Freyr - 01.05.2003, Blaðsíða 34

Kynbótaeinkunnir
árið 2003
Með þessari grein fylgir
tafla um kynbótaein-
kunnir nauta eins og
þær voru við útreikninga á
kynbótamati í lok febrúar
2003.
Þessi tafla er sett upp á sama
hátt og verið hefur undanfarin ár.
Þar er að finna einkunnir allra
þeirra nauta sem verið hafa í
framhaldsnotkun frá Nautastöð BI
á síðustu árum og eiga nú þess
vegna í framleiðslu stóra dætra-
hópa í fjósum dreif um allt land.
Einkunnir nautanna, sem voru að
koma úr afkvæmadómi, nautanna
frá 1996, er að finna í greininni
um afkvæmarannsókn á þeim á
öðrum stað hér í blaðinu.
Á árinu var ákveðið af Fagráði í
nautgriparækt að breyta ræktunar-
markmiðum. Tekinn var með í
ræktunarmarkmiðið nýr eigin-
leiki, ending kúnna. Baldur H.
Benjamínsson annast úrvinnslu á
kynbótamati vegna þess eigin-
leika og gerir grein fyrir því í
grein hér á öðrum stað í blaðinu
og verða þær einkunnir því ekki
til umfjöllunar hér. Ræktunar-
markmiðið er nú skilgreint á eftir-
farandi hátt eins og fram kemur í
vægi einstakra eiginleika í heilda-
reinkunn nautanna.
Heildareinkunn = 0,55*Afurða-
mat + 0,09*Mjaltir +0,08*Frumu-
tala + 0,08*Júgur + 0,08*Ending
+ 0,04*Frjósemi + 0,04*Spenar +
0,04*Skap.
Hér er afurðamat notað um það
sem við höfúm áður nefnt kyn-
bótamat og samsvarar kynbóta-
matinu sem reiknað er fyrir kým-
ar, sem er afúrðamat þar sem pró-
teinmagn mjólkurinnar hefúr 85%
vægi en próteinhlutfallið 15%
vægi.
Breytingar verða á einkunnum
vegna þess að meiri upplýsingar
hafa bæst við um afkomendur
nautanna. Rétt er að minna á það
að í núverandi kynbótamati hafa
allar nýjar upplýsingar fyrir skyl-
da gripi áhrif á niðurstöður en
ekki aðeins upplýsingamar fýrir
dætur nautsins eins og var í eldra
mati.
Það em samt tveir hópar af
nautum sem öðm fremur er að
vænta breytinga á niðurstöðum
hjá vegna þess að þar bætist við
hlutfallslega mikið af nýjum nið-
urstöðum. Þetta em yngstu nautin
þar sem fyrstu niðurstöður em oft
byggðar á fremur takmörkuðum
upplýsingagmnni. Hins vegar em
þetta nautin sem em að koma inn
með stóra hópa af ungum kúm eft-
ir notkun þeirra að loknum af-
kvæmadómi. Hér verður því öðm
fremur vakin athygli á helstu
breytingum sem þar má lesa.
Engar umbyltingar koma fram í
mati á nautunum sem fædd em
1995 og komu úr rannsókn á síð-
asta ári. Nokkur nautanna breytast
ofúrlítið en allt em það breytingar
sem eru innan eðlilegra marka. Af
nautsfeðmnum stendur mat þeirra
Soldáns 95010 og Sprota 95036
nær óbreytt og yfirburðir Soldáns
em áfram afgerandi. Rétt er samt
að benda á að mat fyrir endingu er
honum óhagstætt og kemur því til
lækkunar á heildareinkunn. Túni
95024 styrkir sig nokkuð í mati
frá fyrra ári og er kominn í hóp
öflugustu nauta um afúrðasemi
nauta
dætra og fúll ástæða til að hvetja
til notkunar hans. Seifúr 95001
lækkar á hinn bóginn aðeins í mati
um afúrðir frá fyrra ári þó að
áfram standi hann sem öflugur
kynbótagripur. Sá annmarki fylgir
hins vegar notkun hans að árangur
sæðinga með sæði úr Seifi er
snöggtum lakari en fyrir flest önn-
ur naut, sem eðlilega dregur úr
frekari notkun hans.
Um hin nautin úr þessum hópi,
sem vom í notkun sem reynd naut
á síðasta ári, hafa verið teknar
þessar ákvarðanir: Mars 95007
styrkir mat sitt frá fyrra ári tals-
vert og er hann því tvímælalaust
mjög góður valkostur til notkunar.
Reynslan sýnir að þau naut undan
Þræði, sem komið hafa til frekari
notkunar, virðast feikilega farsæl-
ir og traustir kynbótagripir. Bisk-
up 95009 lækkar heldur í mati um
afúrðir. Dætur hans em ekki meira
en meðalkýr um afúrðir en þetta
em sérlegir glæsigripir um marga
aðra eiginleika þannig að hann
verður áfram í notkun. Mat hjá
Ágúst Sigurðsson,
Bænda-
samtökum
Islands
134 - Freyr 4/2003