Læknablaðið - 15.04.1990, Blaðsíða 6

180
LÆKNABLAÐIÐ
SJÚKLINGAR OG AÐFERÐIR
Gagnasöfnun náði yfir tímabilið 01.01.1974
- 31.12.1983. Athugaðar voru sjúkraskrár
allra sjúklinga sem höfðu fengið greininguna
krabbamein í briskirtli á rannsóknartímabilinu.
Ennfremur voru athugaðar aðgerðarlýsingar,
krufningaskýrslur og niðurstöður
vefjarannsókna þar sem þær lágu fyrir. Skrá
yfir alla sjúklingana var svo borin saman við
skrá Krabbameinsfélags Islands fyrir sama
tímabil. I þeim tilfellum þar sem upplýsingar
um dánardag var ekki að finna í sjúkraskrá var
þeirra aflað frá Hagstofu íslands.
Vefjasýni sem tekin höfðu verið hjá
sjúklingunum voru endurskoðuð til að kanna
hversu margir höfðu staðfesta greiningu með
vefjarannsókn.
Sjúklingar töldust hafa meinvörp ef klínísk
merki fundust um það við kviðarholskönnun
(explorative laparotomy), svo og ef þau
fundust með öðrum rannsóknaraðferðum.
Við mat á óeðlilegum blóðrannsóknum var
stuðst við algengismörk rannsóknadeildar
Borgarspítalans fyrir sama tímabil og
rannsóknin náði til.
Sjúklingar töldust hafa fituskitu ef upplýsingar
voru í sjúkrasögu um ljósar hægðir.
NIÐURSTÖÐUR
Alls greindust 68 sjúklingar með krabbamein í
briskirtli á Borgarspítalanum á tímabilinu. Þar
af voru 32 karlar og 36 konur. Arlegur fjöldi
greindra sjúklinga jókst ekki á tímabilinu
(mynd 1). Meðalaldur við greiningu var
71,2 ár hjá öllum hópnum, 69,7 ár hjá
körlum (aldursbil 51-95 ár), en 72,6 ár hjá
konum (aldursbil 43-89 ár). Tæplega 70%
sjúklinganna voru á aldursbilinu 65-85 ára.
Kviðarholskönnun var algengasta
greiningaraðferðin. Alls gekkst 61 sjúklingur
(89,7%) undir kviðarholskönnun. Ómskoðun
eða tölvusneiðmyndun voru hvor um sig
notaðar til greiningar hjá 5 sjúklingum (7,4%).
Holsjár-röntgenmyndun af gallgöngum og
brisrás var beitt hjá þremur sjúklingum (4,4%)
og einn sjúklingur greindist við krufningu
(1,5%) (tafla I). Ef fleiri en einni aðferð var
beitt við greiningu sjúkdómsins töldust þær
allar til greiningaraðferða. Krufningar töldust
þó ekki með nema í því eina tilfelli þar sem
sjúkdómurinn greindist fyrst við krufningu.
Fig. 1. Number of patients diagnosed yearly at the
Reykjavik City Hospital 1974 to 1983 with pancreatic
carcinoma.
□ Location
undetermined
Fig. 2. Location of tumor within the pancreas.
Table I. Diagnostic procedures.
N (%)
Explorative laparotomy.............. 61 (89,7)
Ultrasonography........................ 5 (7,4)
Computerized Tomography................ 5 (7,4)
Endoscopic Retrograde
Cholangiopancreatography (ERCP).. 3 (4,4)'
Autopsy................................ 1 (1,5)
Table II. Metastases.
N (%)
Yes 45 (66,2)
No 13 (19,1)
No information 10 (14,7)
Alls hafði 51 sjúklingur (75,0%) staðfesta
greiningu með vefjasýni og höfðu 50
kirtilkrabbamein, en einn sjúklingur var
með æxli vaxið út frá Langerhanseyjum
(insulinoma).
Algengast var að æxli væri staðsett í höfði
kirtilsins eða hjá 29 (42,6%), en hjá 16