Fréttablaðið - 22.10.2011, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 22. október 2011 19
Eyddu
í nýjan
sparnað
Volvo R-Design
Komdu í Brimborg Sjá
ðu
fl
ot
ta
n
Vo
lvo
S
60
í
R
-D
es
ig
n
sp
or
tú
tg
áf
u
á
B
íld
sh
öf
ða
6
Sýning í dag. Prófaðu Volvo S60 - sigurvegarann
í flokki stærri fólksbíla í vali á bíl ársins 2012.
Sérpantaðu Volvo
Hagstætt verð
Komdu á Volvo sýningu í dag
Nýttu þér gott sýningartilboð
Brimborg | Bíldshöfða 6 | Sími 515 7000 | volvo.is
Sennilega hefur enginn sjúk-dómaflokkur verið eins tengd-
ur vanþekkingu og fordómum og
alvarlegir geðsjúkdómar. Lækn-
isfræðilegar skilgreiningar á
alvarlegum geðsjúkdómi fela í
sér að sá sjúki hafi einkenni geð-
rofs (psykosis) og þarfnist með-
ferðar þeirra vegna í 2 ár eða
lengur. Enn fremur að sjúkling-
urinn þjáist vegna sjúkdómsein-
kenna sinna eða hafi skerta færni
til náms, starfs eða samskipta
þeirra vegna. Langflestir sem
leita aðstoðar heilbrigðisstarfs-
manna vegna slíkra veikinda fá
sjúkdómsgreiningar um geðklofa
(schizophrenia), geðhvarfasýki
(maniodepressive disorder) eða
persónuleikaröskun (personality
disorder). Það mun láta nærri að
einn af hverjum hundrað fullorðn-
um Íslendingum takist á við alvar-
lega geðsjúkdóma samkvæmt
þessari skilgreiningu. Fordómar
varðandi þessa sjúkdóma fela m.a.
í sér að þeir séu ólæknandi. Rann-
sóknir sýna þó fram á að svo er
ekki.
Um það bil helmingur þeirra sem
fá sjúkdómsgreiningar um geð-
klofa nær sér að fullu. Meiri hluta
hinna sem ekki ná fullum bata
tekst að halda sjúkdóms einkennum
í skefjum með viðeigandi aðstoð.
Þeir sem það geta meta lífsgæði sín
oftast þokkaleg. Bati þeirra virðist
að miklu leyti vera undir því kom-
inn hversu samfelldan og viðeig-
andi stuðning og þjónustu þeir fá
frá heilbrigðis- og félagskerfi sínu.
Íslenskar og erlendar rannsóknir
á þessu sviði benda til að marg-
þættur félags legur stuðningur sé
einstaklega mikil vægur fyrir bata
þeirra sem takast á við alvarlega
geðsjúkdóma.
Á h öf u ð b o r g a r s v æ ð i nu
hefur Rauði krossinn á síðustu
tveimur áratugum byggt upp og
tekið veigamikinn þátt í rekstri
þriggja athvarfa: Vinjar, Dval-
ar og Lækjar. Athvörfin þrjú eru
öll rekin samkvæmt hugmynda-
fræði sem sniðin er sérstaklega
að félagslegum þörfum fólks með
alvarlega geðsjúkdóma. Lang-
flestir sem sækja athvörfin hafa
reynslu af slíkum sjúkdómum.
Í nýlegri rannsókn sem gerð var
meðal gesta í athvörfunum þrem-
ur kom fram að gestirnir töldu að
alvarlegir geðsjúkdómar hefðu
haft neikvæð áhrif á gervallt líf
þeirra. Þau töldu bata sinn felast
í því að draga úr eða vinna gegn
þessum neikvæðu eða skemm-
andi áhrifum. Að þeirra mati var
sjúklingurinn sjálfur mikil vægur
gerandi í eigin bata með því að
horfast í augu við sjúkdóminn og
hætta að fara í felur með hann.
Að sættast við veikindin og öðlast
þekkingu og skilning á sjúkdómn-
um töldu þátttakendur mikilvægt.
Að ölast þekkingu á sjálfum sér,
kynnast styrkleikum sínum og
hæfileikum töldu þau veita von og
trú á eigin getu til að njóta sín í
lífinu þrátt fyrir geðsjúkdóminn.
Álit þátttakenda var að mikil-
vægur drifkraftur þessarar sjálfs-
hjálparvinnu væri sammannleg
nærvera þeirra sem hafa sam-
eiginlega reynslu af því að tak-
ast á við alvarlega geð sjúkdóma.
Í þeirra tilfelli var það þátttaka
í starfi viðkomandi athvarfs sem
færði þeim slíka sammannlega
nærveru. Vinatengsl þróuðust
milli gesta og milli starfsmanna
og gesta. Tengslin við athvarf-
ið voru sterk og gestirnir héldu
áfram sambandi og komu í heim-
sóknir eftir að þeir höfðu náð
tökum á veikindum sínum og voru
farnir að takast á við önnur verk-
efni í lífinu. Það er ljóst af ofan-
sögðu að veran í athvarfinu var
gríðarlega mikilvæg í bataferli
þeirra sem tóku þátt í rannsókn-
inni. Það er því sorgleg staðreynd
sem ekki virðist umflúin að elsta
athvarfinu, Vin í Reykjavík, verði
lokað bráðlega.
Ástæða þess er að hvorki Rauði
krossinn né félagsmálayfirvöld í
Reykjavík sjá sér fært að kosta
reksturinn. Í ljósi þess sem hefur
verið sagt hér að framan má ljóst
vera að þá verður krónum kast-
að en aurar sparaðir. Vel unnarar
Vinjar leita nú leiða til að afstýra
lokun athvarfsins. Hvaða lóð getur
þú lagt á vogarskálarnar kæri
lesandi til að afstýra því ömur-
lega slysi að Vin verði lögð niður?
Margt smátt gerir eitt stórt og
margar hendur vinna létt verk.
Að lokum vil ég óska okkur
öllum innilega til hamingju með
10. október, daginn sem sameinar
okkur öll sem höfum áhuga á geð-
heilsu og geðheilbrigði.
Alvarlegir geðsjúkdómar:
Eru þeir læknanlegir?
Um fátt er eins mikið rætt um þessar mundir og nýbygg-
ingu Landspítalans sem áætlað
er að rísi við Hringbraut á næstu
misserum og sýnist sitt hverjum.
Hæst heyrist í efasemdaröddum;
að við þurfum ekki meiri steypu,
að flest heilbrigðisstarfsfólk sé
farið til útlanda og að staðarvalið
sé afleitt.
En hvers vegna þurfum við
nýjan Landspítala? Ein aðal-
ástæðan er sú að undanfarna
áratugi hefur mikil þróun átt
sér stað í heilbrigðisvísindum
sem kallar eftir því að sjúkling-
um standi einbýli með salerni til
boða. Sjúklingar eru mun veikari
en áður og því viðkvæmari fyrir
sýkingum, sem stundum fylgja
öðrum sjúklingum. Núverandi
húsnæði Landspítalans er reist
fyrir einfaldari heilbrigðis-
þjónustu heldur en rekin er í dag
og fullnægir ekki þörfum mikið
veikra einstaklinga.
Það er gríðarlega mikilvægt að
sameina bráðaþjónustu spítalans
á einum stað, en nú er hún veitt á
tveimur stöðum. Núverandi fyrir-
komulag er slæmt, það ógnar
öryggi sjúklinga og er dýrt. Með
sameiningu fæst hagræðing í
rekstri og meiri skilvirkni í þjón-
ustu við sjúklinga.
Það er langt síðan framtíðar-
staðsetning Landspítalans var
ákveðin og með það í huga var
Barnaspítali Hringsins byggður
og Hringbrautin færð. Ástæður
staðarvalsins eru m.a. nálægð
við háskólasvæðið og fjöldi not-
hæfra húsa sem fyrir eru á Land-
spítalalóðinni. Áhugavert er að
25% starfsmanna spítalans búa í
göngufæri við hann og fjölmarg-
ir geta ferðast þangað á hjóli á
tiltölulega stuttum tíma. Ég er
sannfærð um að á komandi árum
munu æ fleiri nýta sér vistvænan
og heilsusamlegan ferðamáta til
þess að komast til vinnu á Land-
spítala. Engu að síður er viðbúið
að á annatímum verði þung
umferð í kringum spítalann og
það er áhyggjuefni.
Fyrir nokkrum árum voru uppi
áætlanir um að byggja 120.000
m² sjúkrahús við Landspítalann
og rífa talsvert af eldri húsum á
svæðinu. Eftir efnahagshrunið
voru allar áætlanir endurskoð-
aðar og lögð áhersla á að sameina
bráðastarfsemina á einum stað.
Nú á að byggja um 66.000 m² og
nýta og lagfæra eldri byggingar.
Það er því enginn bragur kennd-
ur við árið 2007 á nýja Landspít-
alanum sem rísa á við Hring-
braut, heldur er hagkvæmni og
skynsemi höfð að leiðarljósi.
Fjölmargt heilbrigðisstarfsfólk
í fremstu röð er enn að störfum á
Landspítalanum. Þar er verið að
hjúkra, líkna og lækna, rannsaka
og kenna. Með nýjum Landspítala
munum við geta sinnt störfum
okkar betur en áður og aðbúnaður
sjúklinga verður mun betri. Þrátt
fyrir tímabundna efnahags-
erfiðleika megum við ekki hætta
að hugsa til framtíðar.
Meira um nýjan
Landspítala
Heilbrigðismál
Margrét
Eiríksdóttir
geðhjúkrunarfræðingur
Heilbrigðismál
Eygló
Ingadóttir
formaður hjúkrunarráðs
Landspítalans