Birtingur - 01.01.1968, Blaðsíða 43

Þrátt fyrir allt mætti leiðrétta þann misskiln-
ing, sem stundum hefur orðið vart, að einhver
.,atómstefna“ í ljóðlist hafi verið flutt til ís-
lands „ready made“ frá útlöndum, eins og
menn flytja inn tilbúin föt eða segulbands-
tæki. Málið er ekki svo einfalt. Atómskáldin
komust ekki út fyrir landsteinana á stríðsár-
unum og gátu ekki sótt nýja stefnu til útlanda
eins og Jónas og Bjarni, en þegar stríði lauk
voru sumir þessara ljóðasmiða ekki fjáðari en
svo eftir stríðsgróðann að þeir komust hvergi,
og sumir hafa ekki enn þann dag í dag íarið
út fyrir pollinn, það ég veit. Menn skulu líka
athuga það, að hér hefur ekki orðið líkt því
eins róttæk breyting í ljóðlistinni og sums-
staðar í útlöndum (t. d. í París, þaðan sem
sumir héldu að þetta væri nú allt komið bein-
ustu leið eins og böggull í pósti, — þessvegna
allt þetta fjas um tízkustefnu sbr. tízkuborg-
m París). Frá París geta menn varla hugsað
sér á íslandi að neitt komi annað en tízkufyrir-
bæri.
Þá fyndist mér mál til komið, úr því menn eru
farnir að gefa nýja skáldskapnum gaum og
vilja meta hann, að endurskoðuð væri sú kenn-
ing, sem hingað til liefur verið á lofti haldið
eins og óhagganlegum sannleik, að Steinn
Steinarr hafi verið einhverskonar æðsti prest-
Ur atómskáldanna. Þessi kenning hlýtur að
vera búin til af einhverjum sem ekki þekkti
atómskáldin, því ég trúi ekki að eitt einasta
þeirra hefði getað fallizt á hana. Menn virðast
líka sumir hverjir hafa gert sér ljóst, að ekki
sé allt með felldu, þeir hafa rekið sig á það,
þegar þeir fóru að athuga skáldskapinn, að
áhrif frá Steini er þar hvergi að finna eða eru
að minnsta kosti smáatriði, ef þau finnast.
Það má ef til vill kenna atómskáldunum um,
að þessari kenningu skuli enn vera haldið
fram, þar sem þau hafa látið kyrrt liggja, en
það er sannast mála, að þau hafa lítt blandað
sér í þær umræður sem um íslenzka ljóðagerð
hafa fram farið. Mér þykir hins vegar líklegt
að hér hafi orðið misskilningur vegna þess, að
Steinn varði atómskáldin á sínum tíma, þegar
harkalega var á þau ráðizt, og tók þannig
drengilega afstöðu með sér yngri mönnum,
þótt honum væri bezt kunnugt um það sjálf-
um, að hér var um aðdáendur hans að ræða
en ekki lærisveina. Sú skemmtilega ræða, sem
Steinn flutti þegar hann varði atómkveðskap-
inn á umræðufundi í stóru samkomuhúsi hér
í borginni og fyrir fullu húsi áheyrenda, mun
því miður glötuð, — og væri nú betra að hafa
hana en ekki. Tímarnir hafa breyzt.
Nú, þegar ég les prófarkir að þessari grein,
finnst mér til dæmis óhjákvæmliget að geta
þeirra breyttu viðhorfa sem orðið hafa í há-
skóla íslands, þar sem tekið er að sinna nú-
tímabókmenntum. Nýlega flutti Steingrímur
®IRTINGUR
41