Freyr - 01.05.2003, Blaðsíða 17

Afrekskýr í nautgripa-
ræktinni árið 2002
íkt og í öllum nálægum
löndum er sú hefð nær
jafngömul skýrsluhaldi í
nautgriparækt að gerð sé nokk-
ur grein fyrir þeim einstökum
kúm sem hafa til mestra afreka
unnið á hverju ári. Þetta verð-
ur gert í þessari grein á hlið-
stæðan hátt og gert hefur verið
undanfarin ár.
Ljóst er að jafnhliða hinni miklu
afurðaaukningu, sem orðið hefur
hér á landi á allra síðustu árum,
hafa eldri afurðaviðmiðanir um
margt orðið úreltar. Vegna þess að
þessar tölur segja hins vegar mjög
mikið um þróun í nautgriparækt-
inni er haldið áfram að birta þær.
Kýmar, sem að þessu sinni náðu
5000 kg mörkum um mjólkur-
magn, voru 7926 (6947), þegar
mörk eru sett við 200 kg af mjólk-
urfítu eru kýmar samtals 8018
(7121) og 200 kg af mjólkurpró-
teini nær 3631 (2910) kýr að skila á
árinu 2002. Tölur í sviga em sam-
bærilegar tölur frá árinu 2001.
Vafalítið em margir lesendur þess-
arar greinar sem muna þá tíð að birt
var hér í Frey skrá um allar kýr í
landinu sem á viðkomandi ári náðu
að skila 200 kg af mjólkurfitu.
Tafla 1 gefur yfirlit um þau naut
sem eiga stærstu dætrahópana
meðal þessara afrekskúa. Eins og á
síðasta ári þarf nautið að eiga að
lágmarki 25 dætur sem ná 5000 kg
markinu til að komast í töfluna.
Dætrahópunum íjölgar vemlega á
milli ára og em þeir nú 57 sem ná
þessu marki. Það er augljóst að lík-
ur á því að dætrahópar komist í
þessa skrá ráðast, auk afkastagetu
kúnna, mjög af því hve margar
dætur em til undan viðkomandi
nauti í framleiðslu. Þar er munur-
inn feikilega mikill. Á það má hins
vegar benda að ákaflega breytilegt
er á milli nauta hve hátt hlutfall
dætra þeirra er að finna á þessum
afrekslista. Þegar miðað er við fjöl-
da lifandi dætra á skýrslu í árslok
em allmörg af eldri nautunum
þama með um 80% dætra sinna á
þessum lista. Þetta á við um naut
eins og Bassa 86021, Andvara
87014 og Svelg 88001. Af yngri
nautum vekja athygli, eins og á
síðasta ári, Blakkur 93026 og
Drómi 94025 fyrir óvanalega hátt
hlutfall dætra á þessum lista. Þegar
þessi listi er skoðaður hlýtur að
vekja athygli hinn mikli fjöldi
Dálkssonanna ffá 1988 sem þama
eiga stóra dætrahópa og síðan em
synir þeirra frá árinu 1996 að birt-
ast þama með dætur sínar. Þá er
rétt að vekja á því athygli að það
gerist nú í fyrsta sinn að naut sem
enn eiga ár í afkvæmadóm em
komin með stóra dætrahópa á
þennan lista. Teinn 97001 og
Brimill 97016 eiga báðir aðeins á
annað hundrað lifandi dætra á
skýrslu í árslok en fyrir Stíg 97010
er hlutfall hámjólka dætra óvana-
lega hátt hjá nauti sem aðeins á
mjög ungar dætur.
Flestar dætur á hámjólka kúalist-
anum á að þessu sinni Almar 90019
eða 281 sem nær 5000 kg mörkun-
um og margar af þessum kúm hafa
fituríka mjólk þannig að 314 af
dætrum hans ná 200 kg mörkunum
fyrir mjólkurfitu og 143 af þeim ná
200 kg mörkum fyrir mjólkurpró-
tein. Búi 89017 á nokkm fleiri dæt-
ur sem ná mörkum um mjólkurpró-
tein eða 168 samtals og af dætrum
hans em 264 sem mjólka 5000 kg
af mjólk árið 2002. Þriðji dætra-
hópurinn, sem telur fleiri en 200
kýr yfir 5000 kg mörkin, em dætur
Holta 88017 en þær em samtals
213 sem ná þeim mörkum. Þess má
geta að árið 2001 vom dætur Holta
flestar meðal hámjólka kúa í land-
inu. Dætrahópar undan þeim Þymi
89001, Óla 88002 og Þræði 86013
koma síðan næstir í röðinni um
fjölda dætra.
Nfu KÝR MJÓLKUÐU YFIR
10.000 KG Á ÁRINU
Þegar nánar er skoðaður listi um
afurðamestu kýmar árið 2002 kem-
ur í ljóst að 9 (6) kýr mjólkuðu
meira en 10.000 kg af mjólk, þær
vom 43 (21) sem fóm yfir 9000 kg,
yfir 8500 kg mjólka samtals 99
(70) og er skrá um þessar kýr birt í
töflu 2 og 962 (776) kýr vom að
mjólka yfir 7000 kg af mjólk. Sam-
bærilegar tölur frá árinu 2001 em í
sviga og samanburður talnanna
sýnir vel hve afurðaaukningin kem-
ur fram í mikilli fjölgun á kúm sem
em að mjólka mjög mikið.
Það gerist nú, þegar litið er á
mjólkurmagn, að afurðahæsta
Freyr 4/2003 - 171