SunnudagsMogginn - 17.10.2010, Qupperneq 55

17. október 2010 55
H
neigja mig bara,“ segir leikstjórinn Friðrik
Þór Friðriksson og hallar sér aftur í stóln-
um, aðspurður hvað hann hafi verið að gera
í útlöndum.
„Hneigja mig!“
Hann er nýstiginn út úr flugvélinni eftir tólf tíma
ferðalag. „Ég var með Mömmu Gógó í Pusan í Suður-
Kóreu, stærstu kvikmyndahátíð Asíu. Ég hef farið þang-
að með flestar mínar myndir og alltaf fengið gargandi
viðtökur.“
– Svo fékkstu verðlaun á miðvikudag!
„Já, við fengum Voice-verðlaunin fyrir að ljá hópi
rödd, sem annars hefur fá tækifæri til að láta í sér heyra,
í þessu tilfelli einhverfum börnum í Sólskinsdrengnum.
Verðlaunin voru veitt í Paramount-kvikmyndaverinu í
Hollywood, en ég komst ekki af því að ég var í Suður-
Kóreu. Í fyrra var þarna mikill stjörnufans, Richard
Dreyfuss kynnir og Glenn Close hélt mikla ræðu. Sól-
skinsdrengurinn nefnist í Ameríku „Mother’s Courage“
og það hafa milljónir séð hana í Bandaríkjunum, því hún
var sýnd á HBO-sjónvarpsstöðinni í apríl. Svo ræðst í
janúar hvort myndin verður tilnefnd til Óskars-
verðlauna og hún er ein 35 mynda sem koma til greina
til evrópsku kvikmyndaverðlaunanna. Ég held að Krist-
björg Kjeld eigi líka góða möguleika, fólk hrífst alls
staðar af henni, og svo má ekki gleyma Sólskins-
drengnum.“
– Hvað er annars títt af þér?
„Annars er það bara títt að maður má varla vera að
því að hneigja sig,“ segir hann og hlær. „Við erum að
hefja tökur á Tíma nornarinnar fyrir RÚV, eftir sam-
nefndri bók Árna Þórarinssonar, fjórum 50 mínútna
þáttum sem gerast á Akureyri og við ætlum að reyna að
klára tökur fyrir jól.“
– Hver leikur Einar blaðamann á Síðdegisblaðinu?
„Hjálmar Hjálmarsson.“
– Af hverju þessi bók?
„Ja, hún er skemmtileg og samfélagsspegill, tekur til
dæmis á álverum, þannig að hún heillaði mig meira en
aðrar sögur Árna.“
– Ertu hættur að framleiða? Er það ekki tómt vesen?
„Jú, það er tómt vesen,“ segir hann brosandi. „En ég
vil framleiða myndir sem mér líkar, þannig að ég er með
nokkur verkefni fyrir aðra leikstjóra í gangi. Fallegt
handrit eftir Benedikt Erlingsson er lengst komið, sem
ég vil endilega sjá sem kvikmynd. Við erum komnir með
vilyrði frá kvikmyndasjóði, en ekki er búið að ákveða
styrkupphæðina. Hestar eru í aðalhlutverki og hún er
væn til útflutnings eins og íslenski hesturinn.“
– Og Benedikt auðvitað!
„Og Benni. Hann reyndist mér vel þegar við lékum
fyrir Las Von Trier [í Forstjóranum yfir öllu].“
– Þú fórst nú betur úr úr því samstarfi en Björk.
„Nei, ég er alveg niðurbrotinn maður, fer til sálfræð-
ings þrisvar í viku.“ Hann skellihlær. „Bara flak. Þess
vegna er ég líka farinn að gera heilsu-
myndir, um einhverfu og alzheimer, far-
inn að vinna svo mikið með heilann!“
– Hvernig var að leika fyrir Trier?
„Það var bara yndislegt. Það var eng-
inn tökumaður á svæðinu, heldur tölva
sem ákvað sjónarhornin. Og ég hefði
aldrei tekið þetta að mér ef ég hefði vitað
að ég þyrfti að leika bak við tökuvélina,
því það er miklu erfiðara en að rumpa út
úr sér línum fyrir framan hana. En hjá
því varð ekki komist því bannað var að
klippa í hljóðrásina; það voru enn stífari reglur en í
Dogma-myndunum. En við Lars höfum alltaf náð vel
saman.“
– Eruð þið með ólíkan leikstjórnarstíl?
„Nei, ég myndi ekki segja það. En svo getur maður
lent í leikurum sem gera ekki það sem sóst er eftir. Ég
hef aldrei lent í því en Lars er víst alltaf að því. En allir
höfðu á orði að góður andi væri á tökustaðnum. Mat-
urinn var góður og Lars vildi alltaf að ég tæki snafs með
sér því hann er með veiki sem líkist parkinson og á sam-
kvæmt læknisráði að drekka eitt staup með matnum en
ekki meira. Það var bara ljúft. Og það var spurt út í
þessa mynd í Suður-Kóreu, því henni var dreift þar.“
– Var ekkert spurt út í Ísland?
„Jú, ég fékk þessar venjulegu álfaspurningar. Svo hef
ég orðið var við það víða í Asíu að fólk veit allan and-
skotann sem maður veit ekki sjálfur, eins og hversu
margir ferkílómetrar af hrauni eru á Íslandi. Það hefur
líka grafið upp viðtöl, þar sem maður hefur kannski
verið misgáfaður, og vitnar í þau þvers og kruss: „Já, en
þú sagðir …“ Svo er mikið spurt um drauga, álfa og yf-
irnáttúrleg fyrirbæri.“
– Það vita auðvitað allir að þú trúir á drauga og álfa?
„Ég segi alltaf: yfirnáttúrlegt er bara náttúrlegt fyrir
mér.“
– Hefurðu mætt draug á förnum vegi?
„Við skulum bara segja að ég hafi frá fyrstu hendi
upplýsingar um það.“
– Heldurðu áfram að skoða einhverfu?
„Ég er með til skoðunar ásamt Friðriki
Guðmundssyni heimildarmynd um
Bobby Fischer, þar sem við vonumst til
að bandaríska þjóðin taki hann í sátt.
Hann er náttúrlega einhverfur, alveg
dæmigerður asperger, og Obama getur
ekki verið vondur út í einhverfan mann á
sama tíma og hann beitir sér fyrir risa-
fjárveitingum til rannsókna á einhverfu!
Ég er rétt að kynnast Friðriki og hans
efni, en talaði við marga fræðimenn við
gerð Sólskinsdrengsins og margir nefndu Fischer sem
skólabókardæmi um mann sem ekki hefði greinst með
einhverfu, en öll hegðun benti til þess, og Bob Dylan
raunar líka. Það eru allir með einkenni, en þau eru mis-
sterk og eldast mishratt af fólki. Það vöknuðu til dæmis
minningar um það hjá mér úr barnæsku, að ég var of-
urnæmur í nöglum og hári. Eitt það sorglegasta við ein-
hverfu er þegar börn ná ekki augnsambandi og forðast
snertingu, þá finna foreldrarnir að eitthvað er að. Ég
brjálaðist alltaf þegar ég var klipptur, hvort sem var
neglur eða hár, en svo eltist það af mér.“
Texti Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Ljósmynd: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Síðasta orðið á …
Friðrik Þór Friðriksson
Var Fischer einhverfur?
’
Það vökn-
uðu til dæm-
is minningar
um það hjá mér úr
barnæsku, að ég
var ofurnæmur í
nöglum og hári.