Ný saga - 01.01.1987, Page 15

GLOUCESTERMENN
í LÚÐULEIT
Ragnheiöur Mósesdóttir
Lúðuskonnorta fullbúin til veiða.
Frá Ameríku kom hing-
að fiskiskúta (schoon-
er) „Concord" Capt. John
Daygo frá Gloucester, Mass.
U.S., hafði farið (had left)
Gloucester 12. maí; kom til
Rvkr. (arrived here) 8. júní. Á
öðrum tveim er von enn, ætla
að veiða heilagfiski og ekki
annað. (Þjóðólfur, 14. júní
1884).
1 þessari frétt er sagt frá upp-
hafi veiða bandarískra sjó-
manna við fslandsstrendur:
Hver voru tildrög þess að sjó-
menn frá Gloucester í
Massachusettsfylki sigldu
hingað til lúðuveiða og hvern-
ig var veiðunum háttað?
AÐDRAGANDI VEIÐ-
ANNA VIÐ ÍSLAND
Þorskveiðar voru undirstaða
efnahagslífs á norðaustur-
strönd Ameríku allt frá ný-
lendutímanum, en lúðuveiðar
hófust ekki að marki fyrr en
um 1830. Upphaflega var siglt
með lúðuna beint á markað í
Boston og hún seld ný. Stóð
svo fram um 1850, en þá dró
mjög úr lúðugengd á heima-
slóð, sennilega vegna ofveiði.
Fersklúðuveiðar voru stund-
aðar frá öllum hafnarbæjum
Nýja Englands, en sá bær sem
best lá við miðunum var
Gloucester. Þaðan sigldu
flestar skonnorturnar og þar
varð aðstaðan í landi fljótlega
best. Eftir því sem lúðumiðin
urðu fjær heimahöfn var tek-
inn upp sá siður að salta lúð-
una um borð í skonnortunum
til að hún skemmdist ekki.
Þegar heim kom voru söltuðu
lúðuflökin reykt og þóttu
brátt herramannsmatur. En
um 1860 var svo komið að hin
hefðbundnu mið Gloucester-
manna voru nær þurrausin
og varð því að leita enn austar
í von um afla. Það voru hvaf-
veiðimenn frá Provincetown
sem báru þær fréttir að góð
lúðugengd væri við vestur-
strönd Grænlands og var
fyrsta ferð lúðumanna frá
Gloucester þangað farin
1866. Ekki þótti hún takast
vel, en til mikils var að vinna
því lúðuveiðarnar voru helsti
atvinnuvegur Gloucester auk
þorskveiðanna. Var því hald-
ið áfram til veiða við Græn-
land allt fram til 1886. En
samtímis því hófust veiðar
við ísland.
Nokkuð hefur verið skrifað
um þessar veiðar hérlendis,
nú síðast hefur Gísli
Kristjánsson, gert þeim skil í
óbirtri BA. ritgerð sem hann
skrifaði vorið 1980.1 Gísli
13