Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1996, Blaðsíða 175

Stefnumótun 173
erfiðara að spá fyrir um þróunina. Hins vegar er útgáfa um hana orðin svo mikil, ekki síst í
Bandaríkjunum, að kalla má að unt heilan iðnað sé að ræða. Þess vegna hefur sennilega aldrei
verið auðveldara að spá í hana en einmitt nú. Ekki verður í þessari grein farið nánar út í þessa
sálma heldur aðeins nefnt að þróunin einkennist af stökkbreytingum og að þær verða sífellt
örari og óvæntari eftir því sem breytingahraðinn verður meiri.
5.6 Samkeppnis- markaðs- og rekstrarathugun
Hér er um að ræða heilan athugunarflokk. Hann beinist allur að rannsóknum á núverandi
stöðu. Auk skoðunar á staðreyndum um fyrirtækið, vöru þess eða þjónustu, samkeppnisaðila
og markaðinn er mikið byggt á rannsóknum á eftirfarandi atriðum:
• Styrkleikum fyrirtækisins og samkeppnisaöila.
• Veikleikum fyrirtækisins og samkeppnisaöila.
• Tækifærum sem fyrir hendi eru.
• Hættum.
• Þrýstingi á fyrirtækiö.
• Þróun, t.d. tilhneigingu á markaönum.
• Vandamálum innan fyrirtækis, hjá samkeppnisfyrirtækjum, á markaönum eöa í þjóðfélag-
inu yfirleitt.
Þetta er oft viðamesti þátturinn í greiningu fyrirtækisins óháð því hvort um fyrsta skipti sem
farið er í stefnumótun er að ræða eða ekki. Hann einkennist oft af alls konar könnunum og
úttektum á hinum ólíklegustu málefnum, ekki síst í rekstrinum eða á samkeppninni. Hér skal
látið nægja að nefna nokkur dæmi um hvaða athuganir á tækifærum geti komið til greina.
• Aukin símenntun.
• Nýting hugmynda frá starfsliöi.
• Eiginleikar vörunnar eöa þjónustunnar (sem eru til hagsbóta fyrir viöskiptavininn).
• Breytingar í tækni.
• Breytingar í lífsstíl.
• Breytingar á þörfum viöskiptavina.
• Nýir notkunarmöguleikar vörunnar eöa þjónustunnar.
• Breytingar til batnaöar í framleiöslu eða þjónustu.
• Fjárhagslegur styrkur.
• Nýting hugmynda frá öörum fyrirtækjum.
o.s.frv.
Stjórnendum í samkeppnisfyrirtækjum sem eru að vinna að stefnumótun í fyrsta skipti er
það oft nýiunda hve mikil áhersla er lögð á öflun upplýsinga um keppinautana. Þeim finnst
jafnvel stundum að þetta sé hálfgerð njósnastarfsemi. An þeirra vita menn hins vegar lítið um
sitt fyrirtæki og stöðu þess.
5.7 Flæðisrannsóknir
Þessari könnun á fyrirtækinu er ætlað að skilgreina bæði jaðarsvæði þess og vinnsluferla út frá
kerfissjónarmiði. Henni er, nánar tiltekið, ætlað að leiða í ljós eftirfarandi:
• Æskilegan árangur fyrirtækisins í öllum meginþáttum.
• Endakerfi þess (Downstream Systems) þ.e. um viðskiptavini.