Vera - 01.12.1996, Blaðsíða 33

Sigríður Ól.: Þú meinar hagfræðingastóðið!
Birna: Já, því það er auðvitað nauðsynlegt fyrir hreyfinguna að hafa allar
faglegar uþþlýsingar fyrir hendi og hafa greiðan aðgang að reiknimeistur-
l unum. En það verður að vera hreyfingin sjálf sem tekur ákvarðanir, ekki
hagfræðingarnir sem hafa sömu forsendur og atvinnurekendur.
Sigríður Ól.: Það getur verið mjög erfitt aö útskýra fyrir félagsmönnum
niðurstöður hagfræðinganna. Eins og þegar þeir tilkynna okkur að kauþ-
máttur hafi hækkað um einhver 8%. Þessu er erfitt að kyngja þegar fólk
finnur þetta ekki í þuddunni.
Birna: Þeir reikna heldur aldrei nein raunveruleg dæmi, heldur eru alltaf
með einhver meðaltöl. Nú má ekki taka orð mín þannig að ég hafi enga
trú á sérfræðimenntun eða geri lítið úr henni. Það er alltaf spurning um
hvernig maður nýtir hana. Menn með sérþekkingu vilja gjarnan að allar
lausnirnar rúmist innan þess ramma sem þeirra þekking næryfir. Það er
bara ekki hægt að finna reikningslegar lausnir á öllum hlutum. Á að
reikna sig upp á góð laun eða á að nýta þann kraft sem býr í verkalýðs-
hreyfingunni?
Sig. Ól.: Hagfræðingarnir eru auðvitað að vinna fyrir okkur en málið er að
það er svo mikið bil á milli þess sem töflurnar þeirra segja og því lífi sem
fólkið lifir. Hvernig er hægt að sannfæra fólk um að kaupmáttur hafi auk-
ist ef það finnur það ekki sjálft?
Hildur: Það er ekki hægt.
Vinnustaðasamningar
Nú heyrast hugmyndir um að núverandi form kjarasamninga sé úrelt og
farið er tala um að forstööumenn fyrirtækja og stofnana fái aukið vald til
að að ákvarða laun. Ef reyndin verður sú, hvaða áhrif hefur það á stöðu
kvenna?
Hildur: Verkalýðsfélögin hafa auðvitaö alltaf verið að gera rammasamn-
inga og við höfum aldrei komist upp úr þeim, því miður. Samið er um lág-
markstaxta og svo eru yfirborganir endalaust. Þetta er að gerast á öllum
vinnustöðum og það er veriö að eyðileggja félögin. Einstaklingssamning-
ar hafa auðvitað alltaf verið við lýði innan fyrirtækja, en nú er verið að tala
um heilu vinnustaðasamningana og það held ég að sé hættulegt. Ég er
hrædd við þá umræðu sem nú fer fram að verklýösfélögin eigi hvergi að
koma nærri. Ég trúi því ekki að fólk samþykki að slíkir samningar verði
gerðir án íhlutunar verkalýðsfélaganna.
Sigríður Kr.: Konur koma aldrei vel út úr slíkum samninum. Ég er alltaf
hrædd við það þegar tengingin rofnar milli fólksins og verkalýðsfélag-
1 anna. Fólkið verður að finna að félagið vinni fyrir það. Ég get ekki séð að
einstaklingassamningarog vinnuhóþasamningarséu þess eðlis að auka
tengslin. Og nú er ekki minna mikilvægt að hafa sterk verkalýösfélög, en
fyrir 15 árum.
Birna: Hugmyndin hjá atvinnurekendum og rikinu er auövitað aö reyna að
sþlitta verkalýðshreyf-
ingunni upp. Sjálfsagt
er að færa ákvarðanir
um kjarasamninga til
fólksins því almenn
þátttaka er alltaf for-
senda fyrir því að ná
samningum. En ef
samningagerðin sjálf
á að færast til vinnu-
staðanna þá verður
þetta eins og t Bret-
landi. Litlir vinnustað-
Til
jólagjafa
Ný lína á handsmíðuðum
silfur- og gull- skartgripum
Gott verð
Skólavörðustíg 10 Sími 561-1300
LÁRA'
'sííUsmið'í^
ir detta hreinlega út. Þetta er hægt á stórum vinnustöðum, því þar er fjar-
lægðin við yfirmennina meiri og fólk getur því frekar bundist samtökum.
Sigríður Ól.: Við erum að vinna í sérkjarasamningum núna og höfum
góða reynslu af þeim við stórfyrirtæki eins og Birna nefndi, t.d. ÍSAL. Þar
koma öll stéttarfélögin að. Verkalýðshreyfingin á þess vegna alls ekki að
hafna þessu alfarið heldur skoöa þessi mál vel. Það er hægt að semja
um kjör við vinnuveitandann innan stóru fyrirtækjanna þegar alltgengur vel,
en félagið verður þó alltaf að vera til staðar að baki fólkinu, þegar á þarf að
halda og taka trukkið. Fyrir utan þaö, að við höfum hreinlega ekki fólk inn-
anfélaganna með þáfélagslegu færni sem þarf til að standat þessu. Þetta
er ekki eitthvað sem vinnustaður kemur að einn og sér, án aðstoðar.
Ekki markaðssetningu í biskupstofustíl
Verkalýðshreyfingin hefur verið í mikilli skoðun aö undanförnu og sætt
mikilli gagnrýni, kröfurnar hafa ekki þótt nógu öflugar, fólkið ekki nógu
virkt og þá kannski helst konur. Hvernig eru þessi mál stödd hjá ykkarfé-
lögum?
Hildur: Hjá okkarfélagi eru jöfn kynjahlutföll í stjórn félagsins. Þetta hef-
ur ekki verið vandamál hjá okkur. Ég held að verkalýðshreyfingin þurfi að
standa betur saman þegar á reynir og auglýsa sigtil að virkja fólkið. Mark-
aðssetning er það sem þarf.
Sigríður Ól.: Ég er varaformaður í týþísku karlafélagi og fulltrúi þeirra á
mörgum stöðum og hef aldrei fundið fyrir því að vera kona. Núorðið eru
menn mjög hlynntir konum og þeirra baráttu. Ég er fulltrúi karlmannanna
og þeir hafa kosiö mig, hvorki vegna þess að ég er kona né þrátt fyrir það.
Sigríður Kr.: Hjá BSRB eru fleiri konur í stjórn félagsins og það er eðli-
legt, enda fleiri félagsmenn konur. Fyrir 10-15 árum voru sum mál sem
konurtóku uþþ bara fyndin í augum karlanna, þegart.d. fæðingarorlofs-
mál bar á góma var alltaf glottað og hlegið. Þetta hefur auðvitað breyst
en það er athyglisvert að enn í dag er fæðingarorlofsumræðan
kvennaumræða, og enn eru konur einar að vinna aö þeim málum. Nú er
t.d. í umræðunni að karlarnirfái sinn rétt til fæðingarorlofs, og það er svo
sannarlega af hinu góða. Ég vildi samt gjarnan sjá einhverja grasrótar-
hreyfingu karla á bak við þær hugmyndir, en ekki eingöngu rtkisskipaða
nefnd sem er að koma þessu á framfæri.
Birna: Ég átti sæti varamanns í stjórn ASÍ fyrir nokkrum árum og þar voru
miklar karlrembur innanborðs. Ég hef stundum velt því fyrir mér hvort
hægt væri að hafa kvenvænna skipulag f verkalýðshreyfingunni, t.d. eru
langir kvöldfundir óhentugir. Og reyna frekar að færa hreyfinguna inn á
vinnustaöina - koma nær fólkinu. Ég held að það væri nær, í stað þess
að reyna aö markaðssetja hana í biskupsstofustíl. Það ereðlilegt að gera
félögin lifandi á vinnustöðunum.
Sigurbjörg: Þú átt við að verkalýðshreyfingin hætti að vera stofnun og
verði aftur hreyfing fólksins.
Birna: Já, t.d. að starfsmenn félagsins fari meira inn á vinnustaðina.
Hildur: En það er annað Birna, nú eru vinnustaðafundir við lýði og mikið
notaðir. En þeir mælast misjafnlega vel fyrir, jafnvel hjá félagsmönnum.
Sigríöur ól.: Við létum gera könnun fyrir okkur varðandi þessi mál og þar
kom einmitt í Ijós að vinnustaöafundir eru sterkasta vopnið í höndum fé-
laganna. En varðandi þátttöku kvenna veit ég ekki. Eins og ég hef áður
komið inn á er ég frá týpísku karlafélagi og vön að sitja fundi með körl-
um. En fundir með konum eru allt ööruvísi, t.d. þessi fundur hérna með
ykkur...
Sigurbjörg: Varstu nokkuð hrædd við að koma?
Sigríöur Ól.: Nei, nei það sem ég meina er að við tölum dálítið annað
tungumál. Sum mál má bara alls ekki nefna hjá körlunum, þeirtala líka
almennara um málefnin - kannski yfirborðskenndara.
Sigurbjörg: Já, ég þekki þetta með tungumálið...
kjramál