Morgunblaðið - 06.01.2010, Blaðsíða 22

22 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 2010
HINN 11. desem-
ber sl, sendi Valtýr
Sigurðsson rík-
issaksóknari frá sér
yfirlýsingu í fjöl-
miðlum þar sem hann
lokar máli sem fjallar
um tvo menn, þá Ein-
ar Þór og Sturlu
Stein, sem létu lífið
með voveiflegum
hætti og fundust í bif-
reið í porti Daníels-
slipps í Reykjavík hinn 1. mars
1985. Ekki verður forsaga málsins
rakin hér, en í stuttu máli sagt frá
því sem saksóknara brast kjark til
að taka á, sem stjórnvald æðra
ríkislögreglustjóra þá er sakamál
er til umfjöllunar.
Í bréfi ríkissaksóknara til und-
irritaðs, dags. 4.des. sl., er um að
ræða þvott til handa embætti rík-
islögreglustjóra og nýtt álit rétt-
ameinafræðinga, þar sem eldra
álit hentaði ekki, en þar sagði m.a.
„ef ekki lægju fyrir lögreglu-
skýrslur þá segðu krufning-
arskýrslur að þarna hafi verið um
slys að ræða eða dauða af annarra
manna völdum“. Í hinu nýja áliti
er m.a. stuðst við myndir af vett-
vangi og þær sagðar sýna greini-
legan sjálfsvígsvettvang, þar sem
myndir sýna hina látnu menn inni
í bifreiðinni, bifreiðina og um-
hverfi. Þá er sagt að engir áverk-
ar séu á hinum látnu mönnum.
Það er rangt, því áverki er á læri
og kynfærum Einars, þ. e. blóð-
mar, og ekki annað tekið fram en
að um nýjan áverka sé að ræða.
Til samanburðar skal hér bent á
að rispur eru á handlegg Sturlu
og þar tekið fram að þær séu
gamlar. Blóðmar á kynfærum Ein-
ars er afgreitt sem blóðleki frá
smá aðgerð, sem gerð var á
mjaðmarkambi u.þ.b. þrem vikum
fyrir andlát, og hafi þessi „fræði-
legi blóðleki átt sér
stað þá væri hann
horfinn á þeim tíma“.
Þá er þess hér og að
geta að áverki á
Sturlu er „veruleg
blóðfylla í lungum“.
Og vitnisburður er
um að Sturla hafi ver-
ið ataður blóði við
komu í líkhúsið v/
Barónstíg. Ekki kann-
aði ríkissaksóknari
þann vitnisburð og
væntanlega gaf hann
ekki réttarmeinafræð-
ingum upplýsingar um þann vitn-
isburð, enda geta réttarmeina-
fræðingar ekki gefið skýringar á
blóðslettum sem voru á fötum
Sturlu.
Undirritaður er þess fullviss að
ríkissaksóknari kannaði ekki né
lét réttarmeinafræðinga vita um
að myndir á vettvangi eru teknar
u.þ.b. fimm klst. eftir að fyrsta að-
koma lögreglu var á vettvang, þ.e.
hér er um síðari aðkomu lögreglu
að ræða og þá í þeim tilgangi að
setja upp vettvang eins og talið
var að vettvangur hefði verið, þ.e.
áður en vettvangi hafði verið rúst-
að af lögreglu. Undirritaður er
þess og fullviss að ríkissaksóknari
kannaði ekki eins og vera bar
vitnisburði studda vitnum sem
honum hefur verið sagt skil-
merkilega frá í bréfum. Þar sem
m.a. er sagt frá þeim leigu-
bifreiðarstjóra Bæjarleiða sem
fyrstur tilkynnti um hina látnu
menn um kl. 06:30 þennan örlaga-
morgun og er sá vitnisburður
studdur af bifreiðarstjórum sem
hlustuðu á útkallið fyrir dagrenn-
ingu þennan morgun. Eins ber að
nefna vitnisburði fengna úr her-
búðum lögreglu, auk fleiri vitn-
isburða er lúta að tímasetningu.
Tímasetningar í þeim lögreglu-
skýrslum sem ekki eru „týndar“
eða hefur ekki verið „eytt“ geta
um útkall um kl. 11:30, er þá
væntanlega um síðara útkall að
ræða. Og til að árétta ótrúverð-
ugleika þeirra ritgeða, þá segir
þar m.a.: „Að lokinni vettvangs-
rannsókn RLR voru hinir látnu
fluttir í líkgeymslu að Barónsstíg.
Fengin var kranabifreið frá Finni
Finnssyni til þess að flytja bif-
reiðina á athafnasvæði RLR til
frekari rannsóknar. Það sem
þarna er satt og rétt er að bif-
reiðin var fjarlægð af vettvangi af
dráttarbíl og var farmur hins
dregna bíls tveir látnir menn sem
dregnir voru í gegnum miðborg
Reykjavíkur á hádegi á föstudegi
og í port lögreglustöðvarinnar við
Hverfisgötu. Ríkissaksóknari not-
ar og í þvættingi sínum til lok-
unar á máli þessu tilvitnanir í
lögregluskýrslur þær sem um er
getið, þrátt fyrir að honum eigi
að vera ljóst að ýmsar fullyrð-
ingar sem þar er að finna eru
sannanlega rangar.
Til að árétta vinnubrögð þau
sem við voru höfð í kjölfar voveif-
legs dauða þeirra Einars Þórs og
Sturlu Steins, þá var undirritaður
fenginn til að fara fyrir útför
Sturlu Steins, sem var honum
óskyldur maður og það gert á
þeirri forsendu að Sturla væri
einstæðingur. En fáum korterum
fyrir kistulagningu hafði undirrit-
aður uppi á móður Sturlu og til-
kynnti andlát hans, þar sem hon-
um varð þá ljóst að Sturla var
tveggja barna faðir og átti stór-
fjölskyldu og margt ágætra vina.
Hér spyr undirritaður, hvaða
kringumstæður leiddu til þessa?
Og er ekki samhljómur með þess-
um aðförum og þeim sem urðu í
óskyldu máli, þ.e. „líkfundarmál-
inu“ svokallaða árið 2003, þar
sem þáverandi ríkissaksóknari sá
ástæðu til ákæru vegna óvirð-
ingar við látinn mann?
Hér verður ekki í stuttri um-
fjöllun farið frekar út í lokaskrif
ríkissaksóknara, nýtt álit rétt-
armeinafræðinga eða ótrúverð-
ugar lögregluskýrslur þrátt fyrir
að ástæða sé til. Þess í stað bent
á fáeinar af mörgum spurningum
sem uppi hafa verið af hálfu að-
standenda og vina þeirra Einars
Þórs og Sturlu Steins, sem ætla
mætti að lögregla hefði svör við.
Er þá fyrst að nefna að stað-
festur vitnisburður er um menn-
ina inni á Kaffivagninum v/
Grandagarð undir kl. 06:00 að
morgni dánardægurs, þeir þar vel
á sig komnir að drekka kaffi.
Skömmu síðar eru þeir fundnir
látnir, í bifreið sem sögð er stol-
in, en samkv. lögregluskýrslu átti
bifreiðin að vera læst og lykla-
laus, en þó ber svo við að lykill er
í kveikjulás. Bifreiðinn er öll
læst, nema bílstjóradyr, og bíl-
stjórasæti var autt. Nú er spurt,
hver var sá sem sat í bíl-
stjórasæti? Fóru hendur hinna
látnu manna um læsingar og
stjórntæki bifreiðarinnar? Hvað-
an kom segl sem breitt var yfir
bifreiðina? Hver breiddi seglið yf-
ir bifreiðina? Hvaðan kom slang-
an sem sögð er vera notuð til að
leiða útblástur frá bifreið og inn í
bifreiðina? Fóru hendur hinna
látnu um slönguna? Var vél bif-
reiðarinnar í svo gangfæru
ástandi að hún hafi getað banað
mönnunum með útblæstri? Hér
skal tekið fram að vél bifreið-
arinnar reyndist ógangfær þegar
bifreiðin komst í hendur lögreglu.
Nú hefur aðeins fáeinum spurn-
ingum verið kastað fram og verð-
ur það látið nægja en bent á
skamman tíma sem líður frá því
að síðast sést til mannanna vel á
sig kominna og þar til þeir finn-
ast látnir eða um kl. 06:30, og er
þá Einar Þór baðaður bensíni og
Sturla Steinn blóðugur, velktur
upp úr moldugum jarðvegi og föt
hans rifin. Sem sagt: engum
spurningum er svarað.
Hinn 1. ágúst 2007 áttu að-
standendur Einars Þórs fund
með fulltrúa ríkislögreglustjór-
ans, sem lýsti því yfir að allt
væri eðlilegt í dánarmáli þessu
og aðstandendur fengju ekki að-
gang að gögnum sem sneru að
því, enda fyndust gögn ekki. Máli
sem síðan hefur farið um hendur
umboðsmanns Alþingis sem lagði
að fyrrverandi ríkissaksóknara
að opinbera gögn en hann gerði
það að sínu síðasta embætt-
isverki að hafna aðgengi að gögn-
um. Máli sem síðan var opnað af
núverandi ríkissaksóknara vegna
raka umboðsmanns Alþingis.
Máli sem síðan hefur komið inn á
borð Úrskurðarnefndar um upp-
lýsingamál. Máli sem síðan hefur
komið inná borð lögregluemb-
ætta og víðar. Máli sem rík-
issaksóknari virðist hafa opnað í
þeim tilgangi að loka. Valtýr Sig-
urðsson hefur um langt árabil
verið farsæll og unnið vel í þágu
undirstofnana dómsmálaráðu-
neytisins, en nú háttar svo til að
saksóknarinn þarf að taka á und-
irmönnum sínum og af augljósum
ástæðum hentar það ekki hags-
munum embættis hans að styggja
úlfahjörð ríkislögreglustjórans.
Til uppfræðslu til handa rík-
issaksóknara og ríkislög-
reglustjóranum skal þeim hér
með sagt að biblíuleg þýðing á
orðasambandinu að breiða yfir er
„lygi“.
Dauðinn og saksóknarinn
Eftir Ragnar Krist-
ján Agnarsson »Hér virðist vera um
mál að ræða þar sem
valdstjórnin hefur hag
af að breiða yfir og virð-
ist stefna á nýjan leik til
umfjöllunar hjá embætti
umboðsmanns Alþing-
is.
Ragnar Kristján
Agnarsson
Höfundur er stýrimaður og bróðir
Einars Þórs heitins.
RÆTT er um að
skerða nám nemenda í
grunnskólum með því
að fækka kennslu-
stundum sem lið í að
leysa brýnan fjárhags-
vanda sveitarfélaga.
Auk þess er til um-
ræðu að fækka starfs-
fólki, fjölga í bekkjum
og færa saman ár-
ganga. Á þessu má
finna aðrar lausnir. Allir kjara-
samningar sem kennarar hafa und-
irgengizt síðustu u.þ.b. tvo áratugi
hafa til lengri tíma litið leitt til lak-
ari kjara. Auk þess hafa nánast allir
samningar farið í gegn með eins
konar „æseif-meirihluta“. Hafi orðið
af tilteknum samningi ávinningur
um nokkrar krónur tímabundið hef-
ur verið greitt fyrir hann með ýms-
um hætti svo sem fleiri vinnudög-
um, aukinni viðveru, breyttum
starfsskilyrðum og hvers konar
aukaverkum. Því verður ekki annað
séð en að kennarar hafi í raun hlotið
skaða af flestum eða öllum slíkum
gerningum. Hér eru meginatriði
lögð fram með einföldum hætti en
ótal atriði sem varða laun og starfs-
umhverfi kennara látin liggja milli
hluta og aðeins stiklað á stóru.
Ég hef leitað en hvergi séð ávinn-
ing nemenda af þessu brölti. Sam-
ræmdu prófin sem voru eini mæli-
kvarðinn sem til var á hugsanlegar
breytingar á námsárangri hafa ver-
ið drepin í dróma. Ég leyfi mér að
fullyrða, á forsendum þeirra sam-
ræmdu prófa sem
haldin hafa verið fram
að þessu, að í háa herr-
ans tíð hafi engin
marktæk mælanleg
framför hafi orðið í
námsárangri nemenda.
Hins vegar hef ég
skynjað aukinn náms-
leiða og vaxandi starfs-
þreytu kennara í nú-
verandi
starfsumhverfi.
Ég leyfi mér því að
leggja til eftirfarandi:
 Kennsludagar haldist óbreytt-
ir eða 180 eftir því sem við
verður komið. Laun kennara
verði lækkuð um 6,3% til að
draga úr hallarekstri sveitar-
félaga.
 Starfi ljúki í skólum og kenn-
arar og nemendur fari heim
31. maí.
 Skólastarf hefjist að nýju 28.
ágúst og kennsla 2. sept-
ember.
Af þessu hlýzt, verulegur sparn-
aður í útgjöldum sveitarfélaga.
Einnig í öðrum rekstri skólanna án
þess að skerða þá kennslu sem
nemendur eiga kröfu á. Minni
kostnaður af skólahaldi mun að
sjálfsögðu ekki leysa mismikinn
fjárhagsvanda sveitarfélaga en þó
vegur þessi kostnaður mjög þungt
í rekstri þeirra.
Skólastarf mun ekki hljóta af
þess neinn skaða, líkast til miklu
fremur ávinning.
Foreldrar fá aftur rýmra val um
sumarleyfistíma sinn, svo sem var
og margir sakna. Verði við þetta til
eyða í viðveru og umsjón einhverra
nemenda mun tómstundastarfsemi
geta leyst þar úr með gagnlegum
en ódýrum hætti. Nemendur fá
lögboðna kennslu og aftur sum-
arfrístíma sem fellur að íslenzkum
árstíðum, námsleiði minnkar og
skólastarf eflist. Kennarar fá aftur
daga sem hafðir voru af þeim, öðl-
ast heilbrigðari starfstíma um leið
og starfsánægja eykst. Um skaða
kennara vegna launalækkana má
segja að ljóst sé að kjaraskerðing
er þegar orðin nokkur af ýmsum
sparnaðarráðstöfunum innan skól-
anna og krafa um gríðarlega aukið
aðhald er í farvatninu. Meiri kjara-
skerðing virðist ekki umflúin og
það sem hér er lagt til e.t.v. eina
færa leiðin sem ná má sátt um við
kennara auk þess sem hún kann að
vernda störf og koma í veg fyrir
offjölgun í bekkjum eða samein-
ingu eininga sem hvort tveggja er
hið mezta óráð. Þessi mál hef ég
rætt við fjölmarga sem málið varð-
ar og engan fundið mér ósammála.
Sé forystusveit Kennarasam-
bandsins á öðru máli vil ég einfald-
lega benda á að hér talar grasrót-
in.
Þjóðráð við ráðaleysi
yfirvalda skólamála
Eftir Hannes Frey
Guðmundsson
»Meiri kjaraskerðing
virðist ekki umflúin
og það sem hér er lagt
til e.t.v. eina færa leiðin
sem ná má sátt um...
Hannes Freyr Gíslason
Höfundur er kennari.
NÚ ERTU loksins kominn á
þing og orðinn varaformaður fjár-
laganefndar, Björn Valur Gísla-
son. Og mottóið hjá þér er „Allt
upp á borðið!“ Ekki satt?
Skoðum það mál aðeins betur!
Í þriðju umræðu um Icesave
spurðu þingmenn Framsóknar- og
Sjálfstæðisflokks, í andsvörum, í
hvaða hugarheimi þú værir og
undruðust framkomu þína. Ekki
er ég nú stoltur af skrifum sem
þessum, en tel mig knúinn eftir
það sjónarspil sem þú viðhafðir á
Alþingi í Icesave-umræðunni, að
upplýsa um þann mann sem þú
hefur að geyma, samkvæmt
reynslu minni.
Er einhver von til þess að þau
skildu þetta sjónarspil þitt? Ég
held ekki. Leikarinn BVG getur
stundum verið snillingur í að
koma hlutunum fyrir. Hann getur
verið vingjarnlegur, tillitssamur,
þolinmóður, örlátur – jafnvel hæv-
erskur og fórnfús. Á hinn bóginn
getur Björn Valur – þú sjálfur –
verið illkvittinn, eigingjarn, sjálf-
umglaður og óheiðarlegur og skil-
ið eftir þig ringulreið og upplausn
fremur en jafnvægi.
Þetta er minn skilningur á þér
eftir reynslu mína fyrir 20 árum
og sýnist mér þú lítið skárri nú en
þá. Þú hefur þann „heiður að
bera“ að hús okkar hjóna var boð-
ið upp og stóð fimm manna fjöl-
skylda á götunni eftir þann leik.
Uppáskrift lánsins sem þú tókst
til að fjármagna útgerð þína,
Björn Valur Gíslason ehf, varð að
okkar óláni. Láninu átti að aflétta
síðar af húsi okkar hjóna, en lán
þetta var aldrei flutt og því fór
sem fór. Svar þitt við okkur var
einfalt: Það verða allir að bera
ábyrgð á því sem þeir gera. Þess
má geta, fyrir lesendur bréfs
þessa, að BVG og kona mín eru
systkinabörn. Eitt enn, af mörgu,
sem setja má í snilldarpakka
þinn, og það er hvernig þér tókst
að fá lán langt umfram eignir. Er
þetta kannski kunnuglegt í dag,
BVG?
Ég er ekki sá eini sem þér
tókst svona vel með að koma á
kaldan klakann. Það veit enginn
fyrr en reynt hefur hversu erfitt
er að takast á við lífið í þessum
sporum, þ.e. við það að missa
húsnæði sitt. Sérstaklega er það
þó erfitt þegar það er af skyld-
menna völdum, eins og ég og mín
fjölskylda upplifðum. Ekki er mér
kunnugt um það, Björn Valur
Gíslason, að þú hafir iðrast gjörða
þinna og athafna gagnvart mér
og/eða minni fjölskyldu.
Ég er ekki með þessu bréfi að
kasta rýrð á aðra þingmenn
vinstri grænna, sem er hið mæt-
asta fólk, heldur að segja frá
samskiptum mínum við umrædd-
an þingmann.
Opið bréf til Björns
Vals Gíslasonar,
þingmanns VG
Eftir Sigtrygg
Valgeir Jónsson
Höfundur er húsasmíðameistari.