Ritmennt - 01.01.1997, Blaðsíða 73

Ritmennt - 01.01.1997, Blaðsíða 73
RITMENNT ANNÁLAR OG HEIMILDIR UM SVARTA DAUÐA væri að sýna fram á að sumir þeirra hefðu haft möguleika á að kynna sér handrit hans þá er einnig ýmislegt ólílct í Nýja annál og annálagreinunum. Hér verða þó færð fram rölc fyrir því að annálagreinarnar eigi ættir að relcja til Nýja annáls og þá líklegast í gegnum millilið sem nefndist Annála harm- onía eða afskriftir af henni. Annála harmonía Árið 1705 keypti Árni Magnússon handrit af Þuríði Sæmundsdóttur ekkju séra Hall- dórs Torfasonar í Gaulverjabæ í Flóa. Bókin var að sögn Árna35 Harmonia fiogurra gamallra Islendskra Annala eda fiorer Iislendsker Annalar til sarnans skrifader harmonicé, og giordur einn Annall ur þeim fiorum. Er þesse Compilatio, óefad, giörd ad forlage Mag. Bryniolfs Sveinssonar Biskups i Skalhollte. Annálar þessir sem Árni nefnir eru Flat- eyjarannáll, Skálholtsannáll hinn forni, Lögmannsannáll og Nýi annáll og afkvæm- ið nefndi hann Annála harmoníu. Það var skrifað af séra Jóni Erlendssyni í Villinga- holti á þeim tíma sem Flateyjarbók var í Skálholti, þ.e. á árunum 1647-62, og líklegt er að það hafi verið um 1650 eða a.m.k. fyr- ir 1655.36 Árni tók annálinn til nákvæmrar rannsóknar síðla árs 1725 og eftir að hafa skrifað hjá sér minnisgreinar þá segir hann:37 Reif eg svo i sundur og eydelagde þetta heila volumen, sem eigi kunni til annars ad þiena, enn til ad leida epter komendurnar i villu. giörde eg þetta þeim mun diarflegar, sem eg margnefnt volumen betur og med frekare athygle i gegnum sied hafde adur enn þad i sundur reif. Það var að þessu verki lolcnu sem hann ritaði hin kunnu orð um errores sem vitnað var til í upphafi greinarinnar. Þetta var ekki eina handritið sem Árni reif í sundur og eyðilagði en svo vasklega geklc hann fram að talið var að hann hefði eyðilagt allar afslcriftir af Annála harmoníu séra Jóns í Villingaholti. Meðal þeirra af- slcrifta sem Árni reif í sundur var „Extract ur Islandz annalum" með hendi Sigurðar Björnssonar lögmanns. Árni segir að hún hafi verið „ein af þeim verstu bokum, sem eg handleilcid hefi". Annað handrit var „Excerptagrei ur Annalium mixtura" sem hann félck hjá Torfa Jónssyni í Flatey og liann taldi lílclegt að hefði verið slcrifað eft- ir handriti Sigurðar. Lolcaorð Árna um þessi handrit eru: „Svo dreifizt vanvitslcan um heiminn, eins vel sem vitslcan."38 Árni til- greinir mörg dæmi úr Annála harmoníunni þar sem rangt er farið með, atburðum slengt saman og þeir tilfærðir við rangt ártal. Um þann hluta annálsins sem fjallar um árin 1274 til 1300 segir Árni m.a.:39 Er i noclcrum stödum, in uno anno, fyrst skrifad um einn hlut (res gestas) sidan er þar eptir inn- fært adslcilianlegt sem eigi kemr þeim hlut vid, og þar eptir slcrifud circumstantia nockur um 35 Gustav Storm, Islandske annalei indtil 1578, bls. lviii. 36 Sama rit, bls. lvii-lviii. Sjá siðar röksemd fyrir ár- talinu 1655. 37 Sama rit, bls. lxiv. 38 Árni Magntíssons levned og skrifter II, bls. 170; sjá nánar bls. 166-170. Gustav Storm, Islandske annaler indtil 1578, bls. lxvi-lxviii, sem bendir á að til sé afskrift af Annála harmoníunni varðandi árin 1193-1210 ÍAM 429 4to. 39 Gustav Storm, Islandske annaler indtil 1578, bls. lxi-lxii. 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.