Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2004, Qupperneq 43

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 2004 43
að ppjóna
Róandi, skapandi og sérstakt
„Ég sit einmitt hér og prjóna,"
segir Helga Möller söngkona og býð-
ur til stofu. „Ég slasaðist á fingri og
get ekki unnið en þegar mér leiðist
gríp ég í prjónana eða heklunálina.
Eg hef prjónað mér flíkur frá því ég
var 12 ára, sú fyrsta var útskriftar-
vestið mitt í barnaskóla. Áður fyrr
var ég rosalega dugleg við þetta,
prjónaði peysur á eiginmann, allt á
krakkana og lopapeysur á helst alla
ættina. En síðustu árin hefur dregið
svolítið úr þessu hjá mér, ég verð
slæm af vöðvabólgu ef ég sit of lengi
við."
Helga segist helst prjóna á sig og
litla dóttur sína nú orðið. „Ég fer
mikið eftir uppskriftum og held mig
við einfaldleikann. Ég er t.d. nýbúin
með ponsjó á sjálfa mig, vinnan er í
senn róandi og skapandi og ekki
skemmir að afurðin er sérstök og
persónuleg, eftir mann sjálf-
an.“
Helga segist ekki vita
hvort prjón og hekl sé í upp-
sveiflu á íslandi. „Ég þekki
ekki margar prjónakonur, í
mínum saumklúbb prjónar
t.d. enginn. En ég held mínu
striki, mér finnst gaman að
gera mér og mínum fallegar
flíkur.''
Prjónaði 10 sett í öllum litum á ófætt barnið
„Ég datt í prjónaskapinn þegar ég
var ófrísk af mínu fyrsta bami fýrir tíu
árum,“ segir Bergrós Kjartansdóttir
prjónakona og -hönnuður. „Byrjaði á
núllpunkti, keypti prjónablöð og var
algjörlega heilluð af þessum galdri;
að prjóna sjálf á eigið bam. Ég prjón-
aði tíu alsett í öllum litum á ófætt
barnið, til þess að vera tilbúin með
nægan fatnað á strák eða stelpu."
Að sögn Bergrósar þróaðist
prjónaskapur hennar smám saman.
„Þangað til að ég hafði prjónað peysu
sem var að hálfu leyti upp úr blaði en
að hálfu leyti mín hönnun. Síðan hef
ég gert tölvuert af því að hanna flíkur,
auk þess að prjóna. Ég var svo heppin
að vera ráðin úl kennslu í prjónaskóla
Tinnu og þar lærði ég ennþá meira.
Og ég verð eiginlega hálf veik ef ég
sinni ekki prjónaskapnum. Ég hef ný-
lokið fjögurra ára ákaflega gefandi
námi við HÍ en hafði þá lítinn tíma til
að sinna prjónum, hekli og hönnun.
Ég fann hvemig ég safnaði streitu og
þreytu í skrokkinn. Eftir námið heliti
ég mér út í hönnun og sköpun og finn
hvernig ég endumærist," segir Berg-
rós Kjartansdóttir nýráðinn fram-
kvæmdastjóri Tinnu ehf.
Gjörningaklúbburinn prjónar og heklar
íslenskt '
prjónles
Mannkyn hefúr kunnað að
prjóna í þúsundir ára en sér-
fræðingar em ekki sammála
um hvort handiðn þessi upp-
hófst í Persíu, ísrael, Jórdamu,
Sýrlandi eða fjailgörðum
Norður-Afríku. Handprjón var
mikilvægur iðnaður í Evrópu á r
miðöldum og 16. öld var það
viðurkennd iðngrein, einkum
stunduð af konum. Eilítið aðra
sögu er að segja héðan af
íslandi. Þýskir, enskir og
hollenskir kaupmenn bám
þessa kunnáttu hingað á fýrri
hluta 16. aldar, fram að þeim
tíma vom voðir og vaðmál
sniðin til og saumuð. Við upp-
gröft á Stóm-Borg í Austur-
Eyjafjallahreppi árið 1981
fannst sléttpijónaður belgvett-
lingur frá fyrri hluta 16. aldar
og smábarnasokkur frá 1650-
1750. Ritaðar heimildir um
prjón á íslandi em elstar úr
bréfabók Guðbrands Þorláks-
sonar Hólabiskups frá síðasta *
fjórðungi 16. aldar, þegar land-
skuldir átti að greiða í prjón-
saumi. Prjón náði fljótt mikilli
útbreiðslu hér, sennilega var
auðveldara fýrir landsmenn að
framleiða ullarvaming þannig
en með fyrri aðferðum. Karlar,
konur og böm ptjónuðu,
prjónaskapur var ekki álitinn
sérstök kvennavinna eins og
síðar varð. Mikið af prjónlesi
var flutt út og áttu allir heim-
ilsmenn, 8 ára og eldri, að skila
ákveðnu magni af pijónlesi.
Lengi vel var lítið um útprjón,
elstu pijónauppskrifdr em
eignaðar Skúla Magnússyni.
Fyrstu pijónavélamar sjást hér
á landi fyrir miðja 19. öld.
Stelpumar í Gjömingaklúbbnum,
þær Eirún Sigurðardóttir, Sigrún
Hrólfsdóttir og Jóní Jónsdóttir, hafa
undanfarið prjónað og þó aðallega
heklað verk sín. „Ég kann ekkert að
prjóna," segir Jóm Jónsdóttir. „En ég
hef heklað síðan ég var í Listahá-
skóla íslands, þá eiginlega endur-
uppgötvaði ég þessa listgrein og
fékk mömmu til að rifja hana upp
með mér. Ég byrjaði á að hekla kraga
í fyrra fyrir Lakkrísbúðina en nú höf-
um við fært þetta inn í verk okkar.
Sigrún er ofsalega dugleg að sauma
og hún prjónar líka, Eirún prjónar
bæði á sjálfa sig og í verkin. Enda hef-
ur maður mikið á tilfinningunni að
hekl og prjón séu að koma aftur, ef
maður fletúr tískublöðum þessar vik-
umar er allt fullt af þannig fatnaði,
sérstaklega þó hekluðum," segir Jóm
Jónsdóttir í Gjörningaklúbbnum.
standa-
Frábærar vörur til að halda
að öðru en golfkarlar
t
c,re-linonn'
Vcönn^5V.anSar af
par Þ06- \
. -S.’S-sSÍ.S ss \
\ ut'd"Jf&kvS'T'3 huð- V andW [ —I 1
<V,’t V,em'6 um „ansvaaS'’5;
\ bera 'f^ngum »ÆínO»6'
^Couectorerf^nog
\ Uneco' ugun,aba' a
IAUSTURBÆ
Forsýning mið. 29/9 ki. 20.00 sæti iaus
Frumsýning fim. 30/9 kl 20.00 Örfá sæti laus
Sun. 3/10 kl.20.00 Örfá sæti laus
Miöasala www.midi.is Og i síma 551-4700
www.vodkakurinn.is
V