Freyr - 01.05.2003, Blaðsíða 15

'f # J’ £ / / # *
Mynd 6. Afurðir fullmjólka kúa flokkaðar eftir burðarmánuðum árið 2002.
ars vegar er sýndur burðartími
fyrir allar kýmar, en síðan er sér
sýndur burðartími fyrsta kálfs
kvígnanna, en þær em að sjálf-
sögðu hluti af hinni súlunni (þ.e.
öllum kúm). Eins og vænta má þá
em engar stórfelldar sveiflur sem
koma fram í burðartíma kúnna á
milli ára. Samanburður við árið
áður sýnir ef til vill fyrst og ffemst
heldur minni sveiflur á milli mán-
aða en var árið áður.
Burðartími fyrsta kálfs kvígn-
anna er hins vegar, eins og fram
kemur, mjög frábmgðinn því sem
gerist hjá öðmm kúm. Jafhvægis-
punktamir virðast vera í ágúst og
síðan aftur í mánuðunum beggja
megin áramóta. A haustmánuðun-
um er síðan feikilegur toppur í
burði hjá kvígunum, en einkum að
vori og sumri er burður þeirra
hverfandi í samanburði við aðrar
kýr. Þetta sýnir það mjög skýrt,
sem oft hefur verið fjallað um, að
í dag stýrir meginhluti mjólkur-
framleiðenda burði hjá kvígunum
út frá væntanlegum burðartíma
þeirra. Þegar horft er tvo áratugi
aftur í tímann var þessu á allt ann-
an veg farið vegna þess að þá var
stór hluti bænda sem lét aldur
kvignanna (og þroska) stjórna
burðartíma þeirra. Þetta hefur leitt
til þess að burðaraldur hjá fyrsta
kálfs kvígunum hefur hækkað
feikilega mikið á síðustu ámm og
er nú orðinn nærri 30 mánuðir að
meðaltali fyrir landið. Það er ljóst
að mjólkurframleiðsla hér á landi
lýtur um margt nákvæmlega sömu
lögmálum og í nálægum löndum.
Víða hefur þar á síðustu ámm
mátt sjá mikla umQöllun um
óhagkvæmni þess að gera kvíg-
umar of gamlar þegar þær bera
fyrsta kálfi. Þar er þó verið að
fjalla um meðalaldur þeirra við
burð, sem er talsvert eða umtals-
vert lægri en hér gerist. Þetta er at-
riði sem ástæða er fyrir mjólkur-
framleiðendur hér á landi að hug-
leiða. Það er ljóst að hér em feiki-
lega margir þættir sem hafa áhrif á
útkomuna. Þessir þættir em m.a
háðir aðstæðum á hverju búi og
því ekkert algilt svar sem hér á við
fyrir alla. Breyttar reglur um
álagsgreiðslur á mjólk er t.d. þátt-
ur sem ætti núna að hvetja ein-
hveija bændur til endurskoðunar á
framkvæmd þessa stjómþáttar í
búrekstrinum.
Mynd 6 sýnir meðalafurðir hjá
fullmjólka kúm (kýr sem em á
skýrslu allt árið) eftir burðartíma
þeirra á árinu 2002. Þessi mynd er
lík því sem var árið áður. Yfir-
burðir janúarbæranna em samt
enn skýrari nú en þá og um leið
meðalafurðir þeirra meiri núna.
Þá er minni munur á milli kúnna á
haustmánuðunum en árið áður. A
það skal hins vegar lögð áhersla
eins og ætíð áður að þessa mynd
má aðeins lesa sem upplýsingar
um það sem hún sýnir og alls ekki
sem að þetta sé mæling á áhrifum
burðartima á afurðir. Þegar burður
færist fram á árið þá fara ársafurð-
imar að vera myndaðar af hluta
tveggja mjólkurskeiða og efiir því
sem á árið líður verður vægi fyrra
mjólkurskeiðsins meira og þar er
burðartími að sjálfsögðu breyti-
legur árið áður.
400
Frumutala 2002
200
.(Si'VV VVVV"
Mynd 7. Frumutala hjá skýrslufærðum kúm eftir héruðum árið 2002.
Freyr 4/2003 - 151