Vera - 01.12.1999, Blaðsíða 42

Ég fór fram í eldhús. Almáttugur, gosið hafði
allt lekið ofan í grautinn. Mér tókst að hvísla þess-
ar sorgarfréttir með hangandi höfuð og ég sá
hvernig jólaglampinn hvarf úr augum barna
minna. Mér leið hræðilega. Jæja, ég gæti ekki
klúðrað kaffinu og jólagjafirnar eru enn á sínum
stað. Ég settist niður, fegin hvíldinni og viti menn,
ég steinsofnaði í sófanum. Þetta voru ekki mikil
jól fyrir mig. Þetta voru verstu jól ævi minnar. Hef
ég látið Móður mína ganga í gegnum allt þetta
hver einustu jól, undanfarin 30 ár? Hvílík kona,
hvílík hetja, finnst þér það ekki Vera?
Og er það kannski þess vegna sem ég ákvað
þessi jól að senda börnin heim í föðurhús, svona
til þess að þeir fái að finna fyrir því hvernig það er
að BÚA til jól, eða eiga þeir eftir að gera það?
Fara þeir ekki bara heim til Mömmu? Myndi
Mamma þeirra nokkurn tímann segja: jæja nú sjá-
ið þið um jólin, ég ætla að njóta jólanna. Nei það
efast ég um. Ef það er engin mamma, þá er það
eiginkona, eða systir. Ég ætla nefnilega að eyða
jólunum með bróður mínum í Belgíu. Hann er
þegar farinn að hringja:
- Við skulum hafa rjúpur.
- Já endilega haf ÞÚ rjúpur.
- Ég? Ég kann ekki að elda rjúpur, sagði hann.
Hann er eins og Leppalúði, finnst þér það ekki?
Bíður eftir að maturinn sé settur á borðið, ef ekki
Mamma, þá Litla systir.
Ameríkanarnir horfa á mig stórum augum
þegar ég segi þeim að börnin verði ekki hjá mér á
jólunum og þeir tuldra í barm sér: Uh, þessir fem-
inistar.
Já, kannski eru það bara feministar sem
krefjast þess að þessu mikla ábyrgðarhlutverki að
halda jól sé dreift á fleiri hendur, en ég veit líka að
eftir þessi jól munu feður barna minna aldrei aft-
ur krefjast þess að fá að hafa börnin yfir hátíðarn-
ar. Hvernig eiga þeir eftir að ráða við það?
Sjáðu til Vera, þetta er nefnilega allt saman
hluti af hernaðaráætluninni; að minna á að ójafn-
réttið sem konur standa frammi fyrir hvern ein-
asta dag, líka á jólunum. Fyrir það er ég tilbúin til
þess að fórna börnunum mínum yfir heil jól.
Kannski ég skreppi bara til Kúbu. Eða hvað fínnst
þér Vera?
Þorgerðuy ÞonndMcLóttir, MA t kynjajrceðuuv
Þegar ég settist fyrir framan tölvuna til þess að skrifa „jólahugleiðingu við aldarlok"
út frá sjónarhorni feminista féllust mér hendur. Mín fyrsta hugsun var að leggja lín-
urnar fyrir næstu öld, skrifa vakningar pistil, sem hvetti til ráða og dáða ungar konur
og menn. Hin kjarnyrta hvatningarræða, „Vaknaðu kona, vaknaðu!" lét hinsvegará
sér standa. Ég neyddist til að viðurkenna fyrir sjálfri mér að þrátt fyrir meistaragráðu
í kynjafræðum og feminískum kenningum hef ég engin svör handa framtíðinni, enda
hljóta svör hennar alltaf að spretta upp úr spurningum nútíðarinnar.
En hver er sú nútíð sem við okkur Islendingum blasir um árþúsundamót? Ég er ný-
komin heim eftir að hafa búið í heimsborginni New York í fjögur ár. Ég horfi því enn-
þá á íslenskt samfélag með „glöggum gests augum". Augum þess sem hefur farið I
burtu, stundum fengið pínu heimþrá í öllu jólastússinu en er nú komin aftur heim til
að upplifa alla dýrðina. Og nú finnst mér satt best að segja margt skrýtið í kýrhausn-
um. Verslunarhreysi hefur umbreyst í verslunarhöll. Hver búðin af annari sérhæfir sig
í rándýrum og fínum vörum sem enginn þarf raunar á að halda en allir vilja samt eign-
ast. Til að bregðast við eftirspurn og taka þátt í gullæðinu á að reisa nýjar hallir í nýj-
um hverfum þannig að enginn þurfi að sitja uppi með ónýtta peninga sem hvergi er
hægt að koma í lóg. Til að neytendur sofnuðu ekki á verðinum minntu IKEA-menn
okkur á jólin, hátíð Ijóss og friðar, með syngjandi, tágrönnum jólasveinum sem stilltu
sér upp á nærbuxunum í haustrigningu í október. Litla systir mín, sem hélt í einlæga
barnstrú sína á jólasveininn fram eftir öllum aldri, þakkar sínum sæla fyrir að vera ekki
barn í dag og þurfa að horfa upp á sveininn góða svo illa niðurlægðan. Eitthvað fer
samt allur skarkalinn öfugt í mig. Ég er strax orðin svolítið pirruð, núna í nóvember-
lok, á öllu jólafárinu, jólabænum Akureyri, jólasýningunni ( Höllinni og góðlegum
áminningum um að kaupa, kaupa, kaupa.
En það er fleira til sölu en jólastemning. Næturlíf borgarinnar hefur líka fengið á
sig nýjan svip og enn vitnar allt um góðærið sem kvað ganga yfir Islendinga. Hinir
svokölluðu „Súludansstaðir", sem hér voru óþekkt fyrirþæri fyrir nokkrum árum, hafa
sprottið upp eins og gorkúlur og heltekið íslenskt samfélag. Þeir vitna um velmegun
og alþjóðavæðingu fslendinga sem hafa nú efni á að flytja til landsins erótískar list-
danskonur í hundraða vís. Félagsskapur hinna erlendu listakvenna kostar þó auðvitað
sitt. Þannig þykir óhæfa að bjóða dansmeyjunum upp á aðra drykki en kampavín og
lágmarksverð fyrir stuttan einkadans mun vera þetta fimm til sex þúsund krónur.
4 2-
VERA