Saga - 2005, Qupperneq 245

KØN I HISTORIEN. Ritstjórar Agnes S. Arnórsdóttir og Jens A.
Krasilnikoff. Aarhus Universitetsforlag. Árósum 2004. 159 bls.
Myndir.
Hér er á ferð safnrit sem á rætur að rekja til rannsóknarsemínara sem hald-
in voru við Sagnfræðideild Árósaháskóla vorið 2002. Í bókinni er að finna
greinar eftir fimm höfunda sem allir voru starfandi við sagnfræðideildina
þennan vetur en auk þess ritar dansk-norski sagnfræðingurinn Ida Blom
grein í bókina. Blom er eins og margir vita einn helsti frumkvöðull á sviði
kvenna- og kynjasögu á Norðurlöndum. Í greinunum er fjallað um fjöl-
breytileg tímabil sögunnar, allt frá fornöld og fram til okkar daga, og má
segja að hver höfundur hafi sitt sérstaka „tímabil“ með höndum. Um leið
er markmið höfundanna að skoða almennt þau áhrif sem kynjasöguleg að-
ferð og kyngervi sem greiningarhugtak hefur haft á sagnfræðina og hin
ýmsu svið hennar.
Þannig beinir Jens A. Krasilnikoff sjónum sínum að rannsóknum á
Grikklandi hinu forna í greininni „Arkaiske mænd og klassiske kvinder —
gammelt og nyt om køn i oldtidens Grækenland.“ Hann fjallar sérstaklega
um þá afstöðu sem fræðimenn á því sviði hafa haft til þýðingar kyns og
kyngervis og áhrifa þess og hvaða vandamál hafa einkum verið til um-
ræðu. Í grein Agnesar Arnórsdóttur, „„Ærens vej“. Om kampe og kærlig-
hed i middelalderens Europa“, eru hugtök á borð við heiður og ást og þýð-
ing þeirra í samfélagi miðalda í brennidepli og ræðir hún m.a. það hlutverk
sem konur gegndu við að halda uppi heiðri ættar sinnar. Í greininni ræðir
hún einnig hvernig fræðin hafa þróast frá því að rannsaka stöðu kvenna
sérstaklega og tekið að leggja áherslu á að skoða menninguna í heild sinni
út frá kynjasjónarhorni. Þróunin frá „konum“ til „kyns“, og helstu vörður
á þeirri leið, er þannig rakin og bendir hún m.a. á að kynjasjónarhornið hafi
fyrst fyrir alvöru náð fótfestu innan miðaldasagnfræðinnar í lok níunda
áratugarins og byrjun þess tíunda. Í bókinni eru einnig greinar eftir fræði-
mennina Ninu Kofoed og Merete Bøge Pedersen. Sú fyrrnefnda fjallar m.a.
um viðhorf til kynlífs fyrir hjónaband í lagasetningu á 17. öld og hvað lesa
má út úr því um mótun kyngervis. Sú síðarnefnda ræðir hvernig þróun
lagasetninga frá síðari hluta 17. aldar til síðari hluta þeirrar 19. endurspegl-
ar einnig breytingar á hugmyndum um karlmennsku. Þá er að lokum að
Saga XLIII:2 (2005), bls. 245–250.
R I T F R E G N I R
Saga haust 2005-NOTA 23.11.2005 20:11 Page 245