Saga - 2005, Blaðsíða 174

Í byrjun júní 2003 var opnuð í Íslenska stríðsárasafninu farand-
sýningin Reykjavík í hers höndum sem unnin var árið 2002 í sam-
vinnu Borgarskjalasafns Reykjavíkur og Þórs Whitehead sagnfræð-
ings. Þetta var fyrsta sýning safnsins í endurnýjuðu húsnæði í Spít-
alakampi.10 Þessi sýning einkenndist m.a. af stórum ljósmyndum.
Þegar ný sýning stríðsárasafnsins var opnuð snemmsumars 2004
voru stórar ljósmyndir þar ekki fyrirferðarmiklar en það breyttist
heldur betur næsta ár enda stefna safnsins að breyta sýningunni ár-
lega á einn eða annan hátt. Sumarið 2005 settu stórar myndir sterk-
an og skemmtilegan svip á hina nýju sýningu safnsins. Ýmislegt
fleira hafði breyst. Auk stóru ljósmyndanna hafði undangengin tvö
ár verið bætt við áhugaverðum leikmyndum og aðgengi að þeim
var án takmarkana því að kaðlar og keðjur höfðu verið fjarlægð.
Jafnframt var aðgangur að gripum greiðari, t.d. voru byssur komn-
ar úr glerskáp. Smíðaður hafði verið glæsilegur bíósalur í bragga
þar sem sýndar eru heimsstyrjaldarmyndir og sumir veggir málað-
ir í sterkum litum en áður voru þeir allir hvítir. Einnig höfðu gömlu
braggarnir utanhúss verið lagfærðir og málaðir. Þannig hefur sýn-
ing Stríðsárasafnsins tekið stakkaskiptum og raunar er nýja sýning-
in talsvert ólík þeirri sem þróast hafði frá 1995.
Metnaður einkennir nýju stríðsárasýninguna. Lengi má þó endur-
skoða framsetningu. Athygli vekur t.d. að í aðalsýningarsalnum er
nálgun efnis að miklu leyti vitsmunaleg en á stundum gæti gestur-
inn saknað nánari skýringa við suma gripi, m.a. byssur og hjálma,
og textar fylgja ekki öllum ljósmyndasyrpum, auk þess sem sum
þemun mættu vera afmörkuð á skýrari hátt. Í bragganum er hins
vegar unnið út frá tilfinningalegri nálgun með prýðilegum leik-
myndum og ýmsum áhugaverðum gögnum en þar skýtur dálítið
skökku við að hafa umfjöllun og fræðslu um Þorstein Jónsson flug-
kappa við braggagaflinn, jafnvel um afrek hans í golfi frá árinu
1999, en síðla árs 2002 fékk safnið að gjöf ýmiss konar gögn úr fór-
um flugkappans.11 Þessi framsetning dregur óhjákvæmilega úr
áhrifum tilfinningalegrar upplifunar í bragganum. Hefði ekki verið
nær að hafa þessi gögn utan braggans sem eitt þemað? Einnig get-
ur það truflað gestinn í bragganum að sýnd eru dagblöð frá upp-
hafi stríðsþátttöku Bandaríkjamanna í desember 1941 og lokum
stríðsins í ágúst 1945 og bækur hermannanna eru frá ýmsum árum
E G G E RT Þ Ó R B E R N H A R Ð S S O N174
10 Morgunblaðið 17. júní 2003, bls. 29. („Stríðsminjasýning á Reyðarfirði“).
11 Morgunblaðið 22. des. 2002, bls. 31B. („Gáfu stríðsárasafninu gögn“).
Saga haust 2005-NOTA 23.11.2005 20:10 Page 174