Læknablaðið - 15.05.1988, Blaðsíða 28

190
LÆKNABLAÐIÐ
Thoroddsen. Guðmundur Magnússon dó síðast á
árinu 1924 og þá tók Guðmundur Thoroddsen við
kirurgiunni svo að microscopian varð engin hjá
okkur. Það var dálítið slæmt, því þegar við
byrjuðum í pathologiu höfðum við aldrei séð neitt
í normal histologiu. Þetta var þó millibilsástand
sem lagaðist fljótt. Landspítalinn var samt ekki
kominn þegar ég útskrifaðist 1930.
Þín klíníska kennsla he/ur þá farið fram á
Landakoti?
Já. Þar hlupu undir bagga bæði Matthías
Einarsson og Halldór Hansen, sem voru nokkurs
konar prívat-dósentar. Við fengum klínikkur hjá
þeim. Guðmundur Thoroddsen var þá líka á
Landakoti, en Matthías hafði langflesta
sjúklingana og var yfirlæknir. Að vísu var
spítalinn það sem kallað var »opinn spítali« og
læknar gátu lagt þar inn og stundað sína
sjúklinga. En reyndin var sú, að flestir sjúklingar
voru á Matthíasar vegum. Maður fékk þarna
töluvert margar klinikkur. Jón Hjaltalín
Sigurðsson kenndi medicin sem aukakennari, en
hann var í Vín til þess að búa sig undir að taka við
yfirlæknisstöðu á Landspítalanum. Björn
Gunnlaugsson kenndi fyrir hann og hjá honum
tók ég próf í medicin.
Medicin þótti ekki svo merkileg grein á þessum
tíma, að það væri ástæða til að hafa prófessor í
henni?
Nei, það var nú sjálfsagt sparnaður. Það voru
bara tveir prófessorar í læknadeild þegar
Háskólinn var stofnaður, hitt voru
aukakennarar. Þeir nafnar Guðmundur
Magnússon og Hannesson voru einir prófessorar.
Við munum ekki margt úr eftirmælagreinum, en
okkur langar þó að vita hvort þú kannast við þessi
orð. Það var sagt um mann: »Kaffisopinn þótti
honum góður; og neytti hann víns, sem sjaldan
kom fyrir, þá neytti hann vins og var ekki hálfur
í neinu«').
Já, ég kannast við þessi orð. Blessaður
Guðmundur Hannesson! Þá urðu menn nú að
kenna ýmislegt. Guðmundur kenndi um tíma
gynækologiu, en annars var anatomian alltaf
hans aðalfag og svo hygienan. Þar vann hann
mikil verk á báðum sviðum. Hann gaf út
heilbrigðisskýrslurnar í mörg ár og við höfum
fengið í læknaminjasafnið heilmikið af spjöldum
sem hann gerði í sambandi við það, línurit yfir
1) Úr eftirmælum Jóns Steffensen um Guðmund Hannesson.
(Árbók Háskóla islands 1946).
dánartölur, sjúkdóma og annað. Við eigum
einnig þó nokkuð af teikningum hans úr
anatomiu. Hann var ákaflega hagur í höndunum
og setti upp preparöt sem voru mjög falleg. Hann
kom úr Læknaskólanum og þá voru útvortis
berklar og liðberklar mjög algengir. Ýmis
preparöt, sem Guðmundur Hannesson tók við af
nafna sínum Magnússyni setti hann upp. Það eru
merkileg preparöt fyrir þann tíma, sem betur fer
er nú liðinn. Þetta hirti ég úr Háskólanum þegar
öllu var úthýst nema stúdentum í stríðinu og það
verður geymt í Nesstofusafni.
Guðmundur Hannesson var mikill áhugamaður
um byggingarlist?
Jú, jú, í sambandi við hygienukennsluna,
skipulag bæja og húsaskipan. Við fórum þá
stundum í spássertúra út í bæ að skoða hús í
byggingu. Það var nú kannski ekki það sem ég var
spenntastur fyrir, en ég var með og var vakandi í
þeim málum líka.
Það vekur athygli þegar blaðað er í gömlum
árbókum Háskólans, að það var prófað í nokkru
sem hét »verklegt« í handlœknisfrœði. Er þér
nokkuð minnisstœtt um það?
Það var eitt af því sem oft þurfti að bíða eftir. Við
vorum aðeins þrír sem tókum próf þarna um
miðjan vetur 1930, auk mín þeir Jón Karlsson og
Stefán Guðnason. Við þurftum að bíða talsvert
eftir viðfangsefninu í verklegri kirurgiu. Loksins
fengum við svo fót sem hafði verið amputeraður á
læri. Ég held að ástæðan hafi verið berklar. Að
minnsta kosti voru beinin orðin ansi meyr. Ég
man að ég fékk operation, aflimun ad modum
Lisfranc í metatarso-tarsallið. Það gekk
ágætlega, en beinin voru orðin það morkin að ég
gat skorið í gegnum þau í stað þess að fylgja
liðlínunni. En ég var svo samviskusamur að hafa
orð á því að þetta væri víst ekki alveg í liðnum,
sem ég hefði aldrei átt að orða. Ég man ekki hvað
ég fékk út úr þessu.
Þú fékkst 8 og það var langlægsta einkunnin þín.
Það var eiginlega mér að kenna, að vera nokkuð
að hafa orð á þessu. Þetta var svo mjúkt allt
saman og hnífurinn gekk auðveldlega í gegnum
beinið. Ég var orðinn kennari í deildinni, líklega
1938, þegar verkleg kirurgia var lögð niður. Það
var svo erfitt að fá materialið að þetta var
afnumið með lagaheimild.
Sæmundur Bjarnhéðinsson hefur kennt þér?
Já, hann kenndi lyfjafræði alveg frá því
Háskólinn byrjaði. Við fórum einu sinni eða