Læknablaðið - 15.01.1992, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
35
Guðrún Hreinsdóttir
FÉLAGSMÁL LÆKNA
Stiklað verður á helstu félagslegum réttindum
lækna; fæðingarorlofi, dagvistarmálum,
veikinda- og lífeyrisrétti.
Fœðingarorlof: Konur innan læknastéttar eru
mjög misjafnlega settar í fæðingarorlofsmálum
og ástandið hvað karlkynið varðar fremur
bágborið enda gleymst að tryggja þeim
einhver réttindi.
Aðstoðarlœknar og sérfrœðingar
á sjúkrahúsum. Eftir 7. desemher
1988: Aðstoðarlæknar á kandídatsári
njóta fæðingarorlofs í þrjá mánuði á
dagvinnulaunum með yfirvinnumeðaltali
allt að 65 yfirvinnustundum. Og í aðra þrjá
mánuði á föstum launum og gildir einu
hvort viðkomandi vann á einu eða fleiri
sjúkrahúsum seinustu sex mánuði fyrir
fæðingu.
Reyndir aðstoðarlæknar og sérfræðingar á
sjúkrahúsum njóta sömu kjara og kandídatar
hafi þeir unnið á sama sjúkrahúsi lengur en
sex mánuði fyrir fæðingu og komi aftur til
vinnu á sama sjúkrahús í þrjá mánuði eftir
fæðingu, sé kostur á ráðningu. Annars eiga
þeir rétt á þriggja mánaða orlofi á fullum
launum og fá greiðslu frá Tryggingastofnun
ríkisins fyrir seinni þrjá mánuðina.
Heilsugœslulœknar fá fæðingarorlof í sex
mánuði á dagvinnulaunum auk meðaltals
af yfirvinnu, gæsluvöktum og greiðslum
Tryggingastofnunar seinustu sex mánuði
fyrir fæðingu greidda fyrstu þrjá mánuði
fæðingarorlofs en dagvinnulaun seinni þrjá
mánuðina.
Sjálfstœtt staifandi sérfrœðingar á stofu
njóta sömu réttinda og konur á almennum
vinnumarkaði, um 54 þús. kr. á mánuði í sex
mánuði og fyrirgera réttindum til orlofs fari
þær til vinnu þó ekki sé nema í einn dag á því
tímabili.
Lœknanemar fá greiðslur frá Tryggingastofnun
ríkisins og öðlast þann rétt eftir sex mánaða
skólavist.
Karllœknar eiga eingöngu rétt á greiðslu frá
Tryggingastofnun ríkisins æski þeir að taka
hluta fæðingarorlofs. Sú upphæð nemur nú
981 kr. á dag í fimm mánuði, en móðir heldur
alltaf fæðingarstyrknum. Samtals eru þetta um
54 þús. kr.
Dagvistarmál hafa verið í miklum ólestri
hjá læknum og hefur þeim verið mismunað
á sjúkrahúsum miðað við aðrar stéttir, sem
notið liafa dagvistunar fyrir börn sín á
niðurgreiddum kjörum. Það hefur reynst
skattfrjáls launauppbót. Nú hafa opnast
glufur fyrir aðstoðarlækna í þessu kerfi, mest
kannski vegna þess skorts sem á þeim er. Þótt
æskilegra væri bæði fyrir barn og foreldra að
dagvistarpláss tilheyri barninu, óháð vinnustað
foreldra. Læknar eiga dagheimilið Mýri og
komast færri þar að en vilja með böm sín.
Lífeyrirsréttindi: Margir eru vantrúa á að
þeir njóti nokkurn tímann greiðslna svo
nokkru nemi úr lífeyrissjóðum landsmanna.
Læknar eru margir þessarar skoðunar, en
til að fá gleggri mynd af ástandinu voru
reiknuð nokkur dæmi um einstaklinga sem
eiga rétt á lífeyri úr Lífeyrirssjóði lækna að
lokinni starfsævi. I Ijós kom að yngri læknar
geta vænst nokkuð þokkalegra greiðslna úr
sjóðnum, eða 85-102 þús. kr. á mánuði í
eftirlaun ef greiðslur þeirra í sjóðinn eru
framreiknaðar.
Stigafjöldi einstaklings x 1.3 = hundraðshluti
viðmiðunarkaups sem í dag er um 140.000
þús/mán.
Ellilífeyrisstuðull 1.3
Örorkulífeyrisstuöull 1.3
Makalífeyrisstuöull 0.8
Barnalífeyrisstuðull 0.1 (0.2 hafi barn misst
báöa foreldra). Börn
teljast innan 20 ára.
Lífeyrissjóður lækna hefur örorku-, maka- og
bamalífeyri umfram frjálsa lífeyrissjóði.
Eldri læknar hafa rekið sig á það að
lífeyrisréttindi þeirra eru ekki ýkja mikil í
sjóðnuni en það stafar einkum af því hve seint
þeir gengu í sjóðinn og einnig að ekki hafa
allir unnið fulla vinnu allan tímann. Vert er
að hafa þetta í huga verði hlutastörf algengari
en nú, og þurfa konur sérstaklega að átta sig
á þessu. Til að öðlast réttindi í Lífeyrissjóði
lækna þarf viðkomandi að ná sem svarar einu
stigi og hafa greitt iðgjöld í þrjú ár eða lengur.
Hafi viðkomandi ekki náð þessum rétti má
endurgreiða honum iðgjöldin, sama gildir um
maka við andlát sjóðfélaga eða böm ef maki
er fallinn frá.