Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1931, Blaðsíða 71

tungu eður tala, svo að alþýða mætti koma fram við
pá málum sínum, og var nýlunda sú eigi sem bezt
þokkuð af almenningi; þóktu þessir útlendu menn
sitja innlendum í vegi, en þó síður haga nauðsyn
landsins. Á þessu tímabili var og danskur maður
sýslumaður i Rangárvallasýslu, sem mörgum þókti
heldur ríkur i embættinu, og var því lítt þokkaður,
að nafni Bonnason. Var um hans daga róstusamt í
sýslunni, og varð margt til tíðinda í málaferlum
manna á milii, og oft nokkuð kurrsamt með bændum.
En með þvi að embættismenn um þann tíma höfðu
mikið kongsvald, þá hlauzt eigi ófriður af, er tíð-
indum þækti sæta. Létu flestir í landinu lítið til sín
taka, og lenti því mestur óþokki í dagdómum og róg-
burði, því að svo höfum vér heyrt, að þá væri vesal-
mannleg öld á íslandi og horfln sú forna dáð, svo
að nálega væri hvorki illt né golt að finna lengur í
landinu.
Maður nokkur hét Filpus, bóndi að Eystra-Garðs-
vika í Hvolhrepp, Iitt við efni, en þó dugandi maður.
Hann hafði rekið, sem vani er til, kýr sínar í haga
um morguninn. En er þær settu heim um kvöldið,
var ein af þeim særð á hryggnum; og þókti nokkur-
um tiðindum gegna. Pólt eigi væri það holundar eða
mergundar sár, heldur svöðusár nokkurt, þá þókti
bónda illt, er gripir hans skyldu spillast, en hann
vissi engar sakir til slíkra glettinga, en sá þó, að
af manns völdum myndi vera, og þókti honum þó
líkast, að hann myndi mega hafa skaða sinn svo
búinn, þar hann treystist litt til að ganga í lagadeilu.
Kap. 2. Segja verður frá því, aö hinn sama morgun,
er kýr Filpusar höfðu verið reknar út í haga, og
fyrr segir, gekk heimafólk frá Stórólfshvoli til hey-
verka út á engi og slóð þar að vinnu um daginn. En
sem á leið, bar þar að kýr Filpusar bónda. Höfðu
þær stuttan formála fyrir athæfi sínu, en gengu án
orlofs þangað í slægjurnar, sem loðnast var og spilltu
(67)