Vera - 01.06.2002, Side 49

femínísktuppeldi
Guðrún M. Guðmundsdóttir
Jafngildi
í reynd
Þegar ég gerðist femínisti
fyrir rúmum fjórum
árum var eins og löngun-
in að eignast aftur eiginmann
hyrfi eins og dögg fyrir sólu. Eg
ákvað að það væri ósamrýmanlegt
að sjá tilveruna með femínískum
gleraugum og að deila lífinu með
karlmanni og var búin að sætta
mig fyllilega við hin nýju örlög
mín. Ég sá fram á að tileinka líf
mitt fræðimennsku, dætrunum
tveimur og vinum rnínum og
byggja þannig líf mitt á eigin for-
sendum. Ákvörðunin hefur vafa-
lítið byggst á hræðslu við að detta
aftur í hefðbundið eiginkonuhlut-
verk, sem ég var nýlosnuð undan,
og um leið á vantrú á að fólk af
karlkyni gæti mögulega haft
áþekkar lífsskoðanir og mínar eig-
in og því fannst mér öruggast að
sleppa því.
Aðeins örfáum vikurn eftir vel
rökstuddar yfirlýsingar um karl-
mannslausa framtíð mína við vin-
konur og nána ættingja hitti ég
núverandi elskhuga, sambýling,
stjúpföður dætranna og föður
stjúpbarna minna og varð því að
éta yfirlýsingarnar margfalt ofan í
mig. Mér til undrunar reyndust
lífsviðhorf okkar mjög sambæri-
leg, eiginlega hvar sem umræðun-
um drap niður. Kom í ljós að
kærastinn hafði alltaf verið
femínísti inn við beinið; kosið
Kvennalistann og oft þjáðst af
aulatilfinningu yfir karlrembu- og
liómófóbíutali vina sinna og
kunningja, þó svo að hann hefði
ekki skilgreinl sjálfan sig sem
femínista fyrr en eftir að hann
hitti mig.
Uppfrá þessu áttaði ég mig á
því að ástarsambönd geta byggst á
femínískum forsendum sem að
mínu mati eru meðvitað jafngild-
issjónarmið í reynd. Meðvitað
jafngildissjónarmið í reynd er af-
rakstur þriggja ára sambands-
þroska okkar og fjölmargra mis-
taka. Ég, sér í lagi, hef oft og alger-
lega ómeðvitað farið útaf sporinu
og dottið í hefðbundin eiginkonu-
hlutverk. Ég hef til dæmis tekið
Uppfrá þessu átt-
aði ég mig á því
að ástarsambönd
geta byggst á
femínískum for-
sendum sem að
mínu mati eru
meðvitað jafn-
gildissjónarmið í
reynd.
að mér heimilisstörf kærastans
óumbeðin og til þess eins að hlífa
honum og fundist ég bera ábyrgð
á því að bjóða fjölskyldu hans í
matarboð og fylgjast grannt með
afmælum þeirra og skipuleggja
gjafakaup. Sem betur fer hef ég
rankað við mér og komið mér á
réttan kjöl. Þess vegna er ég sann-
færð um að jafngildi í reynd í
samböndum komi ekki sjálfkrafa
heldur þurfi að ræða og skipu-
leggja t.a.m. verkaskiptingu og
hlutverk innan sem utan heimila
til að það náist.
Guðrúnardóttir eða -
sonur??
Við erum jú samdauna samfélagi
okkar sem laumar að okkur ósýni-
legum kröfum og ólíkum hlut-
verkum skipt eftir kyni og því oft
erfitt að koma auga á þau. Jafn-
gildi felur í sér höfnun á jafnrétt-
ishugtakinu þar sem mér finnst
kjánalegt að samfélagsnorm karla
só viðmiðið sem konur eiga að
reyna að fýlgja. Norm kvenna og
karla eru ólík, hvernig sem það
æxlaðist, og jafnframt stéttskipt
þar sem hið kvenlæga er ávallt
sett skör lægra og það er einmitt
það sem við eigum að reyna að
breyta í stað þess að konur
rembist við að tileinka sór karla-
menningu.
Þrátt við margra ára streð og
loks ágætt, að ég taldi, jafnvægi í
okkar femíníska ástarsambandi
kom nýlega upp babb í bátinn.
Umræður urn barnseignir komust
á alvarlegra stig en áður og kom
þá ýmislegt sjokkerandi í ljós.
Kærastanum fannst, mér til mik-
illar furðu, eitthvað vafasamt og
allsekki sjálfsagt að stelpan eða
strákurinn okkar yrði Guðrúnar-
dóttir eða -sonur, ásamt fjöl-
skyldunafni hans. Honum þótti
eitthvað óþægilegt að við tækjum
afgerandi afstöðu gagnstætt sam-
félagsnormum. Mér fannst mót-
rök hans frekar léttvæg og ég sá á
svip hans að honum þótti það
líka. Eftir skraf og rökræður frarn
og aftur viðurkenndi lífsförunaut-
urinn að vafinn væri sprottinn út-
frá gamalgróinni karlrembu sem
erfitt er að sigrast á. Semsagt enn
er af nógu að taka og langt í land
á femínísku þroskaferli.
49