Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1996, Blaðsíða 14

12 Árbók VFÍ/TFÍ 1994/95
búskapnum glæddist hagvöxtur á ný. Samkvæmt bráðabirgðatölum jókst landsframleiðslan
um 2,8% milli áranna 1993 og 1994 sem felur í sér að hagvöxtur hér á landi hafi verið sá sami
og að meðaltali í aðildarríkjum OECD. Til samanburðar stóð landsframleiðslan nánast í stað
næstu sex árin þar á undan. Þessi hagstæða þróun skýrist fyrst og fremst af mikilli uppsveiflu
í útflutningsgreinum. Útflutningur vöru og þjónustu jókst um 10,2%. Þessi aukning á bæði
rætur að rekja til mikils afla af fjarmiðum og hagfelldum mörkuðum erlendis. Jafnframt hefur
stöðugleikinn heimafyrir og góð starfsskilyrði útflutnings- og samkeppnisgreina lagst á sömu
sveif.
2.1 Afli og útflutningsframleiðsla
Afli: Heildarafli landsmanna á árinu 1994 var 1.550 þúsund tonn samkvæmt
bráðabirgðatölum. I tonnum talið dróst afli saman um 9,8% frá 1993, en samdráttinn má að
stærstum hluta rekja til þess að þorskafli dróst saman um 45 þúsund tonn og loðnuafli
minnkaði um 190 þúsund tonn.
Þrátt fyrir minni afla varð útflutningsframleiðsla sjávarafurða 8,9% meiri 1994 en árið á
undan. Þrennt kemur hér einkum til. I fyrsta lagi jókst innflutningur sjávarfangs til vinnslu hér
á landi. Erlend fiskiskip lönduðu hér um 21 þúsund tonnum af þorski á árinu 1994 á móti 14
þúsund tonnum 1993. Stærsta hluta aukningarinnar má rekja til afla íslensku hentifánaskip-
anna sem skráð eru sem erlend skip, en þau lönduðu um 4.000 tonnum af þorski hérlendis
samkvæmt tölum Fiskifélags Islands. I öðru lagi barst meira hráefni til vinnslu hérlendis vegna
minni útflutnings ísfisks. I þriðja lagi getur meira verðmæti framleiðslunnar en aflatölur fela í
sér skýrst af hagkvæmari ráðstöfun afla.
Aflinn úr Barentshafi og Flæmska hattinum varð veruleg búbót fyrir íslenska þjóðarbúið á
árinu 1994. Um 25 ísfisktogarar og 35 vinnsluskip voru við veiðar í Smugunni í Barentshafi
þegar mest var.
Útflutningur: Álframleiðslan jókst um rúm 7% árið 1994, fór í tæplega 100 þúsund tonn.
Síðustu árin hefur álframleiðslan aukist jafnt og þétt vegna fjárfestingar í aukinni framleiðslu-
getu.
Framleiðsla á kísiljárni jókst um rúm 2% árið 1994.
Á árinu 1994 urðu straumhvörf í öðrum útflutningi en fiski og stóriðjuafurðum. Þar munar
mest um stóraukin útflutning iðnaðarvara annarra en stóriðjuafurða, hann jókst um 22%. Þetta
skýrist án efa að verulegu leyti af bættri samkeppnisstöðu. Þannig hefur raungengi krónunnar
lækkað verulega á undanförnum misserum og stöðugleiki ríkt í verðlagsmálum. Við bætist að
útflutningsfyrirtækin hafa nýtt sér þá möguleika sem skapast hafa vegna uppsveiflunnar í
alþjóðlegu efnahagslífi. Útflutningur á landbúnaðarvörum, sem að vísu er mjög lítill, jókst um
rúm 26% að raungildi, eftir mikinn samdrátt á undanförnum árum. í heild nam aukning annars
útflutnings en sjávarafurða, áls og kísiljárns tæpum 24%.
Útflutningsframleiðslan í heild jókst um 9,8%, en að teknu tilliti til birgðabreytinga og
sérstaks útflutnings skipa og flugvéla varð aukningin 13,1%.
Þjónustutekjur án vaxta jukust um 2,6% að raungildi áárinu 1994 miðað við árið á undan.
Tekjur af samgöngum hafa aukist um 3,6% og munar þar mestu um auknar fargjaldatekjur af
erlendunt ferðamönnum en þær hafa aukist um 12% að raungildi. Fjöldi erlendra ferðamanna
á árinu 1994 nam rúmum 179 þúsundum og er það tæp 14% aukning frá árinu áður. Hlutur
ferðaþjónustu í heildarútflutningstekjum nam um 11%.
Nettótekjur af varnarliðinu námu 92 milljarði króna árið 1994 sem eru nánast sömu raun-
tekjur og árið á undan. Samtals jókst því útflutningur vöru og þjónustu um 10% að raungildi
á síðasta ári. Árið 1993 jókst útflutningur vöru og þjónustu um 6,4% þannig að á þessum