Læknablaðið - 15.12.1994, Blaðsíða 50

558
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
Ályktun: Liðspeglunareyðublaðið gefur mögu-
leika á nákvæmri tölvuvæddri sjúkdóma- og áverka-
lýsingu ásamt því sem gert var. Eyðublaðið dugir í
langflestum tilfellum sem stöðluð aðgerðarlýsing og
við teljum að ekki þurfi að gera hefðbundna aðgerð-
arlýsingu nema í undantekningartilvikum með auk-
inni reynslu á notkun eyðublaðsins. Við teljum að
þessi aðferð gefi meiri möguleika á nákvæmari
skráningu og gæðaeftirliti en hefðbundin aðgerðar-
lýsing.
15. Yfirlit yfir skurðaðgerðir
vegna óstöðugra hálsáverka
á íslandi 1975-1991
Ragnar Jónsson, Björn Zoega, *Asbjörn Jónsson,
Þórir Ragnarsson
Hryggjareining, Borgarspítalanum, *röntgendeild
Borgarspítalans
Inngangur: Frá 1974 hafa allir hálsáverkar, sem
þarfnast aðgerðar verið meðhöndlaðir á Borgar-
spítalanum f Reykjavík. Við höfum nú gert aftur-
virka könnun á þessum áverkum.
Aðferðir: Sjúkraskýrslur og röntgenmyndir sjúkl-
inga með óstöðuga hálsáverka voru athugaðir.
Skýrslur sjúklinga með taugaáverka og án taugaá-
verka voru athugaðir. I könnunni er eingöngu at-
hugaðir sjúklingar sem undirgengust aðgerð vegna
hálsáverka. Skráður var aldur við áverka, hvernig
slys gerðist, taugaáverki, áverkaskor (bæði AIS og
ISS). Hálsáverkum var skipt eftir staðsetningu,
áverkagerð og skekkju. Metin var rétting á skekkju
samkvæmt rtg.myndum. Fylgikvillar eftir aðgerð og
breytingar á taugastarfsemi var skráð.
Niðurstööur: 1975-1991 voru gerðar aðgerðir
vegna óstöðugra hálsáverka á 46 sjúklingum. Þrjátíu
og sex voru karlmenn og átta konur. Meðalaldur var
33 ár (14-60 ár). Ástæður áverka voru umferðarslys í
34 sjúklingum (74%) og í 10 sjúklingum (22%) eftir
fall úr hæð. Níu sjúklingar (20%) voru undir áhrifum
áfengis. Tuttugu prósent höfðu engan taugaáverka,
25% höfðu mænuskaða sem ekki var alger og 22%
höfðu algjöran mænuskaða. Þrjátíu og þrjú prósent
höfðu stakan hálstaugarótaráverka. Sjötíu prósent
höfðu enga aðra áverka. Algengustu aðrir áverkar
voru brjósthols-, andlits- og lokaðir höfuðáverkar.
Meðal áverkaskor (AIS) var 3,5 og 15,5 (ISS). Það
var eitt brot á Cl, eitt C4/C5 brot-liðhlaup, átján
C5/C6 brot-liðhlaup, fjórtán C6/C7 brot-liðhlaup og
eitt C7/T1 brot-liðhlaup. Ellefu höfðu samfallsbrot í
hálsliðbol. í 20 sjúklingum (40%) var gerð aftari
innri festing með vírum og í 10 af þessum var gerð
spenging með beinfrauði. Hjá 26 sjúklingum (46%)
var gerð fremri spenging að hætti Smith-Robinsson
án innri festingar. Tveir sjúklingar versnuðu í tauga-
starfsemi (báðir með taugarótaráverka) og hjá
tveimur bilaði innri festingin strax þannig að skekkja
var um áverkastað. Enginn sjúklingur dó eftir að-
gerð.
Lokaorð: Þetta er afturvirk athugun sem aðallega
beinist að lýsingum á hálsáverkum á Islandi og þeim
skurðaðgerðum sem notaðar hafa verið við meðferð
þessara áverka. Lýst er árangri þessara aðgerða
strax eftir aðgerð.
16. Könnun á árangri
aðgerða vegna óstöðugra
brota á brjóst- og lendhrygg
á íslandi 1975-1991
Ragnar Jónsson, Björn Zoéga, *Ásbjörn Jónsson,
Bjarni Hannesson
Hryggjareining, Borgarspítalanum, *röntgendeild
Borgarspítalans
Inngangur: Borgarspítalinn hefur haft til með-
ferðar nær alla óstöðuga áverka á brjóst- og lend-
hrygg á íslandi frá 1974. Við höfum gert afturvirka
könnun á meðferð þessara áverka 1975-1991.
Aðferðir: Sjúkraskýrslur og röntgenmyndir sjúkl-
inga Borgarspítalans með óstöðuga brjóst- og lend-
hryggjaráverka voru athugaðar. Athugaðar voru
skýrslur sjúklinga með taugaáverka og án taugaá-
verka. Könnunin nær til sjúklinga sem fóru í skurð-
aðgerð vegna hryggjaráverka. Skráður var tími
áverka, hvernig áverki gerðist. Taugaáverki,
áverkaskor (AIS og ISS). Hægt var að meta rönt-
genmyndir 47 sjúklinga af 50 með brjóst- og lend-
hryggjaráverka. Röntgenmyndir þessara 47 sjúkl-
inga hafa verið metnar fyrir aðgerð og eftir aðgerð.
Áverkar hafa verið greindir eftir staðsetningu,
skekkju og samfalli á liðbol. Áverkum var skipt í
flokka að hætti Denis. Rétting eftir aðgerð var mæld
samkvæmt röntgenmyndum. Fylgikvillar eftir að-
gerð og breytingar á taugastarfsemi voru athuguð.
Niðurstöður: Á árunum 1975 til 1991 gengust 68
sjúklingar undir aðgerðir vegna áverka á brjóst- og
lendhrygg. Fjörtíu og sjö karlmenn og 21 kona.
Meðalaldur var 31 ár (15-55). í þeim hópi þar sem
hægt var meta röntengmyndir reyndust 17 vera af
Denis flokki A, 22 af Denis flokki B, tvær af Denis
flokki D og níu af Denis flokki E. Meðalhorn-
skekkja (gibbus) var 15,7°. Nítján sjúklingar (28%)
slösuðust í umferðarslysum, 27 (41%) eftir fall úr
hæð og sjö (10%) í flugslysum. Þrjátíu ogfimm sjúkl-
ingar (51%) höfðu eðlilega taugastarfsemi, 24 (35%)
höfðu mænu- eða mænutaglsáverka sem þó var ekki
alger og átta sjúklingar (12%) höfðu algjöran mænu-
eða mænutaglsáverka. Flestir áverkar voru staðsett-
ir milli 10. brjósthryggjarliðar og annars lendhryggj-
arliðar (39 áverkar). Þrjátíu og fimm sjúklingar
(51%) höfðu enga aðra áverka.
Meðaláverkaskor (AIS) var 3,5 og 16,5 (ISS). í 35
sjúklingum (51%) var notuð innri festing með Harr-