Vera - 01.04.1999, Blaðsíða 53

Eftirmáli
þýðenda
Undanfarin ár hafa sögur amerískra
blökkukvenna vakið athygli bæði
lesenda og bókmenntagagn-
rýnenda víða um heim og er Alice Walker
ein þeirra kvenna sem fengið hefur mikið
lof fyrir ritstörf sín. Alice er afkastamikill
rithöfundur en auk skáldsagna hefur hún
gefið út Ijóðabækur, smásagnasöfn og
skrifað fjölda greina um ýmis málefni.
Skáldsagan Purpuraliturinn, sem kom út
árið 1985, er þó líklega þekktasta verk
hennar en hún hefur verið þýdd á islensku
og mörg önnur tungumál. Einnig hefur
bandaríski leikstjórinn Steven Sþielberg
gert kvikmynd byggða á sögunni sem
sýnd hefur verið hér á landi.
Eftirmynd Dóttur er ein af þekktari
smásögum höfundar. Hún lýsir á áhrifa-
mikinn hátt sambandi föður og dóttur á
dögum þrælahalds í Suðurríkjum Banda-
hkjanna. í sögunni leggur Alice sérstaka á-
herslu á tengingu stúlkunnar við náttúruna
með því að lýsa skynjun hennar á um-
hverfinu; því sem hún finnur, heyrir, sér og
snertir. Faðirinn virðist hins vegar ekki vera
í neinum tengslum við náttúruna. Tákn-
myndir valds og trúar eru vopn hans er
dóttirin kemur heim þar sem hann situr á
veröndinni og les Biblíuna með byssuna
innan seilingar. Faðirinn telur það hlutverk
sitt að dæma dóttur sína og tekur þannig
sæti hins almáttuga Guðs sem hefur vald
til þess að gefa líf og deyða.
Keðjuverkandi kúgun
í skrifum sínum hefur Alice tekið á ýmsum
málefnum blökkufólks er varða menningu
þeirra og þjóðfélagsstöðu og hefur hún
meðal annars gagnrýnt kynþáttamisrétti
suðurríkjanna í nafni kristinnar kirkju og
bókstafstrúna sem réttlætir eignarrétt
karlmannsins á konunni. Hún hefur verið
málsvari fyrir kynstofn sinn og barist fyrir
breyttu viðhorfi í garð hans án þess að
reyna að fegra ímynd svertingja en staða
blökkukonunnar er henni þó fyrst og
fremst hugleikin.
Alice bregður tvímælalaust nýju Ijósi á
blökkumannasamfélagið í þessari sögu
með sýn sinni á sifjasþell. Hún sýnir mikla
djörfung með þessu efnisvali þar sem
kynferðislegt ofbeldi föður gegn dóttur
hefur af augljósum ástæðum verið þaggað
niður af karlrithöfundum bókmenntasög-
unnar. Um leið afhjúpar hún dökkar hliðar
á svertingjasamfélaginu og kallar þannig á
reiði blökkumanna er hún beinir sjónum
sínum að ofbeldi innan svarta kynstofns-
ins. En tilgangur hennar er fyrst og fremst
sá að benda á blökkukonuna sem fórnar-
lamb og endahlekk í kúgunarferli þar sem
hvíti maðurinn kúgar svarta manninn sem
bregst aftur á móti við valdaleysi sínu og
vanmætti með því að kúga svörtu konuna.
Það er því blökkukonan sem að lokum
neyðist til að bera þá byrði sem aðrir hafa
varpað frá sér og ekki að ástæðulausu
sem hún hefur verið kölluð „múldýr heims-
ins”.
Byggt á útvarpsþætti í umsjá þýðenda sem
sendur var út á Rás 118. maí 1996.