Bændablaðið - 15.03.2012, Blaðsíða 16

16 Bændablaðið | fimmtudagur 15. mars 2012
Reykjagarður er umsvifamikið
fyrirtæki í alifuglarækt og
vinnslu. Fyrirtækið sem er í eigu
Sláturfélags Suðurlands (SS) rekur
stórt kjúklingasláturhús og vinnslu
á Hellu sem nú er verið að endur-
bæta enn frekar til að uppfylla
reglur samkvæmt nýrri löggjöf
um framleiðslu búfjárafurða sem
tók gildi 1. nóvember 2011.
Endurbætur á kjúklingaslátur-
húsinu á Hellu eru unnar sam-
kvæmt HACCP gæðakerfi með við-
haldsáætlun sem Matvælastofnun (
MAST) gerir úttekt á jafnóðum en
viðhaldsáætlunin er hluti af HACCP
gæðakefi Reykjagarðs. Sigurður
Árni Geirsson framleiðslustjóri segir
að vel hafi gengið að fylgja þeirri
áætlun og er allt innan settra marka.
Reykjagarður skilgreinir sig
fyrst og fremst sem markaðsdrifið
framleiðslufyrirtæki og heildsölu á
kjúklingaafurðum. Fyrirtækið rekur
bæði kjúklingaeldi í Ásahreppi auk
þess að vera með útungunarstöð og
sláturhús og kjötvinnslu á Hellu
en höfuðstöðvar fyrirtækisins eru í
Reykjavík.
Vörumerki Reykjagarðs er
Holtakjúklingur og er það þekktasta
vörumerkið á markaðnum auk vöru-
merkisins Kjörfugls sem er einnig
í eigu fyrirtækisins. Aðaláhersla
Reykjagarðs er framleiðsla á ferskum
og elduðum kjúklingaafurðum ásamt
framleiðslu á kjúklingaáleggi og
kjúklingapylsum.
Um 70 manns starfa við
kjúklingaslátrunina og vinnslu
Sigurður segir að um þessar mundir
starfi um 70 manns við slátrun og
vinnslu Reykjagarðs á Hellu en í
heild eru vel yfir 100 stöðugildi hjá
félaginu.
Reykjagarður rekur einnig kjúk-
lingabúin og telst því bóndi og rekur
því sín bú að mestu leyti sjálfur.
Sigurður segir að 60-70% af kjúk-
lingaræktinni fari fram í nokkrum
eldishúsum í Rangárvallasýslu. Þá
eru bú í Árnessýslu og á Vesturlandi.
Auk þess eru tveir bændur sem ala
kjúklinga upp í sláturstærð fyrir
Reykjagarð.
Sigurður segir að reksturinn
síðustu ár hafi gengið mun betur en
á árunum 2002-2003 þegar niður-
sveifla varð í kjölfar mikillar offram-
leiðslu í landinu á árunum þar á
undan. Mun meira jafnvægi sé orðið
á markaðnum í dag.
„Reykjagarður hefur unnið mark-
visst að hagræðingu undanfarin ár,
bæði í eldisþættinum og vinnsluþætti
fyrirtækisins, og er það að skila sér
í lægra verði á neytendamarkaði,
hefur fyrirtækið því í krafti hag-
ræðingarinnar verið í stakk búið að
taka á sig erlendar fóðurhækkanir
undanfarin ár án þess að setja þær
allar út í verðlagningu afurðarinnar,
og það hafa neytendur Reykjagarðs
kunnað að meta og sýnt það með
aukinni neyslu.“

Ekki sjálfgefið að hér sé ferskur
kjúklingur í kjötborðum verslana
Kröfur stórra verslunarfyrirtækja um
aukinn tollkvóta og niðurfellingar
innflutningsgjalda á kjúklingakjöti
og öðrum kjötvörum hafa valdið
kjúklingaframleiðendum áhyggjum
ekki síður en öðrum kjötframleið-
endum í landinu. Sigurður bendir þó
á að breytingum á innflutningi verði
að sjálfsögðu reynt að mæta eftir því
sem kostur er. Evrópusambandsaðild
er líka talin geta haft mikil og alvar-
leg áhrif á alifuglarækt hérlendis.
Vegna óvissunnar um aðild hafa
menn farið sér hægt í fjárfestingar og
endurnýjun á búnaði í þessari grein.
Bendir Sigurður t.d. á að ekki sé
með góðu móti hægt að flytja inn
ferskan kjúkling frá útlöndum til
innanlandsneyslu sökum fjarlægða,
mikils flutningskostnaðar og tak-
markaðs geymsluþols. Slíkan kjúk-
ling þyrfti eðli málsins samkvæmt að
flytja inn með flugvélum sem sé afar
kostnaðarsamt. Segir hann að ef
fótunum yrði kippt undan íslenskri
kjúklingaframleiðslu með óheftum
innflutningi þá myndi það að öllum
líkindum leiða til þess að hérlendis
yrði eingöngu á boðstólum frystur
kjúklingur. Ferskur kjúklingur hyrfi
þá úr kjötborðum verslana.
„Þetta er einfaldlega sá land-
fræðilegi veruleiki íslensks mark-
aðar sem við er að glíma. Margir
líta einungis á það sem veikleika
að vera með svo einangraðan og
lítinn markað. Að mínu mati fel-
ast ekki síður miklir möguleikar í
smæðinni.“
Upphaflega eingöngu
unnið í frost
Kjúklingasláturhúsið á Hellu fram-
leiddi í upphafi aðeins frystan kjúk-
ling. Leyfi til framleiðslu og sölu á
ferskum kjúklingi fékkst ekki fyrr
en 1995. Segir Sigurður að reglur
hérlendis varðandi framleiðslu á
kjúklingakjöti séu um margt mun
strangari en þekkist víðast erlendis.
Það eru einungis Noregur, Svíþjóð
og Finnland sem viðhafa sömu
reglur og tíðkast á Íslandi, en
Danmörk og önnur lönd innan ESB
leyfa slátrun og að einhverju leyti
markaðssetningu mengaðra fugla.
Ef upp kemur salmonellusmit á
kjúklingabúi hérlendis verður skil-
yrðislaust að farga öllum fuglum á
búinu strax. Segir Sigurður slík skil-
yrði ekki fyrir hendi t.d. í Danmörku.
Þar megi ala fuglana áfram og slátra
en þá með því skilyrði að kjötið sé
fryst en ekki sent ófrosið á markað.
Mikið af slíkum kjúklingum er
síðan sent á markað í Mið-Asíu. Aftur
á móti er samkvæmt reglum bannað
að flytja alifuglakjöt til Íslands, sem
ekki er vottað sem ómengað kjöt.
Strangt eftirlit
Hjá Reykjagarði er beitt HACCP
gæðakerfi og eftirlit er á vegum
MAST. Allur fugl er rannsakaður
fyrir slátrun með tilliti til salmon-
ellu- og campylobactermengunar.
Salmonellu-fjölskyldan saman-
stendur af ca. 2.200 mismunandi
tegundum. Mismunandi tegundir
Salmonellu hafa mismunandi eigin-
leika til þess að menga dýr, fugla
og sýkja fólk. Í kjúklingaeldi á
Íslandi hafa menn nær eingöngu
verið að glíma við Salmonellustofna
sem aðalega eru taldir vera fóður-
borna. Ekki er talið útilokað sam-
kvæmt rannsóknum MAST að
Salmonellusmit sem hér hefur fund-
ist á síðari árum hafi borist í fuglana
með aðfluttu fóðri. Afar sjaldan hafa
greinst mannskæðustu tegundirnar,
sem eru Salmonella Enteritidis og
S. Typhimurium.
Sagan
Reykjagarður hf. var stofnaður
20.febrúar 1971 af Jóni Vigfúsi
Bjarnasyni, garðyrkjubónda á
Reykjum, og konu hans Hansínu
Margréti Bjarnadóttur. Árið 1978
hóf félagið eggja- og kjúklinga-
framleiðslu. Árið 1982 kaupir félagið
alifuglabúið Teig í Mosfellsbæ og
var velta þess um 60 milljónir. Þann
1. janúar 1987 kaupir félagið kjúk-
lingarækt Holtabúsins hf. í Ásahreppi
ásamt útungunarstöð og sláturhúsi á
Hellu. Árið 1990 festir félagið síðan
kaup á þeim hluta Holtabúsins hf.
sem eftir var. Árið 1991 seldi það
eggjaframleiðslu sína og hætti þá
sölu eggja til neyslu.
Árið 1996 festi félagið kaup
á 1400 fermetra húsnæði að
Álafossvegi 40 í Mosfellsbæ, þar
var til húsa skrifstofa, dreifingarstöð
og birgðastöð þess. Dreifing var í
höndum félagsins fram til september
2002 þegar samningur var gerður við
Landflutninga um að sjá um dreif-
ingu á vörum þess, en í mars 2004
tók Sláturfélag Suðurlands yfir dreif-
ingu á vörum félagsins. Frá miðju ári
2007 hefur Eimskip/Flytjandi verið
undirverktaki Reykjagarðs við dreif-
ingu á öllum vörum fyrirtækisins.
Skrifstofa félagsins flutti haustið
2003 að Fosshálsi 1 í Reykjavík.
Í ársbyrjun 2001 var félagið
selt til Kaupþings hf., en stuttu
síðar eignaðist Búnaðarbanki
Íslands það samfara viðskiptum
með Fóðurblönduna. Var ætlunin
að sameina Reykjagarð og Móa í
Mosfellsbæ og flytja alla starfsemina
frá Hellu í Mosfellsbæinn. Sá sam-
runi var síðan úrskurðaður ólöglegur
af Samkeppnisstofnun.
Búnaðarbanki Íslands átti
Reykjagarð fram til ágúst 2002 þegar
Sláturfélag Suðurlands (SS) keypti
67% hlutabréfa í Reykjagarði. Árið
2001var þá farið í að byggja nýtt
sláturhús við hlið gamla sláturhúss-
ins á Hellu sem breytt var í kjöt-
vinnslu sem nú er verið að endur-
bæta. Í dag er Reykjagarður alfarið
í eigu SS og rekið sem sjálfstætt
dótturfyrirtæki SS með sjálfstæðan
fjárhag og stjórn.
Mikil afkastageta í
alifuglaslátrun
Sigurður segir ljóst að mikil umfram
afkastageta sé í kjúklingaslátur-
húsum á Íslandi. Hjá Reykjagarði
er mögulegt að slátra um 20.000
kjúklingum á dag miðað við átta
tíma vinnu, sem þýddi 100.000
kjúklinga í fimm daga vinnuviku á
fullum afköstum. Þess í stað er nú
verið að slátra um og yfir 40.000
kjúklingum á viku sem er um 40%
nýting á framleiðslugetunni.
Segir Sigurður að þessa miklu
afkastagetu megi rekja til mikilla
krafna um vinnsluhraða og mikil
afköst. Slíkum kröfum sé ekki hægt
að mæta nema með tæknivæddri verk-
smiðju sem takmörk séu fyrir hvað
geti verið smá. Sömu sjónarmið ríki
erlendis , en stöðug tækniþróun er í
þessum geira.
Víðtækir hagsmunir af
kjúklingarækt og vinnslu hérlendis
Athyglisvert er að búnaður í kjúk-
lingasláturhúsa á Íslandi og víða um
heim er að stórum hluta hannaður af
íslenska fyrirtækinu Marel (Marel
Food Systems) sem yfirtók kjöt-
vinnslutækjaframleiðslu hollenska
stórfyrirtækisins Stork (Stork Food
Systems ) haustið 2007. Því má segja
að íslenskir hagsmunir varðandi
rekstur kjúklingasláturhúsa hérlendis
séu því æði miklir og nái langt út
fyrir beinan rekstur kjúklingabúanna
og sláturhúsanna sjálfra. /HKr.
Unnið að endurbótum á kjúklingasláturhúsi
Reykjagarðs á Hellu vegna hertra reglna
- Sérsniðið Haccp gæðakerfi með öflugri viðhaldsáætlun er forsenda þess að geta mætt auknum kröfum í nýrri matvælalöggjöf
Myndir /HKr.