Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Side 96

76
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
barátta hefir einkent mestan hluta sögu
vorrar. Það er og vitanaleg't, að vel-
flestir þeirra tslendinga, sem hér hafa
safnast saman, hafa flúið hingað í fjar-
læga heimsálfu heimanað undan ýmsum
þeim annmörkum og örðugleikum, er eigi
þótti lengur við mega una. Alt um það
erum vér saman komnir rétt eins og
útlagar á eyðimörku til þess með hrærð-
um hjörtum að minnast vorrar íslenzku
ættjarðar og lofa guð fyrir þúsund ára
J>rekmikla baráttu feðra vorra og frænda.
—“Drottinn var athverf Islands þjóðar
frá kyni til kyns.”—Jafnvel áður en
kristin trú var prédikuð forfeðrum vor-
um getum vér með fyllsta rétti sagt, að
drottinn hafi beinlnis látið til sín taka í
sögu þjóðarinnar. Að vísu hafði drottinn
aldrei hátíðlega lýst yfir því, að hann
hefði sér á parti útvalið sér þjóð vora til
eignar og uppáhalds; — en það var
drottinn vor gufi, sem á hinni myrku
heiðindómsöld stýrði frjálsum fótmálum
forfeðranna burtu frá fornum ættstöðv-
um til hins afskekkta og ísi þakta ey-
lands; það var drottinn, sem hafði fyrir-
búið þeim og niðjum þeirra þenna ein-
kennilega áfangastað.
Skoðum, hvað liggur eftir þenna fá-
liðaða frelsishóp, sem lifði á hinni af-
skektu eyju norður i höfum. Það voru
Islendingar, forfeður vorir, sem jafnvel
þegar í heiðni — einir allra þjóða á
þeim timum — sköpuðu sér þá stjómar-
skipun, sem fremstu þjóðir jarðarinnar
nú á tímum af alefli leitast við að koma
á og endurskapa hjá sér, stjórnarskipun,
sem er bygð á viðurkenning almenns
kristilegs mannfrelsis, stjórnarskipun, sem
hvetur hvert mannsbarn jafnt til frjálsr-
ar atorku og manndáðar, stjórnarskipun,
sem í aðalatriðum sínum betur en nokkur
önnur fær samrýmzt við allsherjar helg-
unaranda kristinsdómsins, stjórnarskipun,
sem hina mentuðu fornöld mannkynsins,
aðeins óraði fyrir að væri hin bezta og
hlyti að komast á. Það voru tslendingar,
sem smám saman söfnuðu saman, frum-
smíðuðu og fastsettu þau lög, er ment-
uðustu menn heimsins nú á dögum aldrei
þykjast fá oflofað, sem síðan að mörgu
leyti hafa lifnað upp í nýrri mynd í ýms-
um voldugustu þjóðfélögum heimsins,
lög, sem voru fóturinn undir frjálsri og
kristilegri þjóðstjórn. Það voru Islend-
ingar, sem drottinn veitti þann heiður
endur fyrir löngu, að finna þá heimsálfu,
sem nú er bústaður vor, er hér höfum
safnast saman. Er það ekki merkilegt,
að vor litla feðraþjóð skyldi af drotni
vera útvalin, til að komast fyrst allra
mentaðra þjóða til þessa fjarlæga megin-
lands, sem nú er orðið annað aðal-að-
setur kristilegrar kirkju og heimsmenn-
ingarinnar? Eða var það ekki drottinn,
sem leiddi farmenn forfeðra vorra yfir
hið mikla haf upp að ströndum þessarar
miklu heimsálfu, eiris og hann nú hefir
stýrt hingað göngu vor, fárra, fátækra
niðja þeirra, eftir svo margar aldir ? Hver
nema drottinn guð gerir manninn að
dufti og segir: Komið aftur, þér mann-
anna börn ? Líkamir hinna fornu veg-
móðu farmanna fornaldar vorrar, sem
fyrstir fundu þetta land, eru nú; duft og
hafa hvílt í duftinu í allar þessar mörgu
horfnu aldir; en drottinn kallar á ný til
ættjarðar vorrar, tslands, kallar með al-
mættisorði, er alt verður að hlýða: Kom-
ið aftur, þér mannanna börn. I drottins
augum eru þúsund ár, óratímabil í sögu
þjóðanna, eins og dagurinn í gær, þá
hann er liðinn, og eins og næturvaka. I
drottins augum hafa því forfeður vorir,
þeir er fyrstir fundu þenna nýja heim
mannkynsins, lifað sem í gær í landi
þessu. — En vér skulum halda áfram að
rekja spor forfeðranna á hinum frjálsu
framfaraöldum vorum. Það voru tslend-
ingar, sem æ því meir sem lengur leið á
þetta frelsistímabil vort söfnuðu sér and-
legum fjársjóðum visinda og menningar.
Meðan aðrar þjóðir sváfu nálega um alla
Norðurálfu heimsins og nærri því kept-
ust við að týna öllu andlegu lifi, meðan
kristindómursinn þornaði upp meðal þjóð-
anna fyrir sakir sviksamlegrar eigingimi
þeirra, sem útbreiðsla orðsins var á hend-
ur falin, meðan sérhver þjóðtunga var
einskis virt, og alt það litla, sem fært
var í letur, var skráð á útlendri, út
dáinni tungu, sem öll alþýða manna ekki
skildi, — einmitt á sama tima tóku feður
vorir að rita sín frægu sagnaverk á hinni
kjarnmiklu tungu, er vér enn tölum ó-
breytta; og frá þeirra ritum eingöngu
er öll sú þekking runnin, sem menn nú á
tímum hafa á þessum liðnu öldum, eigi