Vísir - 24.12.1939, Side 26

20
VÍSIR
Reykjavatn liggnr austarlega á Arnarvatnsheiði. Þar héldust útilegumenn við alt fram á síðastliðna öld. Fjalla-Eyvindur bjó. í Ey-
vindarholu, sem liggur sunnan við vatnið, en öskamt þaðan er Franz-hellir, þar sem síðasti útilegumaðurinn á Arnarvatnsheiði var
handtekinn 1814.. Náttúrufegurð við Reykjavatn er við brugðið og ber einkum mikið á Eiríksjökli, sem blasir við með hrikalega
skriðjökla og geigvænleg klettabelti.
peysu sína. En slíkar flettur
voru fágætar, þar selni eg þekti
til. Vanalegast var að reita blað
og blað. Oft voru það stærstu
grösin, svonefnd blaðagrös, sem
leyndust í víðirunnum og voru
ekki auðfundin, en vanir grasa-
menn þektu vel á, hvar þeirra
var helst að leita. Að vera hrað-
hentur, iðinn og glöggskygn
voru bestu kpstir grasamanna.
Hér var það nálega föst
regla að grasafólk var við
tinslu allar nætur að vorlagi;
og þó það kæmi ferðlúið á án-
ingarptað að kvöldíagi, þá hófst
tinslan strax, áður en fólkið
naut svefns cða hvíldar. Kom
sá vani meðfram af þvi, að
grösin voru rakari að nætur-
lagi, þótt þurt veður væri, en
hentugust grasarekja var þoku-
úði. Oft lagðist svefn og þreyta
á eift með að vinna bug á ung-
Iingum við grasatekju. Um lág-
nættið, þegar sumarfuglarnir,
sem sungið höfðu allan daginn,
þessum gestum til unaðar, voru
sofnaðif, Iiver við sitt hreiður,
færðist algleymisró vfir alla
náttúruna, svo all sýndist sofn-
að i bili, jafnvel grösin og fjöll-
in líka, þá vildi liin sama svefn-
ró verða nokkuð ásækin við
þreytta unglinga. En fleslum
heppnaðist þó að vinna bug á
henni þar til morgunsólin tók
að skína, en þá þótti forsvaran-
legt að leita sér næringar og
náða. Þessar vökunætur í
fjallaauðninni voru mikil til-
breyting frá daglega lífinu í
mannabygðum og urðu því
minnilegar eftir á. Best þótti
viðra á grasafólk, að hægur úði
væri við og við, meðan grasa-
tekjan stóð yfir, en að verkinu
loknu kæmi þurkur, því skað-
legt þótti að flytja grösin blaut,
bæði vegna þyngsla og svo vildu
þau líka „snarast“, en svo var
það kallað, ef þau muldust
mikið í flutningi.
Fjórar tunnur af grösum var
hestburður og ekki þungir
baggar, en miklir fyrirferðar.
Margir góðir búmenn áttu
tveggja tunnu sekki, sem ein-
göngu voru notaðir til þess að
flytja i grös og viðarkol. Yoru
þeir nefndir grasa- eða kola-
pokar. Þeir voru úr heimaunnu
vaðmáli með smáum horn-
Grasaferðir hafa að niestu leyli lagst niður i Borgarfirði hin síð-
ari ár, uns nú, að aftur er tekinn að glæðast áhugi fyrir þessum
forna sið. Myndin er tekin á Arnarvatnsheiði, mesta grasalandi
Borgarfjarðarhéraðs.
sylgjum, saumuðum með litlu
millibih umhverfis opið. í
sylgjurnar var þrætt, þegár þeir
voru orðnir troðfullir. Pokar
þessir fóru betur í bagga, held-
Ur en tveir tunnupokar saman-
bundnir; voru þeir búmanns-
þing og entust, með góðri með-
ferð, óaflátanlega. Allir pokar,
smáir og stórir, voru þá úr
heimaunnu vaðmáli og þótti
það ömurleg afturför á heimil-
isiðnaðinum, þegar útlendu
strigapokarnir komu hér til sög-
unnar, sem ekki var fvr en á
síðustu áratugum 19. aklar.
Á heimleið af grasafjalli, báru
unglingar oft glögg merki
svefns og þreytu, því unnið var
að grasatekju af einhuga og
kappi. Leitaði grasafólk því
vanalega heim á þá bæi, sem
næstir voru óbyggð, þar sem
það átti visan greiða. Kom þá
stundum fyrir að ungu stúlk-
urnar báru kinnroða fyrir út-
lit siít, er ekki var sem snyrti-
legast, einkum ef þær gleymdu
greiðunum heima, sem fyrir
kom. En þá var sú öldin að
stúlkurnar „liöfðu hárið“.
Þótt áliugi og jafnvel ofur-
lcapp væri algengast við grasa-
tekju, voru þess ]ió dæmi, að
tómlæti átti sér stað. Man eg
eftir því að vinnufólk prests
eins í Reyldiolti kom svo létt-