Læknablaðið - 15.05.1988, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ 1988; 74: 169-75
169
Axel F. Sigurðsson1,2), Gestur Þorgeirsson2) Guðmundur Þorgeirsson')
BRÁTT HJARTADREP Á ÍSLANDI ÁRIN 1980-1984
í EINSTAKLINGUM 40 ÁRA OG YNGRI
INNGANGUR
Eins og annars staðar á Vesturlöndum er brátt
hjartadrep algeng dánarorsök á íslandi. Árið
1980 mátti rekja 34,72% dauðsfalla hér á landi til
hjartasjúkdóma (1). Þótt brátt hjartadrep sé fyrst
og fremst algengur sjúkdómur í eldri
aldurshópum leggst hann einnig á yngra fólk og
veldur ótímabærum dauða. Undanfarin ár hefur
sjúkdómnum verið lýst í ríkari mæli í yngri
aldursflokkum (2-4) og athygli beint að
sérkennum sjúkdómsins á þessu aldursskeiði og
þeim áhættuþáttum sem laða hann fram á svo
ungum aldri.
í þessari ritsmíð er gerð grein fyrir afturvirkri
faraldsfræðilegri athugun á sjúklingum 40 ára og
yngri sem fengu brátt hjartadrep á árunum
1980-1984. Markmið rannsóknarinnar voru
eftirtalin:
1. Að kanna umfang vandans í yngri
aldursflokkum, þ.e. nýgengi og dánartíðni.
2. Að kanna undirrót vandans, þ.e. útbreiðslu
kransæðaþrengslanna samkvæmt
niðurstöðum kransæðamyndatöku eða
krufningar.
3. Að kanna staðsetningu hjartadreps og afdrif
sjúklinganna.
4. Að leita svara við spurningunum: Hvað
sérkennir þennan hóp einstaklinga sem fær
hjartadrep á svo ungum aldri. Hvaða
áhættuþættir skipta sköpum?
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Cagnasöfnun náði yfir timabilið 1. janúar 1980
til 31. desember 1984. Athugaðar voru
sjúkraskrár allra sjúklinga 40 ára og yngri sem
fengið höfðu greininguna brátt hjartadrep á
rannsóknartímabilinu og legið á Borgarspítala,
Landakotsspítala, Landspítala,
Fjórðungssjúkrahúsi Akureyrar, Sjúkrahúsi
Akraness, Sjúkrahúsi ísafjarðar, Sjúkrahúsi
Neskaupstaðar eða Sjúkrahúsi Vestmannaeyja.
Frá I) Lyflækingadeild Landspítalans og 2) Lyflækingadeild
Borgarspítalans. Barst ritstjórn 21/12/87. Samþykkt 05/01/88.
Þá voru kannaðar sjúkraskrár allra sjúklinga sem
farið höfðu í kransæðamyndatöku á Landspítala
eftir að hafa fengið greininguna brátt hjartadrep
á rannsóknartímabilinu. í þriðja lagi voru
athugaðar réttarkrufningarskýrslur allra
sjúklinga sem dáið höfðu skyndidauða 40 ára eða
yngri vegna bráðs hjartadreps og/eða bráðrar
kransæðastíflu á árunum 1980-1984. Þegar
mikilvægar upplýsingar vantaði í sjúkragögn var
stuðst við munnlegar upplýsingar frá viðkomandi
sjúklingi eða heimilislækni hans. Aðeins voru
tekin til greina gögn þeirra sjúklinga sem
fullnægðu greiningarskilyrðum »Monica
principal investigators meeting« í Genf árið 1984
(5) en þau taka mið af sjúkrasögu, hjartarafritum
og hvatamælingum. Á þennan hátt töldum við
okkur hafa náð til allra sjúklinga 40 ára og yngri
sem fengið höfðu klínísk merki um brátt
hjartadrep á rannsóknartímabilinu. Til
samanburðar voru Heilbrigðisskýrslur áranna
1980-1983 kannaðar (1) en slíkar upplýsningar
lágu ekki fyrir um árið 1984. Samkvæmt þeim
létust alls 9 einstaklingar á aldrinum 25-39 ára
vegna afleiðinga blóðþurrðarsjúkdóma í hjarta.
Samkvæmt rannsókn okkar létust í sama
aldursflokki á sama árabili 8 sjúklingar vegna
bráðs hjartadreps.
Nýgengi. Reiknað var nýgengi bráðs hjartadreps
meðal íslenskra karla yngri en 40 ára. Við
aldursstöðlun var stuðst við mannfjöldatölur
Hagstofu íslands (6).
Áhœttuþœttir. Reykingar. Sjúklingar voru
flokkaðir sem reykingamenn ef þeir reyktu
daglega, hvort sem um var að ræða vindlinga,
vindla eða pípu.
Háþrýstingur. Sjúklingar voru taldir hafa
háþrýsting ef blóðþrýstingur mældist tvívegis
hærri en 165/95 meðan á sjúkrahúslegunni stóð
eða ef sjúklingar voru eða höfðu verið á
lyfjameðferð vegna háþrýstings.
Blóðfita. Kólesteról og þríglýseríðar í sermi voru
mæld í 20 karlmönnum af 21 sem gengust undir
kransæðaþræðingu frá 6-188 dögum (meðalfjöldi
98,2 dagar) eftir að þeir fengu brátt hjartadrep.