðmanna, sem er að mestu í eigu
norska ríkisins. Einnig hafa mörg af stærstu olíufyrirtækjum heims
hér aðstöðu. Olían
skipar stóran sess á
Stafangurssvæðinu og
stór hluti íbúa hér
vinnur hjá olíu-
fyrirtækjunum eða við
þjónustu tengda þeim.
Hér er þó einnig stund-
aður mikill landbún-
aður og þá aðallega á
flatlendi sem ber nafnið
„Jæren“. Það svæði er
eitt gjöfulasta landbún-
aðarsvæði Noregs.
Náttúra Vestur-
Noregs er á margan
hátt frábrugðin þeirri
trjávöxnu Skandinavíu
sem liggur milli höf-
uðborga Noregs og
Svíþjóðar. Hér er víð-
áttan meiri og nátt-
úrufyrirbærin sýni-
legri. Stórbrotnir
firðir, sem mótuðust á
síðustu ísöld, eru að-
dráttarafl fjölda ferða-
manna. Í Rogalandi er helst að nefna Predikunarstólinn, „Preikesto-
len“, „Lysefjorden“ og „Kerag“ sem toga í náttúruþyrsta ferðamenn
alls staðar að úr heiminum. Langar, hvítar sandstrendur fyrir sunn-
an Stafangur eru einnig vinsæl útivistarsvæði heimamanna og ferða-
manna yfir sumarmánuðina. Auk þess setja steinhlaðnir veggir á
milli beitarhólfa skemmtilegan blæ þegar ekið er um sveitir svæð-
isins, steinar sem jöklar síðustu ísaldar mótuðu og urðu eftir er jökl-
arnir hopuðu og hurfu að lokum.
Uppgangur síðastliðinna áratuga hefur gert það að verkum að
fólksfjölgun á svæðinu hefur verið mikil. Þetta er það svæði Noregs
sem hefur vaxið hraðast síðastliðna áratugi. Hér heyrir maður mál-
lýskur frá flestum svæðum Noregs en auk þess er mikið um erlent
vinnuafl, bæði í formi farandverkamanna og nýbúa. Í Noregi hefur
sú skólastefna verið við lýði að styðja svæði í því að viðhalda sínum
mállýskum í stað þess að nota skólakerfið til þess að úthýsa þeim
eins og víða þekkist. Þetta hefur leitt til þess að mállýskur staðbund-
inna svæða hafa haldist milli kynslóða. Það getur því reynt mikið á
aðlögunarhæfni aðfluttra að fylgjast með umræðunni á kaffistofunni.
Stafangurssvæðið tengist búsetuflutningi norrænna manna til Ís-
lands. Það var við Hafrsfjord árið 872 sem Haraldur hárfagri innlim-
aði Vestur-Noreg í ríkidæmi sitt. Minnismerkið „Sverð í steini“ var
reist um þann mikla bardaga árið 1983. Í Stafangri er einnig elsta
dómkirkja Noregs, sem byggð var á árunum 1100-1150. Endurbætur
voru unnar á kirkjunni á 14. öld og hefur hún varðveist svo til
óbreytt síðan. Kirkjan stendur í miðbæ Stafangurs.
Íslendingar hafa lengi búið í Stafangri og hefur þeim fjölgað eftir
bankahrunið á Íslandi. Þess má til gamans geta að fjöldi þátttakenda
á síðasta þorrablóti Íslendingafélagsins tvöfaldaðist á milli ára.
Norðmenn virðast kunna vel við hið nýja vinnuafl frá Sagaøya eins
og þeir kalla oft Ísland. Helsta fótboltaliðið í Stafangri, Viking FK,
hefur þegar tryggt sér starfskrafta þriggja fótafimra Íslendinga fyrir
komandi tímabil.
Ingi Fjalar Magnússon
Póstkort frá
Stafangri
Ingi Fjalar Magnússon á bjargbrúnni.
’
Náttúra Vestur-Nor-
egs er á margan hátt
frábrugðin þeirri trjá-
vöxnu Skandinavíu sem
liggur milli höfuðborga Nor-
egs og Svíþjóðar. Hér er víð-
áttan meiri og náttúrufyr-
irbærin sýnilegri.
Börn að leik við nýju tjöldin frá Seglagerðinni Ægi sem Björgvin Barðdal og Jónas Björnsson komu fyrir.
Haítí á dögunum og kom heim í vikulokin.
„Sjálft verkefnið okkar gengur dásamlega;
þarna er verið að bjarga 50 mannslífum,
börnum sem koma úr mismunandi áttum
en lifa nú saman eins og ein fjölskylda,“
segir Pétur. Börnin eru á aldrinum 6-10
ára og misstu öll foreldra sína í jarðskjálft-
anum. Tugur kvenna gengur þeim í móður
stað, ef svo má segja; hver og ein hefur
umsjón með fimm börnum.
„Við erum með mörg önnur verkefni í
gangi á Haítí og vel hefur komið í ljós hve
miklu öflugt sjálfboðaliðastarf getur skil-
að. Hlutirnir gerast hraðar hjá okkur en
samtökum með mikla yfirbyggingu,“ seg-
ir Pétur við Morgunblaðið. Hann segir gíf-
urlega fjármuni hafa safnast vegna hjálp-
arstarfs á Haítí en lítið sé farið að skila sér í
raunverulegri aðstoð. Fólk sem hann hafi
rætt við ytra á dögunum tali mikið um það
hve hægt gangi.
Pétur lýsir yfir gríðarlegri ánægju með
hve mikið Íslendingar hafi látið af hendi
rakna vegna starfsins á Haítí,
einstaklingar, fyrirtæki og
stofnanir, án þess að það hafi
farið hátt, en „við gætum
þegið miklu fleiri fjárstyrki.
Verkefnin eru næg.“ Banka-
númer Húmanistafélags Ís-
lands er 313-26-48980 og
kennitalan 480980-0349.
Vert er að geta þess að auk
barnanna sem áður eru
nefnd styrkja Íslendingar
önnur 50 á öðrum sem og nokkur hundr-
uð fjölskyldur, sem þeir útvega matvæli,
byggingarefni og ýmisleg verkfæri.
’
Vel hefur
komið í ljós
hve miklu
öflugt sjálf-
boðaliðastarf get-
ur skilað.
Þeir Bergur unnu á ýmsum stöðum, til
að mynda á sjúkrahúsum og í kirkjum. Og
það var nóg að gera. „Fólk kom til að láta
kíkja á bæði sjálft sig og börnin. Margir
voru slæmir í hálsi og öxlum og á sumum
sjúkrahúsunum þar sem margir banda-
rískir læknar voru við störf og gjarnan
enduðum við á því að skoða læknana
sjálfa; þeir voru orðnir mjög stífir í bakinu
vegna brjálaðs álags.“
Streita er afar áberandi á þeim stöðum
sem þeir fóru til, segir Bergur og af þeim
sökum stífnar fólk upp. „Margir vildu því
koma og ekki þurfti að auglýsa að von
væri á okkur. Þegar fólk sá okkur koma
varð strax brjálað að gera. Ég man að á
einum stað kom fyrst 10 ára stelpa til okk-
ar og kom svo með alla fjölskylduna á eft-
ir, vegna þess að hún fann strax hvað
henni leið miklu betur.“
Bergur segir afskaplega ánægður með
hafa farið og lagt sitt af mörkum. „Við
höfum lent illa í því hér heima en það er
hollt fyrir mann að fara þarna niður eftir
og skynja hvað alvöru ham-
farir eru.“
Bergur segir marga búa við
slæmar aðstæður á því svæði
sem hann heimsótti. „Við
vorum oft undrandi á því hve
margir komust fyrir á hverj-
um stað. Í einni fjölskyldunni
voru 22 börn en sex rúm.
Þegar við sáum það gáfu allir í
hópnum pening og keypt
voru rúm handa þeim sem
vantaði.“ Húsið var reyndar
ekki nógu stórt – en hópurinn tók sig til
og byggði við það til að rúmin kæmust
fyrir. Bergur segir það hafa verið einfalda
smíð, en í anda þess sem fyrir var og allir
verið ánægðir.
Starf Bergs og hinna kírópraktoranna vakti mikla athygli hvar sem þeir komu.
’
Enduðum
gjarnan á
því að
skoða læknana
sjálfa; þeir voru
orðnir mjög stífir
í bakinu vegna
brjálaðs álags