Morgunblaðið - 04.03.2011, Qupperneq 10

10 | MORGUNBLAÐIÐ
L
iðin er hálf öld í ár síðan
sr. Kristján Valur Ingólfs-
son, prestur á Þingvöllum,
fermdist í heimasveit
sinni á Grenivík. „Annars
vegar einkenndist þessi dagur af
gríðarlegri alvöru sem fylgdi
kirkjuathöfninni, en hins vegar
mikilli gleði yfir því að vera þó
kominn þetta langt í lífinu. Fyrir
50 árum var það töluvert mikið
mál að fermast og því fylgdu
ákveðin réttindi eins og t.d. að
geta fengið vinnu.“
Kristján á engar myndir frá
deginum en man vel hvernig hann
gekk fyrir sig.
„Eitt af því sem mér er minnis-
stæðast er hvað við strákarnir vor-
um allir litlir í samanburði við
stúlkurnar þennan dag. Ekki var
nóg með að þær virtust þroskaðri
en þær höfðu verið allan veturinn
heldur tíðkaðist að hreinlega um-
breyta fermingarstelpum á þess-
um tíma og sumar líktust rosknum
konum með hárgreiðslu sem
minnti á heysátu.“
Fermingin fór fram á sjó-
mannadaginn, 4. júní 1961, og
Kristján segir bæjarbúa ekki hafa
verið með öllu sátta við valið á
fermingardeginum.
Fermt á sjómannadaginn
„Ég hugsa að þetta hafi verið í
eina skiptið sem fermt var á sjó-
mannadaginn í Grenivík, enda svo
háheilagur dagur fyrir fólkið í
þorpinu að fátt annað getur komist
að. Það var enginn prestur starf-
andi hjá okkur þetta vor en ná-
grannaprestur annaðist ferm-
inguna og gaf ekki kost á öðru.“
Meðal smáatriða sem Kristján
man skýrt frá deginum voru fætur
prestsins.
„Kannski var það vegna þess
hvað það skipti mig miklu máli að
vera alvarlegur og yfirvegaður í
sjálfri athöfninni, að ég fór að taka
eftir því að presturinn var í támjó-
um skóm sem gægðust út undan
hempunni. Það var eins og fettist
upp á tána svipað og í 1001 nótt og
mér fannst þetta einhverra hluta
vegna rosalega fyndið. Svona er
það að maður vill stundum hugsa
eitthvað fallegt og elskulegt en
getur ekki komist hjá því að hug-
urinn reikar eitthvað allt annað.“
Í fermingargjöf fékk Kristján
reiðhjól og armbandsúr. Hann
segir slíkar gjafir hafa verið mikils
virði virði í augum ungs pilts í
Grenivík fyrir hálfri öld. „Bara
það að eiga hjól gerði mann mjög
fullorðinn því með því varð maður
miklu frjálsari ferða sinna. Að eiga
armbandsúr var líka ákveðin yf-
irlýsing, en reyndar var úrinu stol-
ið af mér nokkrum árum síðar á
ferðalagi á Ítalíu.“
Brauðtertur og ávaxtahlaup
Í fermingarboðum árið 1961
voru bornar fram kaffiveitingar,
og sumar kökurnar myndu örugg-
lega koma veislugestum í dag
spánskt fyrir sjónir.
Kristján segir enga kransaköku
hafa verið að fá og það sem boðið
var upp á bakaði fjölskyldan sjálf.
„Á þessum tíma voru hinar frægu
brauðtertur að ryðja sér til rúms
með miklu af majónesi. Svo voru
þessar tertur sem ég kann ekki að
nefna, með ávaxtahlaupi ofan á úr
Royal-dufti. Þessar hlauptertur
voru rauðar og grænar, en ég man
að seinna meir var þetta hlaup
bannað því í því voru svo mörg eit-
urefni.“
ai@mbl.is
Fannst skór
prestsins
óstjórnlega
fyndnir
Kristján Valur Ingólfsson, prestur á Þingvöllum, fékk
reiðhjól í fermingargjöf fyrir hálfri öld og fannst
hann fyrir vikið orðinn frjáls ferða sinna. Brauðtert-
ur og hlauptertur á borðum í veislunni.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Grenivík Reiðhjól og úr í gjöf, segir sr. Kristján Valur Ingólfsson.
’
Þessar hlauptertur
voru rauðar og
grænar, en ég man að
seinna meir var þetta
hlaup bannað því í því
voru svo mörg eiturefni.
Þ
að sem ég man helst frá
þessum degi var hvað ég
var rosalega stressaður,
og alveg sérstaklega
áhyggjufullur yfir því
hvort ég myndi klúðra þessari
stuttu setningu sem ég hafði valið
að lesa í kirkjuathöfninni,“ segir
Sigursteinn Másson um ferming-
ardaginn sinn.
Hann man enn biblíutilvitnunina
sem hann las. „Þetta var nú eig-
inlega stysta setningin sem hægt
var að velja: Sælir eru hógværir
því þeir munu landið erfa.“
Val Sigursteins á þessu tiltekna
ritningarbroti öðlast dýpri merk-
ingu þegar hann ljóstrar því upp
við blaðamann hvað hann var feim-
inn og og óöruggur með sig sem
barn. Sigursteinn man raunar enn
hvað hann óttaðist að byrja að
roðna í athöfninni því það myndi
sjást svo vel út af hvíta ferming-
arkyrtlinum.
Brún jakkaföt
Fermingin fór fram í Árbæj-
arkirkju nema hvað kirkjan var
ekki fullbyggð svo söfnuðurinn
þurfti að láta sér nægja safnaðar-
heimilið í kjallaranum til að vígja
barnahópinn inn í samfélag fullorð-
inna.
Ráðdeild og sparsemi réðu ferð-
inni í kringum ferminguna. „Bæði
var móðir mín einstæð og starfaði
sem kennari þannig að ekki var
miklu til að dreifa. Ég eignaðist
samt mín fyrstu jakkaföt í tilefni af
fermingunni. Jakkafötin voru brún
og ég man hvað ég var lukkulegur
með þau.“
Fermingarveislan fór svo fram í
smárri íbúð þeirra mæðgina. „Þetta
var tveggja herbergja íbúð,
kannski 60 fm að stærð, og var
gestunum vandlega þjappað inn.
Veitingarnar voru ekki aðkeyptar
nema hvað ég man að mamma
splæsti í kransaköku sem hún
keypti hjá Hótel Loftleiðum.“
Þegar kom að fermingargjöf-
unum var Sigursteinn aldeilis ráða-
góður. „Ég hafði alist mikið upp
hjá ömmu minni og afa að Laug-
arvatni og hafði mjög gaman af öllu
sem tengdist vatninu. Ég átti mér
þann draum að eignast árabát til
að geta róið út á vatnið,“ segir
hann. „Ég fór því í svolítinn bis-
ness-hugsunarhátt, lét þau boð út
ganga að ég væri að safna mér fyr-
ir bátnum og best væri að fólk gæfi
mér engar gjafir heldur léti ein-
hvern pening af hendi rakna fyrir
bátsverðinu.“
Báturinn nýttist vel
Það fór svo að Sigursteinn fékk
rétt nóg til að kaupa sér bátinn og
notaði hann í fjöldamörg ár. „Bát-
urinn varð stór hluti af tilveru
minni við Laugarvatn. Við afi vor-
um duglegir að nota hann til að
vitja netja sem við höfðum í vatn-
inu og raunar er stutt síðan bát-
urinn varð ónýtur.“
Sjálf fermingarstundin lifir enn
með Sigursteini og hann er ekki
frá því að þessi dagur hafi markað
stefnu í nýja og betri átt í lífi hans.
„Það var merkilegt að finna fyrir
því að nú væri komin stund
ábyrgðarinnar, og ég greindi það
líka hjá félögum mínum, sem hafði
allt fram að fermingunni þótt ferm-
ingin ansi léttvæg, að þeir kiknuðu
svolítið í hnjánum yfir þessu öllu
þegar á hólminn var komið,“ segir
hann. „Ég upplifði þennan dag sem
fyrstu stóru veislu lífs míns og ég
var í aðalhlutverkinu. Það má segja
að ég hafi fundið til mín við allt
þetta umstang og kannski hefur
það orðið til þess að ég fór smám
sman að fá meira sjálfstraust og
spyrna við þegar reynt var að
traðka á mér.“
ai@mbl.is
Stund ábyrgð-
arinnar var
runnin upp
Sigursteinn Másson fann til sín við allt um-
stangið við ferminguna sína og það varð senni-
lega til þess að sjálfstaustið fór smám saman að
styrkjast hjá feimnum drengnum
Morgunblaðið/Kristinn
Ferming Fyrstu stóru veislu lífs míns, segir Sigursteinn Másson
’
Ég hafði alist mikið
upp hjá ömmu minni
og afa að Laugarvatni og
hafði mjög gaman af öllu
sem tengdist vatninu. Ég
átti mér þann draum að
eignast árabát til að geta
róið út á vatnið.