Læknablaðið - 15.04.1990, Blaðsíða 28

200
LÆKNABLAÐIÐ
skera ekki á gagnaugaslagæðina en ef það
hendir má stoppa blæðinguna auðveldlega
með því að setja á æðina klemmu, binda fyrir
hana eða brenna hana. Vöðvinn er klofinn
upp honum ýtt til hiðar og haldið þannig með
sjálfhaldandi haka.
Nú er borað gat í gagnaugabeinið sem oftast
er mjög þunnt á þessu svæði, aðeins nokkrir
millimetrar. Best er að gera þetta með bor
og handsveif (Hudson brace) en komast má
í gegnum beinið með hvaða skörpu verkfæri
sem er. Varast skal að reka verkfærið inn
úr þegar komið er í gegn og beinið gefur
eftir en það getur gerst mjög skyndilega.
Gatið er stækkað upp í um það bil 5 cm í
þvermál með beinbítara. Strax er komið inn
á blóðkökk sem er soginn eða skafinn út. Ef
blæðir frá mengisslagæðinni er blæðingin
stöðvuð á sama hátt og áður greinir með
gagnaugaslagæðina. Venjulega skapar þetta
ekkert vandamál. Ekki er nauðsynlegt að
hreinsa út allt blóðið nema um endanlega
aðgerð sé að ræða. Síðan er settur í keri og
sárinu lokað í lögum eða í einu lagi. Ekki er
skorið á heilabastið nema utanbastsblæðing
sé ekki til staðar og ástæða sé að ætla að
blæðingin sé þar fyrir innan. Þá má gera
krosslaga skurð í bastið en hæpið er að gera
nokkuð frekar í því máli nema við hinar
bestu aðstæður og menn hafi af þessu nokkra
reynslu.
Eftir aðgerðina eru settar á umbúðir og
sjúklingur látinn liggja á aðgerðarhliðinni.
Kerinn er tekinn eftir tvo daga. Ef
aðgerðin hefur ekki verið endanleg eru
gerðar ráðstafanir til flutnings á heila- og
taugaskurðlækningadeild.
LOKAORÐ
Grein þessi er skrifuð til að kynna fyrir
læknum nokkra þætti höfuðáverka, sérstaklega
þá sem eru mjög bráðir og geta komið
til kasta þeirra á fyrsta sólarhringnum og
þurfa skjótrar úrlausnar við. Jafnframt eru
sýndar tölur um slíka sjúklinga hér á landi.
Aðgerðalýsingar eru ekki ætlaðar til að hvetja
til slíkra aðgerða heldur til fróðleiks, til að
útlista þau vandamál sem við er að etja og
vera til hjálpar í bráðri neyð.
Allir sjúklingar sem getið er um í þessari
grein voru í umsjá taugaskurðlækna
Borgarspítalans.
(Grein þessi er að hluta til byggð á erindi sem
haldið var á 15. ársþingi Viking Surgical Club
á ísafirði dagana 29. júní til 1. júlí 1988).
SUMMARY
Acute, severe injuries of the brain and their
treatment. Admissions to ICU, City Hospital,
Reykjavík, Iceland 1973-1980.
The incidence and results of treatment of 364
patients admitted during a period of eight years
are presented. The surgical treatment for acute
subdural haematoma and epidural haematoma is
described.
HEIMILDIR
1. Guðmundsson K, Bjömsson A. Höfuðáverkar.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1983; 69: 131-7.
2. Guðmundsson K. Höfuðáverkar og umferðarslys.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1985; 71: 50-2.
3. Guðmundsson K. Höfuðáverkar hjá bömum.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Heilbrigðisskýrslur, Fylgirit 1986 nr. 1: 43-7.
Reykjavík: Landlæknisembættið 1988.
4. Guðmundsson K. Alvarlegir höfuðáverkar. Sjúklingar
vistaðir á gjörgæsludeild Borgarspftalans 1973-1980.
Læknablaðið 1987; 73: 114-20.
5. Guðmundsson K. Heilamar og blæðing í
höfði. Sjúklingar vistaðir vegna höfuðáverka
á gjörgæsludeild Borgarspítalans 1973-1980.
Læknablaðið 1988; 74: 81-91.
6. Weston PAM. Admission policy for patients following
head injury. Br J Surg 1981; 68: 663-4.
7. Fowkes FRG, Ennis WP, Evans RC et al. Admission
guidelines for head injuries: Variance with clinical
practice in accident and emergency units in the UK.
Br J Surg 1986; 73: 891-3.
8. Jones RK. Assessment of minimal head injuries.
Indications for in-hospital care. Surg Neurol 1974;
2: 101-4.
9. Mendelow AD, Campell AD, Jeffrey RR et al.
Admission after mild head injury: Benefits and costs.
Br Med J 1982; 285: 1530-2.
10. Mendelow AD, Teasdale G, Jennett B et al. Risks of
intracranial haematoma in head injuried adults. Br
Med J 1983; 287: 1173-6.
11. Rimel RW, Giordani B, Barth JT et al. Disability
caused by minor head injury. Neurosurgery 1981;
9: 221-8.
12. Greenfield JG, Russell DS. Traumatic lesions of
the central and peripheral nervous systems. In:
Greenfields Neuropathology. 2nd ed: London: Edward
Amold Publ Ltd Reprint, 1969: 441-74.
13. Casson IR, Siegel O, Ames W. Chronic brain damage
in boxing. Hosp Med 1985; 21: 19-30.