Læknablaðið - 15.12.1994, Síða 15

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
527
Þvagræsilyf draga úr blóðvatnsmagni og útfalli
hjartans, en það gæti skýrt áhrifamátt þessara
lyfja hjá rosknu fólki með háþrýsting í slagbili
(12). í tvíblindri rannsókn á 24 rosknum ein-
staklingum voru bornar saman fjórar tegundir
háþrýstingslyfja. Aðeins hýdróklórtíasíð (25
mg) og enalaprfl (10 mg) höfðu í för með sér
samfelld blóðþrýstingslækkandi áhrif allan sól-
arhringinn. Isradípín og enalapríl sýndu þó
hlutfallslega meiri blóðþrýstingslækkandi áhrif
en bæði hýdróklórtíasíð og atenólól. Áhrif at-
enólóls á slagbilsþrýsting voru minni en áhrif
hinna lyfjanna (13,14). Fækkun þ-viðtaka hjá
rosknu fólki og sú staðreynd að það býr oft við
skert útfall hjartans rennir enn stoðum undir
þá skoðun að þ-blokkar eigi síst við þennan
aldurshóp. í nýlegri bandarískri rannsókn kom
í ljós að mjög viðunandi árangur náðist í með-
ferð háþrýstings með 25 mg skammti af hýd-
róklórtíasíð á dag og virtust rosknir einstak-
lingar svara þvagræsilyfjum betur en yngri
háþrýstingssjúklingar (15). Hin neikvæðu áhrif
þvagræsilyfja á sykursýki, blóðfitu og kalíum-
búskap má líklega koma í veg fyrir með gjöf
lægri skammta án þess að það hafi mikil áhrif á
blóðþrýstingslækkandi verkun þeirra (16).
Ljóst er þó að hafi sjúklingar aðra sjúkdóma en
háþrýsting getur það haft áhrif á lyfjavalið.
Sjúklingar sem hafa hjartaöng auk háþrýstings
ættu að öðru jöfnu að fá þ-blokka, í nýrnabilun
geta angíótensín ummyndunarblokkar hentað
vel og svo framvegis. Von er á umfangsmikilli
samanburðarrannsókn frá National Heart,
Lung and Blood Institute í Bandaríkjunum þar
sem borin verður saman háþrýstingsmeðferð
með kalsíumblokkum, angíótensín ummynd-
unarblokkum, a-blokkum og þvagræsilyfjum
(17) .
Búist er við að öldruðum einstaklingum, 70
ára og eldri, fjölgi um 23% á næstu 10 árum
(18) . Jafnframt er nú almennt talið réttlætan-
legt að meðhöndla þennan aldurshóp við
háþrýstingi. Því er mikilvægt að ávísa háþrýst-
ingslyfjum á markvissan hátt og hafa jafnframt
í huga þá fylgikvilla sem háþrýstingsmeðferð
hefur í för með sér hjá rosknum einstaklingum.
Varast skal að lækka blóðþrýstinginn of hratt
og of mikið í þessum aldurshópi því að hætta er
á stöðutengdu blóðþrýstingsfalli vegna bilunar
á sjálfvirka taugakerfinu, sem aftur eykur
hættu á svima og dettni. Jafnframt hefur svo-
nefndri J-kúrvu verið lýst. Við viss mörk end-
urspeglar hún hættu á blóðþurrðarbreytingum
í hjartavöðvanum við of mikla blóðþrýstings-
lækkun. Við teljum að þvagræsilyf séu kjörlyf í
fyrstu meðferð við háþrýstingi hjá rosknu fólki
(19). Með slíkri meðferð hefur verið sýnt fram
á minnkandi hættu á heilablóðfalli og öðrum
hjarta- og æðasjúkdómum. Ekki hefur verið
sýnt fram á yfirburði annarra lyfja til að bæta
lífshorfur og draga úr sjúkdómstíðni. Með
þvagræsilyfjum er unnt að ná umtalsverðri
lækkun blóðþrýstings, einkum slagþrýstings.
Fylgikvillar eru ekki tíðir ef lágum skömmtum
er beitt. Þvagræsilyf eru langódýrust þeirra
lyfja sem nú eru á markaðnum við háum blóð-
þrýstingi. Hér verður að lokum borið saman
heildsöluverð á landsvísu og dagskammtaverð
fjögurra algengra lyfja sem meðal annars voru
notuð við háþrýstingi árið 1993 (20).
1. Atenólól 50.272.000 krónur yfir árið.
Hver dagskammtur 44 kr.
2. Centyl 4.357.000 krónur yfir árið.
Hver dagskammtur 10 kr.
3. Enalaprfl 85.820.000 krónur yfir árið.
Hver dagskammtur 119 kr.
4. Diltíazem 74.577.000 krónur yfir árið.
Hver dagskammtur 139 kr.
Dagskammtur dýrari lyfjanna er þannig 10-
14 sinnum dýrari en þess ódýrasta.
HEIMILDIR
1. Sigfússon N. Hypertension in middle-aged men. The
effect of repeated screening and referral to community
physicians on hypertension control. Health survey in the
Reykjavík area. Acta Med Scand 1986; Suppl. 710.
2. Oparil S. Antihypertensive therapy in the context of
total cardiovascular risk: the rational basis for ther-
apeutic recommendations. Curr Op Nephrol Hypertens
1994; 3:195-9.
3. SHEP cooperative research group. Prevention of stroke
by antihypertensive drug treatment in older persons with
isolated systolic hypertension. JAMA 1991; 265: 3255-
64.
4. Dahlöf B, Lindholm LH, Hansson L, Scherstén B, Ek-
bom T, Wester P-O. Morbidity and mortality in the
Swedish trial in old patients with hypertension (STOP-
Hypertension). Lancet 1991; 338: 1281-5.
5. MRC Working Party. Medical research council trial of
treatment of hypertension in older adults: principal re-
sults. BMJ 1992; 304: 405-12.
6. Avanzini F, Alli C, Bettclli G, Corso F, Colombo G,
Mariotti M, Radice V, Torri and G. Tognoni for the
study group. Antihypertensive efficacy and tolerability
of different drug regimens in isolated systolic hyperten-
sion in the elderly. Eur Heart J 1994; 14: 206-Í2.
7. Harðarson Þ. Aðalsteinsson B. Könnun á notkun blóð-
þrýstingslækkandi lyfja meðal íslenskra lækna. Ópren-
tuð gögn, 1991.
8. Guðjónsson FV. Háþrýstingur-lyfjameðferð. Heilsu-
gæslustöð Akureyrar. Óprentuð gögn, 1992.
9. Sigurðsson JÁ. Háþrýstingur-lyfjameðferð. Heilsu-
gæslustöðin Sólvangi. Óprentuð gögn, 1990.