Vera - 01.08.2000, Page 39

Vera - 01.08.2000, Page 39
U M. T Q N L I S L fór að lokum að Clive Davies hjá Arista reddaði þeim um samning hjá sér og er Patti Smith á samningi þar enn þann dag í dag samkvæmt hennar nýjustu plötu sem kom út í vor ... en rennum yfir plötusöguna þar á milli áður en við komum að henni: Radio Ethiopia kom út í októ- ber 1976, ekki við eins miklar vinsældir og Horses, enda hljómsveitin orðin slípaðri, ekki eins hrá, sem var aðalatriði í eyrum pönkaranna. Annars hefur mér aldrei fundist tónlist Hljómsveitar Pattiar Smith sér- staklega mikil pönktónlist, heldur kraftmikið rokk ættað frá 7. áratugn- um, en með eldhug og hroka pönkaranna og svalan anda bítnikkanna. Sem sagt blanda af þrem kynslóðum sem Patti Smith tengir saman, en vinsældirnar spruttu líka af hennar eigin persónu og sérstakri sviðs- framkomu, sem var svo mögnuð að hún datt af sviði í janúar '77 og stórslasaði sig. Sagan segir að hún hafi við það fyllst guðsótta og talið hönd Guðs hafa slegið sig niður vegna ögrandi texta og orða sem hún hafð látið falla í sambandi við almættið og fleira heilagt í þjóðfélaginu. Eigi veit ég það svo gjörla, en hún var að minnsta kosti frá allri vinnu í endurhæfingu í marga mánuði. En aftur kom hún á svið og fagnaði eig- in upprisu með því að skíra næstu plötu Easter (kom út í apríl '68 — fyrir páska...). A henni er að finna vinsælasta lag Patti Smith Group, Because the night, eftir Patti og Bruce Springsteen. Ari síðar kom út síð- asta platan með Patti Smith Group: Wave, sem mér finnst engu síðri en Horses. Wave er þó alltaf talin lakari í lærðum bókum, líklega vegna þess að hún er létt (miðað við Patd Smith) og söluleg, sem er algjört skammaryrði meðal alvarlegra rokktónlistarmanna. Meðal laga á Wave eru: Byrds-lagið So you want to be (A rock'n'roll star), Dancing barefoot (sem U2 flytur í bíómyndinni Threesome) og Frederick, ástarljóð Patti- ar til MC5 gítarleikarans Freds Sonic Smith, sem hún giftist ári síðar, dró sig í hlé með og eignaðist með 2 börn, Jackson og Jesse (í höfuð- ið á Jesse Jackson? ... gæti eins verið). Síðasta plata Patti Smith Group sagði ég, en ekki Pattiar einnar og sér. Hún eldaði og ól upp í 9 ár en kom þá fram á sjónarsviðið með ágæta plötu, Dream of life, þar sem hún m.a. syngur hvatningarlagið People have the power, vögguvísu til barnanna sinna og minnist látins vinar síns, Andys Warhol. Eiginmaðurinn Fred er til aðstoðar, og líka Daug- herty trommari og Richard Sohl píanóleikari úr gömlu Grúppunni. Sá síðast nefndi kembir ekki hærurnar og deyr úr hjartaslagi tveim árum síðar (1990), 37 ára að aldri. 5. nóvember 1994 leggur annað hjarta- slag annan mann að velli enn hjartfólgnari Patti Smith: Fred „Sonic" Smith. Hún minnist hans á plötu sem ber þannig nafn að ekki virðist sem hún hafi ætlað að ílengjast í rokkinu: Gone again kallast hún, Horf- in aftur, og kom út sumarið 1996.1 Newsweek sögðu menn hana sterk- ustu rokkplötu ársins. Gone again kemur sem sagt eftir annað langa hléið (8 ár) í plötusögu Pattiar Smith, og svo virðist sem báðar þessar „hlé“-skífur hennar séu uppsafnaðar minningagreinar; sprottnar af dauðanum; en auk Andys, Richards og Freds létust á milli þessara tveggja platna vinur henn Robert Mapplethorpe og Todd bróðir hennar (sama ár og Fred); líka er á Gone again minningarlag um Kurt Cobain, Nirvana- mann (About a boy). Þriðji frægi söngvarinn og gítarleikarinn kemur við sögu á þessari skífu í einu lagi: JefF heitinn Buckley, sem þá var sprelllifandi (drukknaði '97). Það er þó langt í frá að Patti velti sér upp úr sjálfsvorkunnsemi í sorginni, því að um leið og hún syrgir á virðulegan hátt vegsamar hún lífið og er ekki á því að gefast upp fyrir neikvæð- um þáttum þess. Hún er í raun töluvert bjartsýn baráttukona, þótt aldrei verði hún sökuð um að hljóma sem gleðipinni, hvorki í tali né tónum. En aðdáendur Pattiar geta glaðst yfir því að svo virðist sem hin löngu plötuhlé hennar séu að baki, því að síðan Gone again kom út 1996 hefur hún sent frá sér tvær breiðskífur: Peace and noise ('97), þar sem m.a. er að fmna lagið Last call, sem Michael Stipe syngur með henni, en liðsmenn hans sveit- ar, REM, eru allir yfirlýstir aðdáendur Pattiar og fengu hana til að syngja með sér á plötunni New adventures in hi-fi ('96) ... og Michael erkiað- dáandi er aftur mættur til leiks (bakraddasöngs) á nýjustu plötu Pattiar Smith, Gung Ho. Gung ho! er (að mér skilst...) alþjóðleg útlenzka og er einfaldlega stríðsöskur til að hvetja hermenn til (ó)dáða. I munni og huga Pattiar Smith á þessari skífu allri, hvort sem litið er á texta eða myndir sem fylgja, er hvatt til raunverulegra, jákvæðra dáða, án svigaforskeytisins, í samskiptum manna, utan sem innan hers ... sem sagt friðaröskur! Text- arnir á Gung Ho eru sérkennilag blanda: ástarljóð, pólitík, andstríðslög, auk þess sem farið er í gegnum hernaðarsögu Bandaríkjamanna, ekki sízt með myndunum sem prýða textabæklinginn og minna áVíetnam- stríðið á allt annan hátt en venjan er. Patti Smith fór nefnilega í eigin persónu til Saigon og tók myndir á Ho Chi Minh safninu, sem gefa bæklingnum alveg ótrúlega friðsælt og virðulegt yfirbragð. A forsíð- unni er líka friðsæl mynd, tekin í Astralíu í seinna stríðinu ('42): pabbi söngkonunnar (held ég...), Grant Smith í herþjónustu - í hvíldar- stöðu. Tónlistin á Gung Ho er frábær, í stíl við umfjöllunarefni hverju sinni, og í stíl við Patti Smith Group, enda tveir úr hennar gömlu Grúppu þarna til staðar eins og á þrem síðustu plötum hennar: gítar- leikarinn Lenny Kay og trommarinn Jay Dee Daugherty, en hann hefur verið með Patti Smith á öllum stóru plötunum hennar frá upphafi. Þeir Tony Shanahan, bassa- og hljómborðsleikari, og Oliver Ray gítarleik- ari hafa líka verið með Patti á þrem síðustu plötunum og virðist þetta því vera orðin hin nýja Patti Smith Group. Gestir eru á Gung Ho ekki af verri endanum, t.d. hörpuleikarinn Skaila Kanga.Television-gítarleikar- innTomVerlaine og áður nefndur Michael Stipe. Loks skilst mér að son- ur Pattiar og Freds, Jackson Smith, sjái um sólógítarleik, nema í laginu sem Tom Verlaine spilar. Gung Ho endar á titillaginu, sem er tæplega 12 mínútna löng frásögn af baráttu Víetnama, í tali og líka tónurn, því að hljómborðsleikarinn (líklega) framleiðir óhugnanlega vel þyrluþytinn sem ómaði yfir höfðurn (her)manna í Víetnam, bandarískra sem inn- fæddra. En ekki er Patti á því að stríðið sé búið; réttlæti norðanmanna er kannski ekki réttlæti þeirra fyrir sunnan; varð Ho Chi Minh bitur - vondur..., vegna of langrar og erfiðrar baráttu? Hún virðist a.m.k. heldur ákveðnari en John Lennon forðum og lýkur söguljóðinu á þess- um orðum: One more revolution/One more turn of the wheel ... en hvers konar bylting?... Aldarfjórðungur er nú liðinn frá því að ég (og fleiri...) heyrði fyrst í Patti Smith og féll algjörlega fyrir töffaraskapnum sem var slíkur að maður hefði haldið að erfitt væri að viðhalda honum. En það sérstaka við Patti er að hún er sami svali töffarinn 54 ára eins og hún var 29 ára, bæði hvað varðar orð og æði, tónlistarstíl... og útlit. (Haft er eftir hinni frægu rokkaraljósmyndakonu Annie Leibovitz, að Patti Snrith sé eina konan sem hún hefur myndað sem sé skítsama hvernig hún liti út - hún beri ekki greiðu í hár sér fyrir myndatöku, hvað þá meira. Næst Patti að þessu leyti mun vera Blondie sjálf, Debbie Harry). Þrátt fyrir hléin löngu hefur Patti aldrei misst þráðinn, en segja má að Chrissie Hynde í Pretenders hafl á vissan hátt viðhaldið minni mans um Patti. Chrissie, f. 7.9/51 í Akron USA, á reyndar ýmislegt sameiginlegt með Patti Smith, fyrir utan að vera undir hennar áhrifum tónlistarlega: stundaði listnám við Kent State University, var rokkskríbent fyrir New Musical Express, söng með hljómsveit Chris Spedding í París, og er heldur eldri en meðalpönkari á pönk- og nýbylgjutímum í London. Hins vegar grunar mig að þeim sem ekki hafa heyrt í Patti Smith fyrr en í seinni tíð finnist hún lík Chrissie og tónlistin keimlík REM, en hér með upplýsist að Patti er hænan í báðum tilvikum og er búin að verpa mörgum eggjum víða um heim. T.d. kynntist ég í Finnlandi fyrir 5 árum kvennatríóinu Make It Lewis (frá Poori) sem er/var undir þvílík- um áhrifum frá Patti (sem ég gerði mér ekki alveg eins mikla grein fyr- ir þá), að Patti minnir mig stundum meira á söngkonuna (og bassaleik- arann) í þeirri sveit en á sjálfa sig ... svona er lífið — allt í hring. Þessa mynd af Patti Smilh fyrir Horses plötuna tók vinur hennar Robert Mapplethorpe árið 1975.

x

Vera

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vera
https://timarit.is/publication/858

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.