Morgunblaðið - 06.01.2010, Blaðsíða 35

Menning 35FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 2010
OPNUÐ hefur verið sýning á
verkum Sari Maarit Cedergren
myndlistarmanns í Artóteki.
Sýningin er á 1. hæð Borg-
arbókasafns Reykjavíkur, Gróf-
arhúsi, Tryggvagötu 15.
Sari er fædd í Grankulla í
Finnlandi og ólst upp í Stokk-
hólmi í Svíþjóð. Árið 1986 flutti
hún til Íslands og hefur búið hér
síðan. Á sýningunni eru nokkur
verk unnin í gifs, innblásin af ís-
lenskum málsháttum og er Sari þar að skírskota til
sjónrænnar birtingar orða. Á sýningunni er einnig
stuttmynd sem sýnir hvernig hún notar eigin lík-
ama við gerð verkanna. Hægt er að skoða verkin á
staðnum eða á vefsíðunni www.artotek.is.
Myndlist
Sari Maarit Ceder-
gren í Artóteki
Eitt verka
Cedergren.
ÞRIÐJA ljóðaslamm Borgar-
bókasafns Reykjavíkur verður
haldið föstudaginn 12. febrúar
2010. Að þessu sinni er þemað
„væmni“. Sem fyrr er ljóða-
slammið ætlað ungu fólki og er
skilgreint á afar opinn hátt sem
einskonar ljóðagjörningur og
er áherslan ekki síður lögð á
flutninginn en á ljóðið sjálft.
Árið 2009 voru það þær Ásta
Fanney Sigurðardóttir og Ást-
ríður Tómasdóttir sem sigruðu. Skráningareyðu-
blöð er að finna á öllum Borgarbókasöfnunum,
auk þess sem hægt er að skrá sig með tölvupósti
hjá Kristínu Viðarsdóttur,
kristin.vidarsdottir@reykjavik.is.
Ljóðlist
Væmið ljóðaslamm
2010 á Safnanótt
Ásta Fanney
Sigurðardóttir
„RENNILÁS og speglar“,
sýning sex listamanna sem
nema myndlist við Listahá-
skóla Íslands opnar næstkom-
andi föstudag í Bryggjusal Ed-
inborgarhússins á Ísafirði,
Gallerí Slunkaríki. Þeir Anton
Vilhelm Ásgeirsson, Baldvin
Einarsson, Bergur Thomas
Anderson, Gunnar Jónsson,
Sigurður Atli Sigurðsson og
Sindri Snær Sveinbjargar Leifsson skipa þennan
hóp. Þetta er þeirra fyrsta sýning þar sem þeir
vinna saman sem einn hópur og undir sama nafni.
Ætla þeir sér meðal annars að nýta aðstæður og
flétta menningu og landslagi staðarins saman við
hugmyndir sínar um vinnuferli í myndlist.
Myndlist
„Rennilás og
speglar“ á Ísafirði
Úr Bryggjusal.
Ég hef alltaf verið
mjög hrifinn af Esj-
unni og séð hana sem
sameiningartákn 36
»
BÓKSALA í hefðbundnum bóka-
verslunum nemur nú um 55% af
heildarbóksölu í Bretlandi. Þetta
kemur fram í „Book Scan“-
rannsókn Neilsen-fyrirtækisins sem
The Telegraph greinir frá. Dregið
hefur úr sölu í þessum hefðbundnu
verslunum um sjö prósent milli ára.
Hlutur bóksölu á netinu eykst
með hverju ári. Markaðsfræðingar
telja að ekki líði á löngu þar til
meira seljist af bókum á netinu, þar
í landi, en í hinum hefðbundnu
verslunum. Bóksalar segjast hafa
fengið tvö högg á sig á sama tíma;
af breyttum viðskiptaháttum og
efnahagskreppunni.
„Það er erfitt að keppa við versl-
anir á borð við Amazon,“ er haft
eftir eiganda bókaverslunar í Lund-
únum. „Við getum ekki selt bækur
á sama verði og þær. Ef við gerðum
það færum við á hausinn.“
Svartsýnn bóksali sem rætt er við
óttast að eftir tíu til fimmtán ár
verði ekki margar hefðbundnar
bókabúðir eftir þar í landi.
Heildarsala á bókum dróst örlítið
saman í Bretlandi í fyrra, um 1,2
prósent að andvirði en um hálft
prósent í fjölda seldra eintaka.
Reuters
Flett Í hefðbundnum bókaversl-
unum er hægt að skoða bækurnar.
Breskar
bókaversl-
anir í vanda
Stærri hluti bóka-
verslunar á netið
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
ÞAÐ er ekki ofsagt að telja Lær-
dómsrit Bókmenntafélagsins eina
metnaðarfyllstu ritröð sem gefin
hefur verið út á Íslandi. Ritin, sem
eru orðin 76 frá árinu 1970, eiga sína
föstu aðdáendur. „Það eru þessir
tryggu aðdáendur sem halda rit-
röðinni uppi, auk styrkja úr sjóðum
og frá ríkinu,“ segir Sigurður Lín-
dal, prófessor og forseti Hins ís-
lenska bókmenntafélags sem gefur
út ritin. „Ritin seljast mjög misjafn-
lega, þau sem eru notuð í kennslu í
skólum, sem eru nokkur, seljast
mjög vel. Þar á meðal er Frelsið eft-
ir John Stuart Mill og verk eftir
Platón og Aristóteles. Sum rit selj-
ast afskaplega hægt og einhver
hreyfast varla. Það er sem sagt allur
gangur á þessu.“
Aðgangur að klassíkinni
Tilgangurinn með ritröðinni er að
sögn Sigurðar „að opna lesendum
aðgang að klassískum ritum á ís-
lenskum forsendum. Ef menn lesa
þessi rit á ensku, því fáir lesa grísku
og latínu núorðið, er verið að lesa
þau út frá sjónarmiðum hins ensku-
mælandi heims. Við viljum því koma
ritunum til Íslendinga á íslensku.
Það er hins vegar tímafrekt og erfitt
og þar af leiðandi dýrt að gefa út
þýðingar á klassískum ritum, til
dæmis úr grísku og latínu. Styrkir
hafa bjargað útgáfunni til þessa og
þannig verður vonandi áfram.
Við reynum að vanda okkur og
hafa ítarlegar skýringar og inngang
með hverju riti. Þar er oft reynt að
finna einhverjar hliðstæður við ís-
lenska menningu. Við síðustu bók
okkar Rússa sögur eru til dæmis
mjög ítarlegar skýringar um tengsl
Íslands og hins norræna heims við
hið forna Garðaríki, sem ég held að
komi mönnum á óvart hve voru mik-
il.“
Meðal Lærdómsrita sem vænt-
anleg eru á næstu misserum má
nefna æskurit Karl Marx og Sýni-
legt myrkur eftir William Styron.
Lærdómsrit Bókmenntafélagsins
Morgunblaðið/RAX
Sigurður Líndal forseti Hins íslenska bókmenntafélags „Við reynum að
vanda okkur og hafa ítarlegar skýringar og inngang með hverju riti.“
Í HNOTSKURN
Fyrir jól 2009 sendi Hið ís-
lenska bókmenntafélag frá sér
þrjú ný Lærdómsrit: Rússa
sögur og Igorskviðu í þýðingu
Árna Bergmann, Shakespeare
á meðal vor eftir Jan Kott í
þýðingu Helga Hálfdanar-
sonar og Stjórnmál og bók-
menntir eftir George Orwell í
þýðingu Ugga Jónssonar. Fyrr
á árinu kom svo út endur-
útgáfa á bókinni Cicero og
samtíð hans eftir dr. Jón Gísla-
son.
Klassík inn í ís-
lenskt umhverfi
HELGI Tómasson, listrænn stjórn-
andi San Francisco-balletsins, og að-
al-danshöfundur flokksins, verður
heiðraður á opnunarkvöldi nýs sýn-
ingaárs dansflokksins 20. þessa mán-
aðar. Þá verða 25 ár síðan Helgi tók
við stjórn þessa elsta ballettflokks
Bandaríkjanna, en San Francisco-
ballettinn er einn hinna þriggja
stærstu og virtustu þar í landi.
Helgi verður heiðraður á hátíðar-
samkomu þar sem 1.000 gestir sem
styrkja ballettflokkinn verða við-
staddir. Í kjölfarið verður sérstök há-
tíðarsýning dansflokksins í hinu
sögufræga óperuhúsi San Francisco-
borgar, sem tekur 3.100 manns í
sæti. Þar verður sýnt úrval úr döns-
um sem Helgi hefur samið fyrir
flokkinn.
Á sama tíma verður opnuð í Mu-
seum of Performance & Design í San
Francisco sýning á ljósmyndum sem
Erik, sonur Helga, hefur tekið á liðn-
um árum. Hann hefur sérhæft sig í
dansmyndum og hafa verk hans ver-
ið sýnd víða.
San Francisco-ballettinn var
stofnaður árið 1933. Sýningar flokks-
ins eru um 100 á ári. Undir stjórn
Helga hefur hann tekið miklum
framförum og er af sérfræðingum
talinn einn fremsti ballettflokkur
heims um þessar mundir. Er víðfeðm
efnisskrá hans rómuð og þykja dans-
arar hans búa yfir miklum og fjöl-
breyttum hæfileikum.
Í The New York Times hefur tíma-
bilið sem Helgi hefur stjórnað dans-
flokknum verið sagt „einhver merki-
legasta sagan um velgengni í listum í
Bandaríkjunum“ og gagnrýnandi
Sunday Times í Englandi skrifaði að
„framúrskarandi listræn stjórn
[Helga] hefði breytt staðbundnum
bandarískum dansflokki í einn besta
ballettflokk heimsins“.
Helgi Tómasson hylltur fyrir 25 ára stjórn í San Francisco
Boðið til heiðurssýning-
ar og hátíðarsamkomu
Morgunblaðið/Sverrir
Helgi hylltur Helgi Tómasson og dansarar úr flokki hans, hylltir á sviði
Borgarleikhússins eftir sýningu á Svanavatninu fyrir tíu árum.
GUNNAR Guðbjörnsson söngvari
hefur fengið lofsamlegar umsagnir í
þýskum blöðum fyrir söng sinn í óp-
erunni Oberon eftir Carl Maria von
Weber í Theater Freiburg. Óperan
fjallar um endalausar erjur
hjónanna Oberons og Títaníu um
það hvort sé staðfastara í ástinni,
maðurinn eða konan.
„Gunnar Guðbjörnsson hefur með
aðdáunarverðum hætti náð valdi á
hinu erfiða hlutverki Hüons og hin-
um miklu stökkum í tónstiganum,
sem því fylgja,“ segir á menningar-
síðu blaðsins Südkurier um frammi-
stöðu söngvarans.
Í blaðinu Opernglas er hrósið
heldur ekki sparað: „Til að syngja
hina vandmeðförnu, háu tóna, sem
skrifaðir eru í hlutverk Hüons, þarf
hetjulega útgeislun og gríðarlega
sveigjanlega rödd og Gunnar Guð-
björnsson býr yfir hvoru tveggja í
ríkum mæli.“
Í dagblaðinu Badische-Zeitung
segir að Gunnar hafi tekið stórt
framfaraskref: „Rödd Gunnars Guð-
björnssonar hefur þroskast gríðar-
lega frá því hann söng Siegfried [í
óperu Wagners] snemma í sumar.
Hann tekur á hinum fjölmörgu
„ósönghæfu“ þáttum í hlutverki sínu
úr virki hetjutenórsins, sem veit
hvernig á að komast hjá því að
þvinga röddina og kann að ausa af
sínum gríðarlegu, lýrísku hæfi-
leikum.“
Í Oberon blandast saman ópera,
leikhús og brúðuleikhús og hefur
uppfærslan í Theater Freiburg
fengið lofsamlega dóma. Öðrum
söngvurum er hrósað á hvert reipi,
sérstaklega Sigrun Schell, sem
syngur á móti Gunnari. kbl@mbl.is
Gríðarlegir, lýrísk-
ir sönghæfileikar
Gunnari Guðbjörnssyni hælt í þýskum
fjölmiðlum fyrir söng sinn í Freiburg
Ljósmynd/Maurice Körbel
Lof og prís Gunnar Guðbjörnsson í
hlutverki sínu í óperunni Oberon.