Vera - 01.12.1996, Blaðsíða 38

jólab°kur
bjóöa líka uppá það að þær skuli lesnar aftur
og aftur. Vafalaust kveikja þær eitthvað nýtt
við næsta lestur.
Mér segir svo hugur um að Lúðrasveit Ellu
Stínu verði lesin aftur og fram og enn aftur, í
tíma og ótíma. Freistandi iðja, ekki síst þegar
það er haft í huga að hún ætti að foröa fólki frá
að skjóta rótum í sófanum við sjónvarpið:
SÓFINN ! GARÐINUM
Einu sinni var sófi sem lá úti í garði, brotinn
og bramlaður og úr lagi genginn og helst að sjá
að honum hefði veríð sparkað með offorsi og
látum út úr húsinu og þegar betur var að gáð
mátti greina að það lá maður í sófanum sem
var ekki með nokkru móti hægt aö bera kennsl
á en það var deginum Ijósara að hann var að
horfa á sjónvarpið. (14)
Ragnheiður Jónsdóttir
Valsarúr síðustu
sigíingu
Linda Vilhjálmsdóttir
Mál og Menning 1996.
Bókin er í örsmáu en fallegu broti, tileinkuð
„Flrafnistumönnum allra alda.“ Tileinkunin
gæti gefið lesandanum falskar væntingar um
Ijóö úrfjarlægri fortíð, en formálinn tekur af all-
an vafa um það. Þar rekur Linda náin tengsl sín
við sjóinn í gegnum tíðina og ferðina sem var
kveikja Ijóðanna í bókinni. Linda tók sér einfald-
lega far með flutningaskipi til systur sinnar í
Frakklandi, þar sem hún vonaðist eftir inn-
blæstri við smásöguskrif:
En svo fóru Ijóðin úr siglíngunni að skjóta
uþþ kollinum hálfu ári síðar í miðju öðru verk-
efni. Fyrst í stað vissi ég ekkert hvað ég átti að
gera við þau og eitthvað eimdi eftir af gömlu
valsafóbíunni því mér fannst þau ansi léttvæg
og varla bókarhæf. Þetta hélt engu að síöur
áfram að hlaðast upp í tölvunni eins og salt-
fiskurinn í stæðunum í lestinni á Hvítanesinu
og yfir öllu heila klabbinu vomaði múkkinn eins
og grimmur ritskoðari með masterspróf f mark-
aðsfræði.
Á endanum tókst mér að bíta hann af mér.
Mig langaði að segja frá þessarri siglingu,
strákunum og lífinu um borð. Og það gerði ég.
(17)
Við getum glaðst yfir því að Lindu hafi tek-
ist að bíta af sér múkkann og að við fáum held-
ur að njóta Ijóðanna, sem eru langt frá því að
vera léttvæg. Þau mynda eins konar ferðasögu
um sjóferð, raða sér í tímaröð frá því er Ijóð-
mælandinn stendurí flæðarmálinu við upphaf
ferðar, og til ferðaloka þar sem skipið er kom-
ið til hafnar „í frans" og farþeganum mætir
„kossaflóð" hafdísar systur sinnar og haf-
meyja hennar sem „syngja að sjóara sið sértu
velkomin." (57)
Ferðasagan er óvenjuleg að því leiti að hún
segir ekki síður tilfinningasögu farþegans á
siglingunni, heldur en frá því sem fyrir augu ber
í ferðinni. Strax í upphafi er Ijóst að Ijóðmæl-
andinn er nátengdur hafinu og næmur á það.
Grunntónn nándarinnar heyrist strax T Ijóðinu
„flæðarmál" og í Ijóðinu „atlantis" þar sem
„blóðrásin gælir við hrynjandi hafsins." (9)
Ljóðmælandinn skríðurí koju á meðan skip-
ið liggur bundið við bryggju, „sjóhrædd / ef það
er til" (20), og býr sig undir ferðina. Sjóhræðsl-
an sannar tilveru sína í næsta Ijóði, „rúmsjó".
Þar kemur líka fram leikni skáldsins í að nota
stuðla og höfuðstafi. I fyrra erindinu eru það
hvæsandi s-in sem undirstrika orðin sem túlka
sjóhræðsluna, „sökkvandi" og „svartsýni". S-
ið í tengingunni veit ekki á gott, enda eru sefj-
andi l-in í öðru erindi á undanhaldi, á eftir „Ijós-
in" og „landi" er l-ið komið inn í mitt orð,
„fjar-l-ægjast."
Skáldiö sýnir líka góða leikni í að beita form-
inu þegar hún túlkar hreyfingu, m.a. með því að
skipta óvænt milli lína. í Ijóðinu „Dauðahafið"
er Ijóðmælandinn illa haldin af sjóveiki, að von-
um óhress með það, enda komin af sjómönn-
um, og:
hef stigið ölduna
síðan ég fæddist á sjó
mannadaginn og blóðið
í æðum mér er saltara en brim
(29)
Það greinilega bjargar henni hins vegar ekki
undan uppköstum.
1 Ijóðinu „Sjógangur" hefur skáldinu einnig
tekist vel að beita forminu til að tjá hreyfingu,
og notar til þess auk þess sem að ofan var
talið andstæður.
Aö endingu langar mig að nefna fjögur Ijóð,
sem öll eru nefnd „sjórinn" og mynda
skemmtilega heild. Þau lýsa vel hversu mikið
sjófarendur eiga undir veörinu og minna á allt
veðurtalið sem faginu fylgir.
Ég læt hér staðar numið, en þakka Lindu
Vilhjálmsdóttur fyrir skemmtunina. Mér sýnist
Valsar úr síðustu siglingu vera hin eigulegasta
bók, ekki síst fyrir þá sem unna hafinu, en ég
er því miður hrædd um að fáir Hrafnistumenn
geti lesiö hana hjálparlaust, sökum þess
hversu letur bókarinnar er smátt.
Ragnheiöur Jónsdóttir
Regnhogi
ípostxnum
Geröur Kristný
Mál og menning 1996
Óhætt er að fullyrða að fram sé að koma ný
kynslóð íslenskra rithöfunda, bækur eftir höf-
unda sem fæddir eru um og upp úr 1970 eru
áberandi á bókamarkaði á þessu hausti, og
um er að ræða smásagnasöfn og skáldsögur
en ekki eingöngu Ijóðabækur, en eins og kunn-
ugt er byrja ungir höfundar margir hverjir á því
að gefa út Ijóð. Gerður Kristný (f. 1970) er, eft-
ir því sem ég kemst næst, eina konan í þess-
um hópi og er vissulega nýlunda að skáldsögu
hennar Regnbogi í póstinum, en áður hefur
Gerður Kristný gefið út Ijóðabókina ísfrétt (Mál
og menning, 1994). i
Regnbogi í póstinum segir frá einu sumri í
lífi Tinnu, sem nýlokíð hefur stúdentsprófi og
heldur út í heim í leit að sjálfsmynd. Efnið er því
nokkuð dæmigert fyrir bækur ungra höfunda
gegnum tíðina, en þó er nýstárlegt að hér er
um stúlku að ræða en ótal sambærilegar sög-
ur af ungum karlmönnum hafa verið sagðar
áöur.
Sagan hefst á skemmtilega táknrænni lýs-
ingu á klukkustreng sem Tinna fékk í vöggugjöf
frá ömmu sinni. Með krosssaumi hefur amma
saumað myndir af stúlku á ýmsum aldri og
neðst er saumaö nafn Tinnu. Tinna hefur ætíö
getað samsamað sig einhverri myndinni og
þannig fundið sér stað í tilverunni, en nú er það
breytt: „ég, sem alltaf hef getað bent á ein- i
hverja myndina og sagt: „Svona er ég núna",
hef ekki lengur neina mynd að benda á“ (bls.
5). Með þessari táknrænu lýsingu (sþrottinni úr
reynsluheimi kvenna) undirstrikar sögukonan
þá leit að sjálfsmynd sem frásögninn öll miðar
að.
Ekki ætla ég að tíunda hvað á daga Tinnu
drífur í útlöndum því þar með væri lestrar-
skemmtunin tekin af væntanlegum lesendum,
en þó ætti að vera í lagi að segja að ekki er um
að ræða eiginlega sögufléttu sem miðar aö há-
punkti og lausn, heldur eru aðskiljanleg atvik
rakin með húmor og írónísku ívafi, og ættu
flestir lesendur af yngri kynslóðum að kannast
við svipaðar aðstæður og þær sem Tinna upp-
i
lifir á sínu flakki.
Óhjákvæmilegt er fyrir unga rithöfunda að
máta sig á einn eða annan hátt við fyrirrennara