Freyr - 01.04.2004, Side 43

I. dæmi - mismunandi fjárfestingarkostir:
Segjum að við höfum tök á 6 mkr. fjárfestingu (nettó) sem við getum valið að verja til einhvers eftirtalinna kosta á kúabúi: a. Breytt tækni við heyöflun (múgsaxari, fjölhnífavagn...?) b. Breytt tækni við fóðrun (söxunarbúnaður, gjafa-/heilfóöurvagn...?) c. Breytt tækni við mjaltir (vinnuléttandi tækni, tímasparnaður...?) Mjög einfalt mat gæti litiö svona út:
Valkostur a b c
við heyöflun við fóðrun við mjaltir
Líkleg ending fjárfestingar, ár 5-10 7-12 10-15
Ársvextir, % 6,5 6,5 6,5
Fastur árskostnaöur, þkr. 800-1400 700-1050 600-800
Áætlaður notkunartími, dagar/ár 15 250 365
Áætlað afurðamagn 1. minna bú 175 tþe. 175 tþe. 150 þ. lítrar
II. stærra bú 290 t þe. 290 t þe. 250 þ. lítrar
Kostnaður, kr./afurðaeiningu: 1. minna bú 4,60-8,00 4,00-6,00 4,00-5,30
II. stærra bú 2,75-4,80 2,40-3,60 2,40-3,20
Reiknidæmið sýnir kostnað við heyið upp á 2,40-8,00 kr./kg þe. og 2,40-5,30 á lítra mjólkur. Næst væri að spyrja hver
virðisaukinn af hinum einstöku breytingunum gerðum gæti orðið? Þessi reikningur hefur þann tilgang einan að vekja
athygli á aðferð sem nota má við mat á möguleikum. Forsendur ráða útkomu og hver og einn setur sér þær á grundvelli
eigin aðstöðu.
a. heymagninu (fóðurmagninu)
sem unnið er með
b. gœðum og nýtingu heysins sem
aflað er.
Þá fyrst fáum við út verð á
hvert kíló þurrefnis eða fóðurein-
ingu. Nú verður vart áhuga
bænda á að skipta úr rúlluverkun
yfír í aðrar verkunaraðferðir.
Eigi að breyta heyöflun, hver svo
sem aðferðin er, verður fyrst að
fínna út hvað fóðrið kostar við
núverandi aðstæður - áður en
breytt er. Annað er eins og að
breyta um stefnu á stað sem mað-
ur veit ekki hver er. Of fáir
bændur hafa gefið þessum þætti
nægilegan gaum í rekstri sínum
og vita þar af leiðandi ekki hver
heyöflunarkostnaðurinn raun-
verulega er á búi þeirra.
Gerð er krafa um að sérhver
fjárfesting á búinu ávaxti sig sem
best. Meðfylgjandi dæmi (I.
dæmi) er tilraun til þess að velta
fyrir sér hvaða áhrif fjárfesting í
þremur mismunandi þáttum
mjólkurframleiðslu (heyöflun,
fóðrun, mjöltum) hefur á kostnað-
inn sem á afurðina (hey og mjólk)
leggst. Af því má nokkuð ráða
hvar mestur ábati muni geta orðið
af fjárfestingunni.
VlNNAN UM ÁRSINS HRING
Óþægilega lítið er vitað um
vinnu við bústörf, t.d. vinnu á
kúabúum. Meðalvinnuframlag
skv. vinnuskýrslum Hagþjónust-
unnar frá 7 kúabændum árið 2003
var 4.128 klst. (1). Svarar það til
liðlega 37 klst. á 1000 lítra mjólk-
ur miðað við meðalgreiðslumark
þessara sjö búa. Rannsókn
Bútæknideildar/Eiríks Blöndal á
15 búum árið 2000 gaf meðaltöl-
Freyr 3/2004 - 43 |