Fréttablaðið - 04.02.2012, Qupperneq 24

24 4. febrúar 2012 LAUGARDAGUR
Alþjóðlegur dagur baráttu gegn krabbameinum er í dag, 4.
febrúar, haldinn ár hvert sam-
kvæmt ákvörðun Alþjóðaheilbrigð-
ismálastofnunarinnar. Sú ákvörðun
er ekki að ástæðulausu því krabba-
mein er eitt algengasta dánar-
meinið í veröldinni og hefur verið
áætlað að á árunum 2005-2015 felli
það um 84 milljónir manna í valinn.
Sameinuðu þjóðirnar beina sjón-
um í vaxandi mæli að svokölluðum
ósmitnæmum sjúkdómum sem vax-
andi heilsufarsvanda vegna þess
hve mjög þeir eru í sókn og herja
á þjóðir heims eins og faraldur.
Reykingar og önnur tóbaksnotkun á
ríkan þátt í útbreiðslu þessara sjúk-
dóma en helstir þeirra eru hjarta-
og æðasjúkdómar, lungna- og
öndunarfærasjúkdómar og krabba-
mein. Á fundi Sameinuðu þjóðanna
síðastliðið haust var samþykkt yfir-
lýsing um aðgerðir í baráttunni
gegn langvinnum sjúkdómum sem
felur í sér mikilvæga áminningu,
aðvörun og leiðbeiningar til þjóða
heims um að berjast gegn þessu
risavaxna vandamáli.
Árangursríkar forvarnir
Við eigum mörg vopn í baráttunni
gegn krabbameinum og eigum að
beita þeim öllum á markvissan
hátt, því sókn er besta vörnin. For-
varnir skipta miklu máli sem sést
gleggst á því hvað dregið hefur úr
nýgengi lungnakrabbameins og
dánartíðni lækkað samhliða hröðu
undanhaldi reykinga. Lungna-
krabbamein er annað algengasta
krabbameinið hér á landi, bæði
hjá konum og körlum en talið er að
um 90% lungnakrabbameina megi
rekja til reykinga.
Staðreyndirnar sýna svo ekki
verður um villst að lungnakrabba-
mein hefur sterk tengsl við lífs-
hætti fólks og einfaldasta og skil-
virkasta vörnin gegn því er að nota
ekki tóbak.
Sortuæxli er annað krabbamein
sem hefur sterk tengsl við lífs stíl
og sótti mjög á þegar ljósa bekkja-
notkun varð snar þáttur í lífi
margra lands manna á síðustu ára-
tugum liðinnar aldar. Árið 2004 var
ráðist í átakið Hættan er ljós en þá
voru sortu æxli al gengasta krabba-
meinið hjá ungum konum og næst-
algengast hjá ungum karlmönnum.
Fræðsla og aukin vitund fólks um
skaðsemi ljósabekkja hefur skilað
árangri og eins má geta þess að
árið 2010 var lagt bann við notkun
þeirra fyrir börn yngri en 18 ára.
Nýjustu tölur úr Krabbameinsskrá
sýna að verulega hefur dregið úr
nýgengi sortuæxlis og er það rakið
til minni notkunar ljósabekkja og
ábyrgari hegðunar fólks í sólinni.
Bólusetning gegn leghálskrabbameini
Síðastliðið haust hófust bólu-
setningar stúlkna gegn HPV
veirunni sem getur valdið leg-
háls krabba meini og verða 12 ára
stúlkur fram vegis bólu settar
árlega. Talið er að með almennri
bólu setningu megi koma í veg fyrir
um 60-70% leg háls krabba meins
og um 40% alvar legra forstigs-
breytinga þess. Ávinningurinn er
mikill þótt hann komi ekki strax
í ljós þar sem leg háls krabba mein
myndast um 20-30 árum eftir
HPV sýkingu. Því er mikilvægt að
konur fylgi áfram þeim til mælum
sem nú eru í gildi um krabba-
meins leit og mæti til skoðunar
hjá Leitar stöð Krabba meins félags
Íslands sem konur eru boðaðar
í reglulega. Þar fer einnig fram
skimun fyrir brjósta krabba meini
sem er ekki síður mikil vægur
þáttur þjónustunnar sem Krabba-
meinsfélagið veitir og konur eru
hvattar til að nýta sér.
Framfarir í krabbameinslækningum
Almennt gildir um krabbamein að
því fyrr sem meinið finnst þeim
mun betri eru batahorfur fólks.
Miklar framfarir hafa orðið í
krabbameinslækningum á liðnum
árum og áratugum og sífellt vinnast
nýir sigrar á því sviði. Hér á landi
stöndum við vel að vígi, árangur
í krabbameinslækningum er
almennt mjög góður í samanburði
við aðrar þjóðir, þökk sé traustu
heilbrigðiskerfi og framúrskarandi
fagfólki sem vinnur störf sín af
metnaði og einbeittum vilja til þess
að gera sífellt betur.
Í liðinni viku urðu þau tíma mót
á Land spítala að þar var fram-
kvæmd í fyrsta skipti hér á landi
aðgerð vegna með ferðar við blöðru-
háls kirtils krabbameini með svo-
kallaðri innri geislun. Hingað til
hefur þurft að senda sjúklinga til
Svíþjóðar í slíka með ferð og það er
því afar kær komið að nú sé hægt
að sinna þeim hópi sjúklinga sem í
hlut eiga hér heima.
Alþjóðlegur samanburður
Nýjasta skýrsla OECD um
heilbrigðismál, OECD Health at a
Glance, sýnir að Ísland stendur á
flestum sviðum vel í samanburði
við þau 34 lönd sem aðild eiga að
stofnuninni. Þetta á ekki síst við
um forvarnir og meðferð vegna
krabbameina þar sem við erum í
fremstu röð. Við getum verið stolt
af þeim árangri en þurfum áfram
að vaka á verðinum og gera allt sem
í okkar valdi stendur til þess að
sporna við útbreiðslu krabbameina
með því að sækja fram ótrauð.
Við eigum mörg vopn í baráttunni gegn
krabbameinum og eigum að beita þeim
öllum á markvissan hátt, því sókn er
besta vörnin. Forvarnir skipta miklu máli...
Spornum við útbreiðslu krabbameina
Heilbrigðismál
Guðbjartur
Hannesson
velferðarráðherra
AF NETINU
Ósnortin náttúra
Ég hef áður margsagt frá því hvernig
ferðaþjónustan í Lapplandi hefur
markaðssett Lappland þannig að
þangað, í lengri ferð en til Íslands,
koma fleiri að vetrarlagi en allt árið
til Íslands, til að upplifa kulda, þögn,
myrkur og ósnortna náttúru.
Þetta virðast vera þyrnar í augum
margra, svo sem þess manns sem
skrifar jafnvel greinar í tvö dagblöð
á sama deginum til að boða það
að það þurfi virkjanir sem eyða
kulda, rjúfa þögn, kveikja rafljós og
eyðileggja ósnortna náttúru til þess
að fá ferðamenn til Íslands.
http://omarragnarsson.blog.is
Ómar Ragnarsson
Glæframenn borgi glæfra
Rökrétt afgreiðsla ábyrgða á
rekstraröryggi banka er, að þeir
myndi með sér ábyrgðarsjóð. Leggi
í hann hluta af veltu sinni. Eftir því
sem sjóðurinn stækkar eykst geta
hans til að fjármagna nýtt óðagot
og bankahrun. Ekkert náttúrulögmál
segir að ríkið eigi neitt að koma
þar að máli. Af hverju ættu
skattgreiðendur að borga tap af
bönkum, en bankaeigendur að hirða
gróða? Við höfum fengið upp í kok
af slíkri hagfræði. Fjárglæframenn
eiga sjálfir að borga sína glæfra.
Ríkisrekstur á tapi er bara enn
ein birtingarmynd þess pilsfalda-
kapítalisma, sem peningavaldið
hefur löngum troðið upp á þjóðina.
http://jonas.is/
Jónas Kristjánsson
-kr.900.verðlækkun