Fréttatíminn - 21.12.2012, Blaðsíða 22

Þriðjungur fjárlaga ESB rennur til
byggðamála innan aðildarríkjanna og
því ljóst að verulegir fjármunir eru
undir fyrir Íslendinga í samningum um
framlögum til byggðamála á Íslandi.
Verum, verslum og njótum
— þar sem jólahjartað slær.
www.midborgin.is
Jólaopnun miðborgar
Opið til kl. 22:00 öll kvöld til jóla
og til 23:00 á Þorláksmessu.
Samstarf aðildarríkja Evrópusambandsins
byggir á sameiginlegri löggjöf og stefnu á
þeim sviðum sem það nær til. Samninga-
viðræður um aðild snúast um það með
hvaða hætti ný aðildarríki taka upp og
framkvæma þessa löggjöf og stefnu.
Ísland hefur í gegnum þátttökuna í EES-
samstarfinu nú þegar tekið upp stóran
hluta löggjafar í 21 kafla af 35 köflum
lagaverks ESB.
Kaflarnir sem opnaðir voru á miðviku-
dag varða efnahags- og peningamál,
byggðastefnu og samræmingu uppbygg-
ingarsjóða, umhverfismál, utanríkis-
tengsl, skattamál og frjálsa vöruflutninga.
Á fundinum lauk einnig viðræðum
samkeppnismál og hefur því 11 samnings-
köflum verið lokað á þeim 18 mánuðum
sem liðnir eru frá því að efnislegar við-
ræður hófust.
Næsta ríkjaráðstefna fer fram í mars
á næsta ári og samkvæmt heimildum
Fréttatímans innan ESB er stefnt að því
að opna tvo nýja kafla í viðræðunum á
þeim fundi, kaflana um matvælaöryggi og
dóms- og innanríkismál. Einnig er ráðgert
að opna tvo til viðbótar í júní, kaflana
um staðfesturétt og þjónustufrelsi og
frjálsa fjármagnsflutninga. Gangi það eftir
verða einungis tveir kaflar í samninga-
viðræðunum óopnaðir um mitt næsta ár,
landbúnaður og sjávarútvegur.
Kafli er ekki opnaður fyrr en samn-
ingsafstaða beggja aðila liggur fyrir.
Opnun kafla er því vísbending um að báðir
aðilar telji sig geta komist að niðurstöðu í
samningaviðræðum.
Opnun kaflanna sex á miðvikudag er
þýðingarmikið skref í aðildarviðræðunum
því í fyrsta sinn eru nú opnaðir kaflar sem
standa alfarið utan EES-samningsins.
Kaflarnir sem samið hefur verið um til
þessa eða opnaðir hafa verið eru að miklu
eða öllu leyti þegar til staðar í íslensku
lagaumhverfi í gegnum EES-samninginn
og því fela þeir engar breytingar í sér.
að því leytinu til eru þetta kaflaskipti,“
segir hann.
Þriðjungur til byggðamála
Þriðjungur fjárlaga ESB rennur til
byggðamála innan aðildarríkjanna og
því ljóst að verulegir fjármunir eru undir
fyrir Íslendinga í samningum í fram-
lögum til byggðamála á Íslandi. Össur
telur Íslendinga uppfylla mörg skilyrð-
anna sem eru fyrir því að geta fengið
tiltölulega háar fjárveitingar miðað við
höfðatölu, meðal annars vegna þess að
hvergi í Evrópu sé þéttleiki íbúa landsins
jafn lítill. Þó svo að fjármunirnir skipti
verulegu máli sé ekki síður veigamikið
að Evrópusambandið hafi náð mjög
jákvæðum árangri í byggðamálum. „Það
býr til áætlanir sem hafa reynst mjög
farsælar og fylgir þeim fast eftir, öfugt
við það sem hefur gerst með byggða-
áætlanir íslenskra stjórnvalda, fyrrver-
andi og núverandi, með fullri virðingu
fyrir þeim og áætlunum þeirra. Ég er
þeirra skoðunar að aðild að ESB muni
gjörbreyta jaðarbyggðum á Íslandi í
gegnum byggðasamstarfið,“ segir Össur
og nefnir byggðarlög á borð við Vestfirði,
Norð-austur- og Austurland og staði á
Suðurlandi.
Í samningaviðræðunum er samið um
fjármagn sem ESB veitir til byggðamála
á Íslandi. Fjármununum verður hins
vegar úthlutað af íslenskri stofnun og
sömuleiðis verða stofnanir á Íslandi, yfir-
leitt stofnanir sem þegar eru til staðar,
sem hafa eftirlit með því hvernig fjár-
mununum er varið.
Spurður um dæmi um verkefni sem
gætu nýst til uppbyggingar í þessum
byggðum nefnir hann verkefni sem nú
eru í vinnslu fyrir tilstuðlan svokallaðra
IPA-styrkja sem Evrópusambandið veitir
ríkjum sem hafa sótt um aðild að sam-
bandinu. Þeir fari hins vegar mest eftir
frumkvæði íbúanna á svæðinu.Össur Skarphéðinsson og Stefan Füle hittust í íslenska sendiráðinu í Brussel fyrir
ríkjaráðstefnu ESB um aðildarviðræður Íslands.
Hvað þýðir það að opna og loka köflum?
Hvað eru gjaldeyrishöft?
Haustið 2008 voru gjaldeyrishöft innleidd á ný á Íslandi. Síðan
þá hafa höftin verið hert og áhrifa þeirra gætir sífellt víðar í
íslensku samfélagi. Íslendingar þurfa að framvísa farseðlum
til að fá takmarkaðan ferðagjaldeyri, fylgst er með erlendum
kreditkortafærslum þeirra og íslensk fyrirtæki þurfa að sækja
um undanþágu fyrir öllum fjármagnsflutningum sem ekki eru til
að greiða beint fyrir vörur og þjónustu.
Auk beinna áhrifa á fólk og fyrirtæki, í formi aukins flækjustigs
og kostnaðar, hafa höftin víðtæk önnur áhrif á framgang hag-
kerfisins. Má þar m.a. nefna að þau:
 Draga úr fýsileika Íslands sem fjárfestingarkosts fyrir erlenda
aðila
 Gera fjármálafyrirtækjum erfitt fyrir að þjónusta innlend
fyrirtæki í alþjóðlegri starfsemi
 Draga úr aðhaldi við fjárhagslega endurskipulagningu fyrir-
tækja og einstaklinga, þ.e. að ferlið gangi sem hraðast fyrir
sig
 Takmarka verulega virkni hlutabréfamarkaðar
 Hvetja innlend fyrirtæki og frumkvöðla til vaxtar erlendis og
letja til aukinna umsvifa hérlendis
 Skapa hvata til að sniðganga hagkerfið þegar kemur að nýju
fjármagni og draga þar með m.a. úr skattheimtu ríkissjóðs
 Veita Seðlabankanum færi á að hafa áhrif á umsvif fyrirtækja
og heimildir til söfnunar viðamikilla persónuupplýsinga
 Skapa hættu á eignabólu vegna takmarkaðra fjárfestinga-
kosta sem af höftunum leiðir, en þær takmarkanir draga
jafnframt úr eðlilegri áhættudreifingu t.a.m. lífeyrissjóðanna
 Valda almennri tortryggni í garð Seðlabankans vegna
framkvæmdar haftanna
 Hafa neikvæð áhrif á lánshæfismat íslenska ríkisins
 Skerða samkeppnishæfni Íslands samanborið við helstu
samanburðarlönd
 Veita stjórnvöldum rými til viðamikillar skattlagningar sem
annars hefði ekki verið möguleg
 Skapa ákveðinn iðnað sem byggir alfarið á tilvist haftanna, er
ekki sjálfbær til lengri tíma og í felst sóun á kröftum íslenskra
fjölskyldna og fyrirtækja
Úr skýrslu Viðskiptaráðs Íslands frá 2011
Össur hefur reynslu af byggðamálum
frá því að hann starfaði sem ráðgjafi í Ír-
landi á níunda áratugnum, í Gallway. „Þar
voru svæði sem komin voru á vonarvöl
en blómstruðu í kjölfar þess að ESB
veitti þangað fjármagni. Byggð var upp
ferðaþjónusta og fiskeldi sem tókst mjög
vel og varð að stórum iðnaði,“ segir hann
og bendir jafnframt á reynslu af jaðar-
svæðum í norður-Portúgal þar sem mikið
atvinnuleysi var og fábreytt atvinnulíf
sem breyttist til hins betra með tilkomu
byggðastefnu ESB. Portúgal var fátæk-
asta ríki innan Evrópusambandsins þegar
það gekk í sambandið en hefur náð að
skríða upp í meðaltalið síðan, mest vegna
þátttöku ESB í byggðamálum, að sögn
Össurar.
Gætu styrkt samgöngur
Ekki er útilokað að ESB muni veita styrki
til samgöngumála á jaðarsvæðum í gegn-
um byggðastefnuna. Sömuleiðis gætu
ákveðnir innviðir, á borð við dreifingu
vatns og rafmagns fallið þar undir. „Það
Framhald á næstu opnu
22 úttekt Helgin 21.-23. desember 2012