Læknablaðið - 15.06.1995, Blaðsíða 6

454
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81: 454-5
Ritstjórnargrein
Staða Læknablaðsins
meðal annarra fjölmiðla
Fátt er mönnum jafn mikilvægt og heilsan og
því þykja fréttir af nýjum uppgötvunum á sviði
læknisfræðinnar spennandi. Almennur áhugi
er ríkjandi á niðurstöðum nýrra rannsókna á
heilsufari þjóðarinnar eða einstakra hópa
hennar, til dæmis ákveðinna sjúklingahópa.
Almenningur fær oftast upplýsingar um vísindi
og heilbrigðismál í gegnum sjónvarp, útvarp,
dagblöð og tímarit, en einnig er rætt um nýj-
ustu fæðuóþolsskýrslurnar á kaffihúsum, í lík-
amsræktarstöðvum og reyndar út um allar
trissur.
Læknablaðið er vísindarit, auk þess að vera
félagslegur miðill fyrir lækna og fjalla um heil-
brigðismál almennt. í blaðinu birtast reglulega
greinar um læknisfræði. Oftast eru þær byggð-
ar á rannsóknum sem íslenskir læknar hafa
framkvæmt á Islandi, þar sem sjúklingarnir eða
viðfangsefnin eru íslensk. Til fræðilegu grein-
anna eru gerðar sömu kröfur unt gæði og fram-
setningu og hjá viðurkenndum, erlendum vís-
indatímaritum um læknisfræði, eins og áður
hefur verið greint frá (1,2).
Læknablaðið gegnir því mikilvægu og marg-
þættu hlutverki. Það er vettvangur skrifa um
læknisfræði á íslensku þar sem fjallað er um
sjúkdóma og heilsufar á íslandi. Þessi umfjöll-
un á íslensku hefur mikið gildi bæði fyrir lækna
og sjúklinga. Hún leiðir til þess að hugsað er
um læknisfræði á íslensku. Hér þarf að hafa í
huga að menntun og þjálfun íslenskra lækna
styðst nær eingöngu við bækur og tímarit á
erlendum tungumálum, auk þess sem flestir
læknar hafa aflað sér framhaldsmenntunar er-
lendis. I Læknablaðið sækja læknar, og reynd-
ar fleiri, upplýsingar og menntun byggða á ís-
lenskum rannsóknum og niðurstöðurnar varða
oftast íslenskar aðstæður. Læknablaðið hefur
því einnig almennu, menningarlegu hlutverki
að gegna.
Aðrir fjölmiðlar vitna oft til fræðilegra
greina sem í blaðinu birtast og væri óskandi að
blaðamenn gættu betur að því en hingað til að
tilgreina nákvæmlega hvar og hvenær grein-
arnar birtust. Læknablaðið á útgáfurétt alls
efnis sem birtist í blaðinu og vinnureglur rit-
stjórnar eru þær, að með því að senda efni til
birtingar í blaðinu afsali höfundar rétti sínum
til blaðsins. Þetta er í samræmi við vinnureglur
ritstjórna fagtímarita í flestum nálægum lönd-
um. Til þess er ætlast af höfundum fræðilegra
greina að þeir ræði ekki niðurstöður athugana
sinna við aðra fjölmiðla, fyrr en eftir að þær
hafa birst í Læknablaðinu, enda er óheimilt að
endurbirta efni blaðsins að hluta eða í heild án
leyfis blaðsins. Sjálfsagt er fyrir blaðamenn að
hafa samband við höfunda greina í Læknablað-
inu til þess að fá ítarlegri upplýsingar og skýr-
ingar á efni og þýðingu þeirra niðurstaðna sem
birst hafa. Blaðamenn þurfa því oft að reiða sig
á skýringar og túlkanir höfunda. Höfundar eru
aftur á móti að nokkru upp á blaðamenn
komnir að vekja athygli fleiri en lesenda
Læknablaðsins á niðurstöðum rannsókna
sinna, en það getur auðveldað mönnum að afla
stuðnings við rannsóknarverkefni. Margir
blaðamenn eiga heiður skilinn fyrir natni við
þýðingar og útskýringar fyrir almenning á vís-
indalegum upplýsingum. A seinni árum hefur
svokölluð rannsóknarblaðamennska einnig
náð til fréttaflutnings af læknisfræðilegum upp-
lýsingum. Flestir eru á því að gagnrýnin nálgun
í fréttaflutningi reyni á samband blaðamanna
og vísindamanna. Þetta samband er oft náið og