Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1931, Blaðsíða 42

ur, en það bar þó af um hann, að menn fundu, að
þar var einlægur vilji og göfugmennska að baki.
Að starfsemi gætir hans mest að umbótum í þágu
alinúgans, einkum bændastéttarinnar, sparsemi í ríkis-
gjöldum, baráttu fyrir fækkun embættismanna og
takmörkun á valdi þeirra. Yflrleitt vildi hann skerða
mátt ríkisvaldsins sem mest, en auka að sama skapi
vald rikisþingsins, einkum neðri máistofu (þjóð-
þingsins) og sjálfstjórn bæja og hreppa. En út á við
var hann eindreginn alríkismaður, einn helzti maður
þeirrar stefnu. Eftir að lokið var Slésvíkurstyrjöld-
inui síðari, vildi Tsch., að ríkisiögin 5. júní 1849
fengju aftur óskert gildi, en þeim hafði verið skotið
til hliöar að nokkuru, meðan alrikisskipanin stóð
og ríkisráð það, er þeirri skipan var tengt; en er
hann varð í minna hluta um þetta mál, sagðist hann
úr ríkisráði þessu (undir árslok 1864), og hafði hann
þó i því setið frá stofnun þess. Siðasta barátta Tsch.
var og bundin við ríkislögin; reyndi hann eftir mætti
að vinna i móti breytingum á þeim, en er það tókst
ekki, vildi hann ekki lengur sitja á þingi, og gætir
ekki upp frá því (1866), nema hvað hann við og við
ritaði í blað eitt, sem áður einkum hafði birt greinir
eftir hann. Hann andaðist 29. júni 1874. Hafði hann
lagt svo fyrir, að hann yrði graflnn i kyrrþey, og
bannað, að nokkurt minnismerki væri lagt á legstað
sinn. Sýndi hann þar hið sama tildurleysi sem ein-
kennt hafði hann alla ævi. Að nægjusemi og ósín-
girni var honum viðbrugðið jafnan. Gott dæmi þessa
var það, að hann hafnaði að vera endurskoöandi
rikisreikninga, sem þjóðþingið hafði kjörið hann til
1868, og enn fremur minningargjöf, sem honum var
ætluð 1870, og var hann þó fátækur alia ævi.
íslandi var Tsch. góðviljaður, þótt ekki gæti hans
í því jafnmjög sem hinna tveggja, er áður voru
nefndir. Hann var með Jóni Sigurðssyni i fjárhags-
nsfndinni 1861—2, og voru tillögur hans þar i raun-
(38)