Læknablaðið - 15.12.1983, Blaðsíða 35

LÆKNABLADID
345
og var ýmist gerð biopsia eða fylgst með
hnútnum hjá þrettán þessara kvenna. Ekki er
vitað um afdrif tveggja þeirra er höfðu ófull-
nægjandi sýni.
UMRÆÐA
Þrátt fyrir það, að fram hafi komið sterkar
vísbendingar um gagnsemi hópskoðana í bar-
áttunni við brjóstakrabbamein er ekki enn
vitað hversu mikil sú gagnsemi er. Þess vegna
er tímabært að kanna nú árangur hópskoðana
Krabbameinsfélagsins þegar senn er að baki
áratugur af slíku starfi. Af þeirri athugun og
með hliðsjón af niðurstöðum annarra má vænt-
anlega ráða hvernig leitarstarfi verði best
hagað í framtíðinni.
Umræður um rannsóknaraðferðir hljóta
ávallt að snúast um tvö megin atriði,
1) gagnsemi hennar umfram aðrar aðferðir að
sama marki og,
2) nákvæmni hennar er varðar næmi (sensiti-
vity) og sérhæfni (specificity).
Avallt má deila um gagnsemi stungusýna úr
hnútum í brjósti því margir telja að fjarlægja
beri alla slíka með skurðaðgerð. Þess ber þó
að gæta að þrimlar í brjóstum kvenna á öllum
aldri eru mjög algengir og einnig er vert að
hafa hugfast að krabbamein á byrjunarstigi
getur virst góðkynja við þreifingu. Taka
stungusýnis úr þrimli í brjósti hlýtur að vera
betri kostur en að klappa hughreystandi á
bak sjúklings. Kostur nálarsýna er sá að taka
má úr mörgum stöðum og endurtaka eins oft
og þurfa án þess að sjúklingarnir veigri sér
við því og án þess að ör sitji eftir. Fylgikvillar
hafa ekki verið aðrir en lítilsháttar mar eftir
ástunguna.
Oft er spurt um það, hvort ástæða sé til
nálarsýnistöku úr hnútum, sem eru grunsam-
legir við þreifingu og nema þarf á brott án til-
lits til þess hver niðurstaða frumurannsóknar
verður. Því er til að svara að í flestum tilfellum
er unnt að gefa óyggjandi svar um illkynja
æxli svo unnt er að ræða aðgerðina fyrirfram
við sjúklinginn og taka má brjóstið án frysti-
skurðar. Þetta krefst þó náins sambands milli
skurðlæknis og meinafræðings til umræðna
um sérhvert tilfelli. Ekki hafa fundist nein
teikn um það að sjúklingum með brjósta-
krabbamein sé hætta búin við ástungu, t.d. er
ekki talið að æxlið sái sér út við stunguna (3).
Mikið er í húfi að greina rétt illkynja
sjúkdóma. í frumusýnum getur stundum verið
torvelt að greina milli ofvaxtar eða bólgu og
æxlisvaxtar. í töflu II eru sundurliðuð þau
þrettán tilfelli þar sem afbrigðilegar frumur
fundust í sýni og ekki var talið unnt að útiloka
krabbamein. Sjö slík sýni voru vessar úr
geirvörtu, sem reyndust hafa frumur úr sepa-
vexti með bólgubreytingum. Af þessu má sjá
að öryggisleysis hefur gætt í greiningu mein-
semda í þessum tilfellum, en þess ber að geta
að eitt krabbamein fannst við skoðun á vessa
frá geirvörtu þar sem engan hnút var að finna
og brjóstamynd var eðlileg. Hjá þrem konum
af þrettán voru frumusýni dæmd grunsamleg
um krabbamein, þó ekki einhlít, en illkynja
mein fundust í vefjasýnum. Eitt dæmi var um
góðkynja kirtil og stoðvefjaræxli (fibroadeno-
ma), sem gaf svo ríkulegar frumur í frumu-
stroki að ekki þótti unnt að útiloka krabba-
Tafla II. Frumusýni mcd afbrigdileika par sem ekki var unnt að útiloka illkynja vöxt.
Sýni nr. Aldur Sýnistegund Frumugreining PAD
851/80 38 Vessi úr geirvörtu Bólgu »atypi« (mastitis) Ekki tekið vefjasýni (klin. kontrol)
1234/80 41 Vessi úr geirvörtu »Atypi« í sepafrumum Fibroadenosis
1239/81 47 Stungusýni »Atypi«. Krabbamein ekki útil. Carcinoma mammae
1284/81 42 Vessi úr geirvörtu »Atypi« I sepafrumum Fibroadenosis
536/81 80 Vessi úr geirvörtu »Atypi« í sepafrumum Ekki gerð aðgerð (klin. kontrol)
317/80 57 Vessi úr geirvörtu »Atypi« í sepavexti Papilloma
867/81 37 Stungusýni »Atypi«. Krabbam. ekki útil. Fibroadenoma
864/80 46 Vessi úr geirvörtu »Atypi« sepafrumur og bólga Fibroadenosis
756/81 43 Stungusýni Þekjufrumur með »atypi« Carcinoma intraductale mammae
1636/80 47 Stungusýni »Atypi« apocrine frumur Fibroadenosis
873/81 67 Stungusýni »Atypi« grunsaml. um krabbam. Adenocarcinoma mammae
1629/80 37 Stungusýni »Atypi« sepafrumur Fibroadenosis
320/81 48 Stungusýni Þekjufrumur með »atypi« Fibroadenosis