Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1931, Blaðsíða 98

hafa paö hugfast, aö því að eins leysast öröug mál,
að viö þau sé glímt.
Komið getur til mála, þar sem svo stendur á, að
ástæður leyfa ekki dýr hús, að reisa þau með gamla
laginu, úr torfi og timbri. Til slíkra húsa ætti að
lána fé með kjörum, sem þeitn hæfir, en slíkur lána-
flokkur er ekki til.
Eins og það er illt að gera smáhýsi, eins er vara-
samt að gera húsin of stór, og í raun og veru miklu
meiri áhætta, bæði fyrir jarðeigandann og lánar-
drottinn. Þó að jarðirnar eigi sér óendanleg skilyrði
til þess að framfleyta stóru búi, er hætt við að
vinnuaflið bresti. Gæti þá svo farið, að tvær til þrjár
fjölskyldur yrðu að búa í einu og sama húsi, ellegar
að húsfólk gerðist vinnulijú. Hið síðara tel eg hæpið.
Eg kysi heídur, að fyrir meðalstóra jörð sé húsið
rúmgott fyrir meðalstóra fjölskyldu og sómasamlegt
fyrir góðan búrekstur. En eigi jörðin mikla framtíð,
má fjölga býlum á henni. Verði um stórbýli að ræða,
kemur til greina að taka gamla húsið til geymslu
og að einhverju leyti fyrir hjú, en bóndi reisir nýtt
hús eftir kröfum hins nýja tíma.
Af þessum ástæðum verða þau hús lengst í gildi,
sem hafa haganlega herbergjaskipun, rúmgóð her-
bergi og rúmgóð og björt stigagöng. Sé húsið hagan-
legt fyrir lítið býli og skemmtilegt utan og innan,
þá verður það ætíð nokkurs virði og eitthvað unnt
við það að gera og stækkun auðveldari.
Góð húsakynni hafa miklu meiri þýðingu fyrir
velferð þjóðarinnar en margan grunar. Þau hafa ár
hrif á heilbrigðina og þau hafa áhrif á sálarlíf
manua. Á ferðum mínum um sveitir landsius hefl
eg átt kost á að kynnast þessu dálitið. Ber þó þess
að gæta, að stigmunurinn á því, að koma úr erflð-
um, dimmum, köldum og lekum torfkofum í vistleg
húsakynni, er rojög mikill, enda hefir mátt sjá þess
glögg merki, að fólkið hefir tekið miklum stakka-
(94)