Ritmennt - 01.01.1997, Blaðsíða 114

ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON
RITMENNT
Ef ég ætti að segja hvaða
afurð listarinnar væri
mikilvægust og hvaða
gripur eftirsóknarverðast-
ur yrði svar mitt: fagurt
hús; og ætti ég síðan að
nefna það sem næst kæmi
[...] mundi ég svara: fögur
hók.
(Úr ófullgerðri ritgerð
Morrisar frá því um 1892.)
Letrin þrjú sem Morris teikn-
aði handa Kelmscott.
Talið að ofan: Golden, Troy
og Chaucer.
ur sem áttu sér fáa eða enga líka í bókagerð samtímans. Hvern-
ig mátti þetta verða? - Fræg eru þau ummæli Morrisar, og lýsa
honum sjálfum vel, að sá maður væri lítt fallinn til skáldlegra af-
relca sem ekki gæti ort epískt kvæði á meðan hann væri að vefa
teppi.1 Hann var því vanastur að hafa mörg járn í eldinum og í
raun og veru var hann vel undir hið nýja starf búinn.
Einsog áður sagði var Morris hönnuður að aðalstarfi. Hann var
einnig alla ævi mikill bókavinur og safnaði bæði gömlum bók-
um og handritum, félckst sjálfur við kalligrafíu og eftir hann
liggja allmörg skinnhandrit sem sýna að hann var prýðilegur
skrifari. Ekki fór hjá því að hann hugsaði töluvert um bókagerð
því hann þurfti að fá bækur sínar útgefnar og mikið vantaði á að
honum þætti frágangur þeirra nógu góður. Hann kenndi um
hnignun prentlistarinnar sem hann taldi að hafist hefði
snemma, reyndar skömmu eftirað hún hóf göngu sína. Gullöld
prentlistarinnar var að hans dómi 15. öldin á Þýskalandi og ítal-
íu, tími vögguprents. Hönnunarstörf Morrisar og þekking hans á
bókagerð voru honum ómetanlegt veganesti. Það var þó ekki
fyrren hann hlýddi á fyrirlestur vinar síns Emery Walkers prent-
ara í nóvember 1888 um upphaf bókaprentunar að hann ákvað
aö hefja bókaútgáfu sjálfur.
“ Even the devils belíeve and tremble/' added Jaco1
Cbancellor. “No, there is no other name given unde
fterc endeth the Story of Beowulf, done
Snglíeh tongue by tílíUíam JVIorríö & H
to looh on tbc tohcn of víctory,(3renders bandai
Bcoxvulf bas íet fastcn to tbe balt/gable.
Brýnast af öllu þótti Morris að teilcna nýtt letur, ekkert letur
sem tiltækt var um þessar mundir var nógu gott að hans dómi.
Einlcum var honum uppsigað við það granna og þrönga letur, eft-
irlíkingar Bodoni- og Didot-letra, sem mjög setti svip sinn á
bækur á 19. öld og átti - ásamt ótæpilegu orða- og línubili sem
þá var í tísku - sök á þeim grámóskulega svip síðunnar sem
1 Mackail, The life of William Morris I, bls. 186.
108