Birtingur - 01.01.1968, Blaðsíða 31

þeim mönnum, sem ekki vildu láta sér nægja
að mála líkt og kynslóðin á undan þeim gerði.
Þar með var íslenzk myndlist komin út í hring-
iðu þess, sem var að gerast og hætt að vera
þægilega íhaldssöm. Þetta kostaði auðvitað
fórnir, en fyrirheit um landvinninga réttlættu
þær að fullu.
Um árabil voru hann og félagar lians næsta
einráðir um allar nútímalegar breytingar í
íslenzkri myndlist, en á seinni árum hefur svið-
ið breikkað og býður heim enn meiri svifting-
um, sem er bein afleiðing þess fordæmis, sem
hinir eldri gáfu og hvikuðu ekki frá. Þeir
standa því ekki lengur einir uppi um nýsköp-
un í myndlist á íslandi, því að hópur samherja
hefur hér fylgt eðlilegri þróun.
Á tímabili mótaðist öll list Þorvalds af algjör-
um „Konkretisma“ — stór einföld form hreins-
uð af öllum tilviljunum, form sem málarinn
hagnýtir fyrir starfsemi sína líkt og náttúran
skapar sér stöðugt frumform — egg — skel
o.s.frv. eða maðurinn fyrir sína tilvist — verk-
færi — vélar o.s.frv.
Form Þorvalds voru þá fléttuð sterkum lita-
andstæðum, þar sem styrkleiki litarins var
þaninn til hins ýtrasta til að gæða lífi þessi
flötu og einhæfu form og magna innbyrðis
spennu myndbyggingarinnar. Mjög þröngur
og óvægur rammi , sem einungis gat verið
hinum kröfuhörðustu og sterkustu vænlegur
til árangurs. Þetta tímabil hélt honum ekki
aðeins bundnum, heldur mörgum hérlendum
starfsbræðrum hans, af ólíku upplagi, og varð
ekki nær öllum til góðs og sízt þeim, er til
minni spámanna töldust — léttvægar grunn-
færnislegar stælingar áttu ekki heima í þessu
ríki. En Þorvaldi sjálfum varð þetta alvarlegur
þáttur átaka á þróunarferli hans — einskonar
fráhvarf frá Cobra-tímabilinu, þar sem hann
hafði losað full mikið um tökin.
Þegar gildi geometríunnar hrundi í heimin-
um og upp spruttu ótal nýjar stefnur.sem
fæstar voru þó alveg nýjar, en minna bar á, á
blómaskeiði ,,konkretismans“ voru menn
knúðir til endurmats á hlutunum og víðari
yfirsýnar. Og þá sáu menn árangur þessa
harða og óvæga skóla greinilega koma fram
í myndum Þorvalds í ljósi léttari og mýkri
formskipunar þannig, að litir og form voru
sem límd við léreftið. í myndum þeim sem
fylgja þessari grein sjáum við þróun Þorvalds
frá hálf-natúralisma stríðsáranna til hámarks
konkretisma og fylgjumst svo með því hvernig
liann svo eykur smám saman hreifingu forma
í myndum sínum, að lokum er svo Hnan sem
hann skildi raunar aldrei við að fullu komin
aftur leikandi og spennt. Við skynjum þróun-
ina hjá Þorvaldi með því að einbeita okkur
að heildinni. Líklega verða all flestir málarar
að ganga í skóla einföldunar og ögunar til
birtingur
29