Tónlistin - 01.12.1945, Blaðsíða 4

34
TÓNLISTIN
una svo sem eðlilegt er„ en liitt er
öllu verra, að tilgangurinn er hul-
inn kennaranum í fjöldamörgum
tilfellum. Afleiðingin af þessu er
svo sú, að nemendur í framhalds-
skólum hafa ekkert veganesti, sem
hægt sd að hyggja á. Námið þar fer
að miklu leyti í að kenna lög með
röddum til samsöngs, og lendir sú
tilsögn nær eingöngu í hermi-
kennslu, þ. e. a. s. raddirnar eru
kenndar með stöðugum endurtekn-
ingum eins og eyrað getur bezt tek-
ið við. Árangurinn er hörmulega
lítill í samanburði við allan þann
tíma og fé, sem til kennslunnar er
varið. Páfagaukskennslan verður
nær einráð, vegna þess að nemend-
ur eru ólæsir á hið skrifaða tónmál.
Tónlistarupþeldi er fólgið í því að
efla tónræna heyrn og eigin tóniðk-
un. Tónmenntuð getur sú þjóð tal-
izt, sem réttilega kann að leggja
eyra að samböndum tóna, syngja og
bjarga sér á hljóðfæri. Þetta lærist
því aðeins, að hyrjað sé snemma á
að heita eyra, rödd og hendi. Nám,
sem þjálfar heyrn einstaklingsins,
hljóðmyndun hans og handlagni,
verður að teljast þroskandi, að
minnsta kosti á móts við aðra þætti
uppeldis, sem glæða almennan
skilning og minni eingöngu.
í tónlistarkennslu má gera grein-
armun á þrennskonar viðhorfi til
kennslunnar og framkvæmd henn-
ar: 1) Ivennsla, sem miðar að því
að hirta tónlist sem sjálfstæða og
einangraða grein til tæknilegs
þroska. 2) Kennsla, sem felst í því
að hafa um hönd tónlist til tilbreyt-
ingar og hvildar einnar frá hókleg-
um fögum. 3) Ivennsla, sem stefnir
að því að sameina tónlistina þjóð-
félagslegum námsiðkunum. - Vandi
tónlistaruppeldisfræðinga er fólg-
inn, í þvi að velja þá leið, sem hezt
hæfir námsfyrirkomulaginu i lieild,
með þeim árangri, að nemendurnir
hverfi ekki frá tónlistinni, þegar
skólanum sleppir, lieldur sitji um
livert tækifæri til þess að efla skiln-
ing sinn og handleikni. Að sjálf-
sögðu verður að leggja áherzlu á
nótnalestur. Lestrarþekking er
nauðsynleg til þátttöku í öllum
skipulögðum, söng, einkum kórsöng,
óhjákvæmileg til undirbúnings að
hljóðfæraleik og mikilvirkt hjálpar-
meðal í mati á tónlist. Það er marg-
sannað, að hörn hafa ávallt löngun
til þess að læra lög vegna orðanna
eða tónanna, eða hvorutveggja. Þau
hafa ánægju af að kynnasl leyndar-
máli lestursins, setja saman og skrifa
upp lög. Þetta gera þau með tvöföld-
um áhuga, ef lögin eru sett i sam-
hand við annað námsefni. Og ein-
lægt skyldi það haft í huga, að bezt-
ur árangur næst við tónlistar-
kennslu, ef gætt er hinna sömu meg-
inreglna sem við móðurmáls-
kennslu. Byrjandinn á að meðtaka
hin fyrstu boðorð með eyra frekar
en með auga.
Oft hefir það komið fyrir, að
barnsröddinni hefir verið mis-
þyrmt vegna rangs skilnings á eðli
hennar. Hversu oft kemur það ekki
fyrir, að barnið Iieitir of sterkum
hrjósttónum á háu raddsviði. Barns-
röddin á að vera tiltölulega grönn
og há, í stað þess að vera lág og
hörð. Hér hafa hátalarinn og kvik-