Birtingur - 01.01.1968, Blaðsíða 38

vera) og stoðar ekkert, þótt aldamótakynslóð-
in kvarti og kveini undan því að búið skuli
vera að taka frá henni þennan þægilega mæli-
kvarða á það hvað sé ljóð og hvað ekki. Það
er raunar furðulegt að menn skuli hafa notað
þessa úreltu kenningu til að vega að atóm-
skáldunum, þar sem fæst þeirra hafa varpað
þessum einkennum gamla skáldskaparins al-
veg fyrir borð. En úr því þau létu stundum
þessi einkenni lönd og leið, höfðu þau gefið
höggstað á sér, og það nægði þeim til dóms-
áfellis.
Við höfum oft heyrt og séð vitnað í „stuðlanna
þrískiptu grein“ (úr kvæði eftir Jón Helga-
son) og hefur sú hugsmíð fallizt í faðma við
sumar kenningar Sigurðar Nordals og orðið
mönnum haldgóð stoð, ef sýna þurfti með rök-
um fram á spillingu atómskáldanna. Ekki
þurfti annað en taka glefsu úr atómljóði, þar
sem skáldinu hafði láðst að aga mál sitt við
stuðlanna þrískiptu grein. Spillingin hlaut þá
að liggja í augum uppi. Eða var nokkur ástæða
til þess, að grennslast eftir því hvort eitthvað
gæti fundizt í ljóðinu inikilvægara en stuðl-
anna þrískipta grein? Við höfum mátt horfa
upp á það að bókmenntafræðingar okkar hafa
komið úr íslenzka háskólanum gersamlega
sinnulausir um það hvað er að gerast í bók-
menntum þess tíma sem þeir sjálfir lifa á eða
ófærir um að gera sér grein fyrir því. Til eru
þeir þó, sem hafa viljað vera vakandi gagn-
vart nýjum straumum í skáldskap og sumir
þeirra reynzt skáldunum allra manna þarf-
astir, t.d. með kynningu á skáldskap þeirra í
skólum. En yfirleitt hafa þessir menn verið
hikandi gagnvart formbreytingum, eins og
þeir gætu ekki losað sig við ákveðnar kenning-
ar úr hátíðlegum skólastofum æðstu mennta-
stofnunar íslendinga.
Það er annars flest sem getur gerst í bók-
menntalífi íslendinga þegar maður getur hald-
ið því fram blygðunarlaust að „margir“ hinna
yngri Ijóðahöfunda hafi „tekið sér nafnið
formbyltingarskáld og haldið því mjög á loft“.
(Kr. E. A., sama grein). Slík íullyrðing styðzt
við ímyndun en ekki veruleika. Ég á ekki við
það að þetta orð hafi ekki verið notað. Ég veit
að sumir hafa viljað forðast orðið atómskáld
og þá gripið til þessa orðs. En það hefur verið
sjaldgæft og einungis gert til að reyna að koma
á framfæri nýju orði í staðinn fyrir orðið
atómskáld, enda hljóta menn að viðurkenna
að það orð sé ekki síður nothæft en hitt, Jjótt
orðið atómskáld sé orðið fast í málinu og til-
gangslaust héðan af að reyna að bola því burt.
Að sjálfsögðu lá ekki sú hugsun bak við orðið
formbyltingarskáld, að ekkert hefði breyzt í
íslenzkri Ijóðagerð síðustu ára nema formið.
Engir vita betur en skáldin sjálf, að bylting
sú sem orðið hefur í íslenzkri ljóðlist er annað
3 6
BXRTINGUR