Ný saga - 01.01.1987, Side 24

GLOUCESTERMENN í LÚÐULEIT
bönd og þjónustu sem nauð-
synleg varð að teljast. Því er
þetta tíundað hér að engar
heimildir eru tiltækar um
skipun Grams í þetta embætti.
Engar heimildir sýna að
Gram hafi fengið sérstaklega
greitt fyrir þetta starf.
Reyndar kemur fram í bréfi
hans til ræðismannsins í
Kaupmannahöfn að hann hafi
aldrei fengið neinar greiðslur
fyrir. Þó er öruggt að verslun
hans hefur notið góðs af þess-
um mönnum. Gísli Kristjáns-
son gerir í ritgerð sinni
samanburð á verslun á fjór-
um stöðum á Vestfjörðum á
þeim tíma sem Gram var
ræðismaður Bandaríkjanna
og þótt engar óyggjandi
sannanir liggi fyrir virðist
honum að verslun Grams hafi
haft meira vöruúrval en hinar
verslanirnar. Einkum er
athyglisvert hversu miklu
meira af öli var selt á Þingeyri
en á hinum stöðunum.24 Gísli
er þó hikandi við að taka heils
hugar undir þá fullyrðingu
Gils Guðmundssonar að vafa-
laust hafi ,,dropið drjúgum í
vasa Grams úr þessari tekju-
lind ,.."25 Víst er þó að ýmis
konar smávöruverslun var
meiri á Þingeyri en hjá
nágrannaverslununum og
hafa má fyrir satt að lúðusjó-
mennirnir hafi kynnt íslend-
ingum þá frábæru uppfinn-
Það þart ekki að
velta lengi vöng-
um yfir þvf hvers
vegna Þingeyri
varð fyrir valinu
sem aðsetur ræð-
ismanns, nánd
staðarins við lúðu
miðin hefur ráðið
því.
En sjómenn voru
iðulega sendir
með póstskipun-
um til Hafnar og
þaðan til Boston
eða New York. Var
þetta gert ef þeir
veiktust eða
ákváðu að fara
heim áður en ver-
tið var lokið, þá
yfirleitt vegna
ósættis við skip-
stjóra og áhöfn.
Lúðuskútur I stór-
sjó. Teikningin er
gerð eftir lýsingu
J. W. Collins sem
þekkti lúöuveiðar
að vetrarlagi af
eigin raun.
ingu, gúmmístígvélin.
Ekki virðist Gram þó sjálf-
ur hafa verið alls kostar
ánægður með sinn hlut sem
ræðismaður. í skýrslum hans
og bréfum til ræðismannsins
í Kaupmannahöfn kemur
þráfaldlega fram að þetta sé
erilsamt og vanþakklátt starf.
Svo virðist sem starfsbróðir
hans í Höfn hafi oftlega dreg-
ið í efa reikningana sem Gram
sendi með bandarískum sjó-
mönnum til Kaupmanna-
hafnar. En sjómenn voru iðu-
lega sendir með póstskipun-
um til Hafnar og þaðan til
Boston eða New York. Var
þetta gert ef þeir veiktust eða
ákváðu að fara heim áður en
vertíð var lokið, þá yfirleitt
vegna ósættis við skipstjóra
og áhöfn. Dæmið af Charles
Young, skipverja á skonnort-
unni Mary E sýnir vel bæði
hvernig viðskiptum við
Bandaríkjamennina á Þing-
eyri var háttað og eins hvers
konar vandamál Gram átti við
að stríða í starfi sínu. Svo
virðist sem Young þessi hafi
lent í deilum við skipstjórann
og áhöfnina á Mary E og að
samkomulagi hafi orðið að
senda hann heim á kostnað
útgerðarinnar. Gram kom
honum til Kaupmannahafnar
og sendi með honum bréf og
peninga. Bað hann ræðis-
manninn þar að sjá um að
þeir færu fyrir fari Youngs til
síns heima og láta sjómann-
inn sjálfan ekki komast í
aurana. Loks bað Gram um að
láta senda sér afganginn ef
einhver væri. Svo virðist sem
sá í Kaupmannahöfn hafi
viljað vita hvers vegna Young
sjálfum hafi ekki verið treyst-
andi fyrir peningununt og
eins hvers vegna Gram teldi
sig eiga afganginn. Gram seg-
ir í bréfi sínu, ,,ef nefndur
Charles Young fengi sjálfur
að hafa peningana myndi
hann eyða þeim eins hratt og
honum væri unnt og verða
ræðismannsskrifstofunni
síðan byrði."
í öðru bréfi vegna sama
manns, skrifuðu 29. sept.
1894, sagði Gram svo að
Young væri slíkur vandræða-
maður þegar áfengi væri
annars vegar að hann hefði
selt fötin sín fyrir brennivíni á
póstskipinu sem færa átti
hann til Kaupmannahafnar.
Af tóni bréfsins er auðheyrt
að Gram er argur vegna af-
skiptasemi yfirmanns síns og
óþolinmóður gagnvart því sem
honum finnst greinilega vera
smámunasemi ræðismanns-
ins í Höfn. Þessi afstaða
Grams kemur enn betur fram
í bréfaskriftum vegna annars
bandarísks sjómanns, sem
verið hafði veikur og orðið að
fá læknisaðstoð, fæði og hús-
næði um skeið á Þingeyri. 1
þessu uppkasti, sem er dag-
sett 9. október 1895, kemur í
ljós að Gram er að svara fyrir-
spurn hins um ýmsa
kostnaðarliði í reikningi sem
sendur var með manninum til
Kaupmannahafnar á leið
heim og Gram hefur senni-
lega ætlast til að ræðismanns-
skrifstofan þar myndi endur-
greiða. En svo virðist sem
hann hafi ýmist greitt slíkan
kostnað af peningum sem
skipstjórar skútanna létu sjó-
menn hafa upp í væntanlegan
hlut, eða þá úr eigin vasa.
Ræðismaðurinn í Kaup-
mannahöfn hefur gert
athugasemdir við kaup á
vasaklútum, hálsklútum,
þvottastykkjum, tóbaki o.fl.
og svarar Gram honum svo:
Er ekki vasaklútur, háls-
klútur og hanskar hluti af
klæðnaði hvers manns?
22