Freyr - 01.05.2003, Blaðsíða 52

4. tafla. Tíðni b-k-kasein arfgerða. íslenskar kýr (ÍSL),
finnskar Ayrshire kýr (AY), sænskar rauðar kýr (SRB),
bandarískar Holstein kýr (HF).
ÍSL Ay SRB HF
A1A1 AA <0,01 0,02 0,18 0,11
A1A1 AB 0,05 0,02 0,04 0,06
A1A1 BB 0,06 <0,01 - -
A1A2AA 0,03 0,13 0,36 0,32
A1A2AB 0,15 0,07 0,14 0,15
A1A2 BB 0,23 <0,01 - -
A2A2AA 0,02 0,22 0,15 0,22
A2A2 AB 0,19 0,01 0,13 0,05
A2A2 BB 0,27 - - -
- - E - 0 0,52 (0,09)"
1) Sjaldgæfar.
öllum sætum (3-K-asl-as2 kasein/
3 laktóglóbúlín AW-BB-CC-AA/
BB). Þessar niðurstöður gefa til
kynna að kýmar eru arfhreinar
fyrir kaseinhaplótýpuna A2-B-C-
A. Ef litið er á 10 efstu hópana má
leiða líkur að þvi að átta þeirra séu
með kaseinhaplótýpuna A2-B-C-
A, eða um 33% kúnna. Nánari
greining á gögnunum gefur til
kynna að þær haplótýpur sem
næstar koma í fjölda séu A2-B-B-
A og A'-B-B-A. Þessar þrjár ka-
seinhaplótýpur finnast nánast ekki
í rauðu norrænu kynjunum eða
Holstein Friesian.
Ályktanir
Niðurstöður rannsóknanna sýna
ótvírætt að mjólk íslensku kýrinn-
ar er að mörgu leyti sérstök - bor-
ið saman við önnur kúakyn.
Mesta athygli vekur há tiðni K-ka-
seins B hjá íslenskum kúm og asl
- kaseins C, sem er nánast óþekkt
í algengustu mjólkurkúakynjum á
Vestulöndum. Ennfremur er tíðni
hærri 3-kasein A2 í íslenskri mjólk
en víðast hvar annars staðar. At-
hyglisvert er að 27 % kúnna eru
arfhreinar fyrir bæði 3-kasein A2
og K-kasein B, en þessi arfgerð
kemur tæplega fyrir í rauðu kynj-
unum á Norðurlöndum eða í Hol-
stein-Friesian kúm. Ef litið er á
haplotypur kasein-erfðavísanna í
heild kemur einnig mjög skýrt
fram að íslensku kýmar virðast
mjög ólíkar því sem þekkt er í
öðmm kúastofnum. Þessi sam-
setning mjólkur er talin ákjósan-
leg bæði með tilliti til vinnslueig-
inleika mjólkurinnar og hollustu
mjólkurafúrða.
Rannsóknir á lífvirkni efna í
matvælum em vaxandi rann-
sóknasvið víða erlendis og beinist
athyglin ekki síst að amínósýru-
samsetningu og eiginleikum
mjólkurpróteina. Sérstaða ís-
lenskrar mjólkur gæti því orðið
tilefni til frekari rannsókna á holl-
ustu og eiginleikum hennar.
Heimildir
Beja-Pereira, A., Erhardt, G., Mat-
os, C., Gama, L. & Ferrand, N. 2002.
Evidence for geographical cline of ca-
sein haplotypes in Portuguese cattle
breeds. Animal Genetics 33: 295-300.
Bragi Líndal Ólafsson, Jóhannes
Sveinbjömsson og Emma Eyþórsdótt-
ir. 2000. Efnainnihald í mjólk. í:
Ráðunautafundur 2000. 158-170.
Bragi Líndal Ólafsson, Emma Ey-
þórsdóttir, og Helga Björg Hafberg
2003. Erfðabreytileiki mjólkurpró-
teina í íslenskum kúm. Ráðunauta-
fúndur 2003. 111-117.
Bryndís Eva Birgisdóttir. 2002.
Influence of nutrition on prevention
of diabetes mellitus. Doktorsritgerð,
Háskóli íslands.
Davies, D.T., Holt, C., Christie,
W.W. 1983. The composition of milk.
I: Biochemistry of lactation. Ritstj.
T.B. Mepham. Elsvier, Amsterdam -
New York 1983.
Elliot, R.B., Harris, D.P., Hill, J.P.,
Bibby, N.J. & Wasmuth, H.E. 1999.
Type I (insulin-dependent) diabetes mel-
litus and cow milk: casein variant con-
sumption. Diabetologia 42: 292-296.
Erhardt, G. 1993. Allele frequencies
of milk proteins in German cattle bre-
eds and demonstration of ?s2-casein
variants by isoelectric focusing. Arch.
Tierz., Dummerstorf 36:145-152.
Formaggioni, P., Summer, A., Mal-
acame, M. & Mariani. P. 1999. Milk
protein polymorphism: detection and
diffúsion of the genetic variants in
Bos genus. Annali della Facolta di
Medicina Veterinaria: 19. 31pp.
5. tafla. Samsetning helstu arfgerða fyrir mjólkurprótein
hjá íslenskum kúm
Arfgerðir
3-kas K-kas as-j-kas as2-kas 3-lglób Fjöldi %
A2A2 BB CC AA BB 23 5,19
A1A2 BB BC AA AB 22 4,97
A2A2 BB BC AD BB 21 4,74
A1A2 BB BC AD BB 18 4,06
A1A2 BB BC AA BB 17 3,84
A2A2 AB BC AA AB 17 3,84
A2A2 AB BC AA BB 16 3,61
A1A2 AB BB AA AB 14 3,16
A2A2 AB BB AA BB 13 2,93
A1A2 AB BC AA BB 12 2,71
| 52 - Freyr 4/2003