Akranes - 01.04.1957, Blaðsíða 46

Akranes - 01.04.1957, Blaðsíða 46
fátt er um hann vitað annað. Hann er sennilega fæddur nálægt 1560 og hefur lifað fram um 1630. Vitað er að Bjami var eitthvað á Húsafelli í æshu, og senni- lega hefur hann búið á Fellsöxl í Skil- mamnahreppi- Um menntun hans er ekki vitað, en hann hefur verið vel að sér, og þó sennilega ekki skólagenginn. Af man- söngvum Flóresrímna má margt fræðast um skoðanir Bjama og ævikjör. Hann hefur verið fátækur maður og þreyttur af erviði; hreinlyndur, glaður, barngóður og hjartahlýr. Rimurnar eru skemmti- legar og auðlesnar; kenningar fáar og ekki torskildar. Bráðskemmtileg er t. a. m. níunda ríma. Ekki er að vita hvenær Bjarni hefur ort rímur þessar, en man- söngur fimmtu rímu gæti bent til áranna eftir 1630, og eru þó rökin veik. Bjarni hefur verið í miklu áliti sem skáld, og eru til allmargar heimildir um það frá seytjándu og átjándu öld. Guðmundur skáld Bergþórsson telur ýms rimnaskáld frá seinna helmingi sextándu og fyrra helmingi seytjándu aldar í mansöng fyr- ir 42. rimu í Olgeirsríminn (1680); þar er Bjama minnst á þennan hátt — ræður víst rímið nokkru um orðalag: Skáldið Bjarni fræddi frítt 'fólk með rentu ljóða, mála kvarnir mæddi títt, mærð þó nennti bjóða. 1 Flóresrímum Bjama koma fyrir a. m. k. tveir bragarhættir, sem ekki finnast í rimum fyrir 1600: skammhenda (10. r.), langhenda (11. r ). Ekki veit ég hvort Bjami hefur fyrstur ort rímur með þess- um háttum, eða einhver annar samtíma- maður hans- Báðir þessir hættir voru jafn- an síðan algengir í rímum; langhenda víxlhend er einn hinn fegursti rimna- háttur sem til er; hefur margt markvert verið ort undir þeim hætti, og er nýast 114 að nefna Mansöng eftir Guðmund Böð- varsson (Kristallinn i hylnum); og eru full þrjú hundruð ár milli þessara borg- firzku skálda og bænda. 1 Flóresrímum eru fleiri afbrigði sem hafa orðið til um þetta leyti: afhent hringhent; stuSlafall fimmsneitt (4. r.). Þann hátt kalla ég valinstælu, og er það nafn úr Sveinsrím- um Múkssonar, eftir Kolbein Jöklara- skáld — en vafasamt i hvaða merkingu hann notar orðið. Háttur áttundu rimu er dverghenda, en ekki úrkast eins og stendur i útgáf- unni. Bjarna hafa verið eignaðar Amúr- atisrímur, en nú er talið að hann hafi ekki ort þær, og kann ég engin skil á því máli í bili. Bjarni er frægastur fyrir kvæðið Aldasöng, og er það stórbrotið kvæði. Þá eru mörgum kunnar öfug- mælavísur þær er hann hóf að yrkja og aðrir bættu síðan við. Það væri þarft verkefni að koma á prent ljóðum Bjarna; um leið ætti að kanna þær heimildir sem finnast um ævi hans og skáldskap. Bjarni lauk ekki við Flóresrímur; um það bil fjórðungur sögu var ókveðinn þar sem hann hætti. Sé það rétt sem vikið var að hér, að hann hafi ort rímurnar eftir 1630, þá er sennilegt að hann hafi dáið frá þeim. En það var alls ekki fátítt á þessum tíma að tvö skáld kvæðu sömu rímur, geta menn fræðst nokkuð um það i formála fyrir útgáfu Rímnafélagsins af Hrólfsrimum Kraka, 1950. En sennilega hefur Bjarni verið dáinn þegar Hallgríxn- ur orti niðurlag Flóresrímna. 1 einu all- góðu handriti segir að Hallgrímur hafi ort sinn hluta rímnanna 1647, og er það mjög sennilegt. Rímur Hallgríms eru vitanlega mjög vel ortar og undir ágæt- um háttum flestar. Fræg er seytjánda ríman, sem er með sléttubandahætti frumhendum og ort á einum degi- Senni- legt er að sléttubandaríma Guðmundar A K R A N E S j
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Akranes

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Akranes
https://timarit.is/publication/865

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.