Morgunblaðið - 06.01.2010, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 2010
Forseti Íslands synjar Icesave-lögum staðfestingar
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
ÓÁNÆGJAN vegna ákvörðunar Ólafs Ragn-
ars Grímssonar, forseta Íslands, kom skýrt
fram á fundum þingflokka ríkisstjórnarflokk-
anna sem hófust kl. 15 í gær. Viðbrögðin voru
jafnvel tilfinningaþrungin að sögn heimildar-
manna vegna náinna pólitískra tengsla
margra þingmanna í báðum flokkum frá fyrri
tíð við Ólaf Ragnar.
Mörgum í ríkisstjórn og þingflokkunum var
líka misboðið að forsetinn greindi ekki for-
ystumönnum ríkisstjórnarinnar frá ákvörðun
sinni fyrr en blaðamannafundurinn var hafinn
á Bessastöðum kl. 11.
„Það eru gríðarlega skiptar skoðanir,“ sagði
stjórnarþingmaður í gærkvöldi um þá stöðu
sem upp er komin. „Forsetinn tók bara stjórn-
ina í sínar hendur og í mínum huga er það
vantraust á ríkisstjórnina,“ segir annar úr
stjórnarliðinu. Viðmælendur segja að mjög
hreinskiptnar umræður hafi farið fram á fund-
um beggja flokkanna. Formenn stjórnarflokk-
anna lögðu ekki tillögur fyrir þingflokkana og
engar ákvarðanir voru teknar. „Við erum í rík-
isstjórnarsamstarfi, höfum unnið með ákveðin
markmið í huga og ætlum að reyna að halda
því áfram,“ sagði samfylkingarmaður eftir
fund þeirra. Annar sagði að í raun gæti allt
gerst á allra næstu dögum. Formenn stjórn-
arflokkanna fái þó tóm næstu daga til að meta
stöðuna og ræða saman.
Engir kostir hafa verið útilokaðir og málin
voru rædd frá öllum hliðum en ekki virðist þó
vera áhugi á að fara þá leið að fella lögin úr
gildi svo ekki komi til þjóðaratkvæðagreiðslu
og reynt verði að ná betri samningum við
Breta og Hollendinga. Rætt var talsvert um
hvernig standa mætti að þjóðaratkvæða-
greiðslunni og er reiknað með að þingflokkar
beggja stjórnarflokkanna kæmu aftur saman
til fundar í dag.
Skv. heimildum innan Vg er það almennur
vilji meðal þingmanna að stjórnin sitji áfram.
„En menn vilja taka sér tíma til að skoða þessi
mál,“ segir þingmaður. Flestir þingmenn Vg
vilji að nú verði hafinn undirbúningur fyrir
þjóðaratkvæðagreiðsluna.
Hörð viðbrögð þingmanna og fleiri í Hol-
landi og Bretlandi og mikil og neikvæð um-
fjöllun erlendra fjölmiðla í gær virðist hafa
komið mörgum á óvart. Stjórnarliðar leggja
áherslu á að ráðuneytin leggi kapp á að kynna
stöðu málsins erlendis, reyna að lágmarka
skaðann, kveða niður misskilning og koma því
á framfæri að Íslendingar muni standa við
skuldbindingar sínar skv. heimildum.
Átta sig á stöðunni næstu daga
Ekki var annað að heyra á formönnum
þingflokkanna eftir fundina í gær en að stjórn-
arflokkarnir ætli sér að halda ótrauðir áfram
samstarfi sínu. „Stjórnin starfar áfram og
hefst handa við að undirbúa þjóðaratkvæða-
greiðsluna,“ sagði Björgvin G. Sigurðsson,
formaður þingflokks Samfylkingarinnar, við
mbl.is í gær. „Þetta var góður og yfirvegaður
fundur þar sem málin voru rædd,“ sagði Guð-
fríður Lilja Grétarsdóttir, þingflokksformaður
Vg. Fundað yrði um framhaldið næstu daga.
„Það liggur engin endanleg niðurstaða eða
ákvörðun fyrir á þessari stundu. Það er ein-
dreginn vilji til að halda stjórnarsamstarfinu
áfram og taka á þeirri stöðu sem upp er kom-
in,“ segir hún.
Að mati hennar er líklegasta niðurstaðan að
þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram en á þessum
tímapunkti sé þó ekki rétt að útiloka neitt.
Guðfríður Lilja segist telja að menn noti
næstu daga til að átta sig betur á stöðunni.
„Það þarf ekki að vera flókið mál að ganga frá
lögum um kosninguna. Það liggur fyrir vinna í
því sambandi, frumvarp [um þjóðaratkvæða-
greiðslur] liggur fyrir en það er engin endan-
leg niðurstaða um þessi mál eftir fundinn í
dag. Menn voru bara að ræða málin en allar
líkur eru á því að stjórnin haldi áfram,“ segir
hún.
Óvíst um framkvæmd kosninganna
„Nú er forsetinn búinn að tala og óskar eftir
að það fari fram þjóðaratkvæðagreiðsla um
málið. Við hljótum að lúta því og gera bara
það besta úr þessu eins og við höfum gert í
þessu máli frá upphafi,“ segir Guðbjartur
Hannesson, formaður fjárlaganefndar og
þingmaður Samfylkingarinnar. Ekki liggi þó
ljóst fyrir hvernig staðið verði að atkvæða-
greiðslunni og hvað taki við ef frumvarpið
verði fellt. „Sumir virðast líta svo á að þá taki
lögin nr. 96 frá 2009 gildi, sem samþykkt voru
28. ágúst. Ef það er rétt þá gilda lög um að við
eigum að greiða þetta allt saman á 5,55% vöxt-
um en þá vaknar spurningin hvort Bretar og
Hollendingar samþykki það í annarri lotu,“
segir hann. Guðbjartur segist hafa verulegar
áhyggjur af þeirri stöðu sem upp er komin.
Mörg önnur verkefni bíði. „Það er verið að
tefja endurreisn íslensks samfélags,“ segir
hann.
Spurður hvernig staðið verði að kynningu
málsins fyrir kjósendum segir Guðbjartur að
það hafi nokkuð verið rætt. „Það er enginn
flokkur með það á stefnuskrá að borga eða
borga ekki Icesave,“ svarar hann og bætir við
að hann geri t.d. ekki ráð fyrir að fara fram
sem eitthvert andlit þeirra sem vilji borga Ice-
save-reikninginn. „Fólk þekkir þetta úr um-
ræðunni og verður bara að taka afstöðu. Ég
geri ekki ráð fyrir að nokkur maður lesi öll
þessi gögn.“ Guðbjartur segist vera hlynntur
þjóðaratkvæðagreiðslum en þá verði valkostir
að vera skýrir og þannig um hnútana búið að
menn geta staðið við niðurstöðuna. Í þessu
máli séu hins vegar mótaðilar sem þurfi að
segja sína skoðun. „Ég vænti þess ekki að
breska eða hollenska þingið fari að setja lög á
móti okkur, við getum ekki skrifast á með lög-
um,“ segir hann.
Mikil reiði í stjórnarliðinu vegna
ákvörðunar og framkomu forseta
 „Gríðarlega“ skiptar skoðanir innan stjórnarflokkanna  Formennirnir fá tóm til að meta stöðuna
 Þingflokkar aftur boðaðir til fundar í dag  „Eindreginn vilji til að halda stjórnarsamstarfinu áfram“
Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra
sagði við mbl.is eftir þingflokksfund Sam-
fylkingarinnar í gær að með ákvörðun for-
setans væru Íslendingar í verulega vondum
málum enda hefðu viðbrögð alþjóða-
samfélagsins við ákvörðuninni verið mjög
harkaleg eins og hefði raunar mátti búast
við.
Spurður um framhald stjórnarsamstarfs-
ins sagðist Össur í samtali í gærkvöldi ekki
hafa heyrt annað en að stjórnarflokkarnir
ætluðu að halda stjórnarsamstarfinu
áfram þrátt fyrir ákvörðun forseta Íslands
að staðfesta ekki Icesave-lögin.
„Það er enginn bilbugur á okkur [í Sam-
fylkingunni]. Ég lít svo á, þó að ég sé al-
gerlega andsnúinn því sem forsetinn gerði
og telji að það sé byggt á kolrangri grein-
ingu á hugsanlegum afleiðingum og stöðu
málsins, þá sé alveg ljóst að stjórnarskráin
veitir honum þennan rétt,“ sagði Össur.
„Ég tel að það sé fráleitt af ríkisstjórn
að segja af sér vegna þess að forsetinn
nýtir ákvæði sem þjóðin hefur sjálf sam-
þykkt inn í stjórnarskrána,“ sagði hann.
„Ég hef alltaf hlustað á þá, sem í fyrri
átökum um beitingu þessa ákvæðis túlk-
uðu það með þeim hætti að þetta væri
hluti af eðlilegri stjórnskipan og lýðræði í
landinu. Og þar af leiðandi þá myndi hvorki
ákvörðun forsetans um að beita því, né
heldur niðurstaða úr þjóðaratkvæða-
greiðslu hafa nokkur áhrif á stöðu forset-
ans eða ríkisstjórnarinnar. Með öðrum orð-
um þetta er ekki andspæni eða
hólmganga.“
Byggðist á kolrangri greiningu á hugsanlegum afleiðingum
Mikil reiði er innan Samfylkingarinnar og í
þingliði Vinstri grænna í garð forsetans
vegna ákvörðunar hans um að staðfesta
ekki Icesave-lögin. Stjórnarliðar segjast
þó vilja halda stjórnarsamstarfinu áfram
og undirbúa þjóðaratkvæðagreiðsluna.