Læknablaðið - 15.05.1988, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ
203
hvar hann sé. Hann þurfi að hafa aðstöðu á sínu
heimili til að stunda sjúklinga. sem þurfi daglega
umönnun. Þetta er náttúrlega mjög skynsamleg
skoðun. Hann framkvæmdi þetta í Vík og gerði
það líka að hluta meðan hann var í Kotmúla þótt
þar væri þröngt um. Hann framkvæmdi það sem
Bjarni Pálsson hafði gert í Nesi en Björn Jónsson
lyfsali og Jón Sveinsson höfðu gefist upp á eftir
hans dag.
Eru þetta hreinskilnar dagbækur? Kynntistu
Sveini?
Já, já, maður kynntist honum. Þetta eru samt
embættisbréf sem ég var að vitna í. Löng bréf um
mál spítalanna. Svo sér maður hverjir eru
sjúklingar á heimilinu, hvenær þeir koma og
hvenær þeir fara og hvaða aðgerðir hann gerir.
Skrifar hann lítið um eigin hagi eða persónulega
hluti?
Já. í dagbókunum sjálfum er ekkert pláss fyrir
snakk, það verður að vera sem styst. Þetta eru svo
merkar heimildir, að ég held að það sé Ieitun á
öðrum eins. Þær taka yfir svo mörg ár, svo langt
timabil úr ævinni. Því miður skrifar hann þó
engar dagbækur meðan hann var erlendis við
nám.
Hefur þú lokið þessu verki?
Ég er búinn að gera það sem ég get. Það er mikið
vandaverk að gefa þetta út, en það sem ég er
búinn að gera léttir verkið mjög mikið. Það hefur
greitt úr um hvaða persónur er að ræða. Sumar
persónur var ekki svo auðhlaupið að þekkja. Það
var kannski skammstafað fyrra nafnið.
Þú hefur lesið skammstafanirnar?
Já, margar þeirra, sérstaklega mannanöfn. Ef
ritað er t.d. Guðr. er það Guðrún eða Guðríður.
Hvort er, sést ef maður hefur farið gegnum allar
dagbækurnar. Einhvers staðar hefur það verið
skrifað út og ef maður veit bæinn sem
manneskjan býr á, er með hliðsjón af
kirkjubókum hægt að sjá hvaða manneskja var á
þessum bæ á þessum tíma. Sumt sem hefur verið
prentað upp úr þessum dagbókum er þó beinlínis
rangt. Þótt Þorvaldur Thoroddsen hafi verið skýr
maður áttar hann sig ekki á því að Sveinn er við
sjóróður þegar nýja eyjan kemur upp og hann
lýsir því. Heldur ekki þegar hann skýrir frá
kvonfanginu. Hann hefur ekki áttað sig á því að
hann kynntist Þórunni strax fyrsta árið sem hann
var í Viðey hjá Skúla. Þessar dagbækur eru hrein
gullnáma sem þjóðlífslýsing á þessu timabili, sagt
frá sjósókn og landbúnaði, hvenær farið er að slá
og hvenær er réttað. Frá svoleiðis dögum er þó
bara sagt með einu orði.
Hvað um útgáfu?
Þar þarf að koma maður sem er bæði snjall að
lesa handrit og gefa þau út. Hann þarf að vera
latínumaður, því það er heilmikil latína þarna og
skammstafanir á latínu. Ég hef oft fært þetta í tal
við Jakob Benediktsson og eins Jónas
Kristjánsson að reyna að fá þetta gefið út. Það er
mikið vandaverk og yrði mjög dýrt að vinna það.
Maður getur ekki búist við að neinn geri það
endurgjaldslaust.
Verðugt verkefni fyrir læknafélögin?
Því ekki það?
Þú hefur staðið fyrir stofnun Félags áhugamanna
um sögu læknisfrœðinnar hér á landi.
Já. í ársbyrjun 1963 hélt ég svonefndan
Jóhannesar Nilsens fyrirlestur um fólksfjölda á
íslandi og breytingar á honum í tímanna rás.
Þetta var á vegum Dansk Medicinsk
Historieselskab. Upp úr því spannst að stofnað
var til félagsskapar um sögu læknisfræðinnar hér
á landi líkt og var á hinum Norðurlöndunum og
hann hefur starfað síðan. Þetta var fyrir áeggjan
stjórnar Læknafélags íslands. Þeir Gunnlaugur
Snædal og Tómas Árni Jónasson ræddu þetta við
mig. Það var snemma farið að safna gömlum
munum og stefnt að endurreisn Nesstofu, koma
húsinu í upphaflegt form. Það var búið að
friðlýsa hana um leið og Viðeyjarstofu, en það
hafði ekkert verið gert.
Árið 1972, síðasta árið sem konan mín lifði,
ákváðum við að gefa tvær milljónir króna til
endurreisnar Nesstofu með því fororði að ríkið
keypti eignina, því það hafði ekki enn eignast
hana. Það dróst samt ansi lengi að ríkið eignaðist
Nesstofu. Samningar höfðu staðið í 10 ár þegar
fyrri helmingur hennar var keyptur og sá siðari
var keyptur tveimur árum seinna. Fyrstu
fjárveitingarnar gengu allar til að endurbyggja
Viðeyjarstofu, sem var dýrt, því þar var engin
byggð lengur. Þeir peningar skiluðu því litlu þótt
vissulega væri nauðsynlegt að dytta að
Viðeyjarstofu. Hún var illa farin eins og alltaf er
þegar hætt er að búa í húsum, gluggar brotnir og
allt í hers höndum. Eftir að ríkið keypti fyrri
helminginn, vesturhlutann af Nesstofu, var hægt
að hefjast handa þar. Síðan hefur megnið af
þessari fjárveitingu sem enn hefur verið
sameiginleg til Viðeyjarstofu og Nesstofu, farið í
að endurbyggja þennan part af Nesstofu og því er